Çılğın aşiqin bir gecəsi
Bəzən
insanın əli hər şeyə çatanda həyatdan usanır. Pul, ailə, uşaqlar, daimi iş - kənardan
qüsursuz görünən, çoxlarının arzusunda olduğu həyat qırx yeddi yaşlı Barni
Keşmanı yormağa başlayır...
Söhbət
noyabr ayının 16-da Yarat Müasir İncəsənət Mərkəzində nümayiş olunan, Amerika
dramaturqu Nil Saymonun pyesi əsasında hazırlanmış "Bu çılğın aşiq”
tamaşasından gedir. Rejissorları Yuri Baliyev və İlkin Mehdiyev olan tamaşanın
iki əsas qəhrəmanı var - Barni Keşman (Əldülqəni Əliyev) və Janet (Natavan
Hacıyeva). Süjet olduqca sadədir, belə ki, üç uşaq atası Barni Keşman atasından
miras qalan restoran biznesi ilə məşğul olur. Və bir gün o, adi ailə həyatını dəyişdirmək,
öz dediyi kimi, "boz” həyatına rəng qatmaq üçün başqa bir qadınla əlaqə qurmağa
qərar verir...
Hər
şey elə bu qərardan sonra başlanır. Qaranlıq evin qonaq otağındakı sükutu
Barninin telefonla danışığı pozur. O, əvvəlcə arvadının harda olduğunu dəqiqləşdirir
ki, niyyətini gerçəkləşdirməyə maneçilik törədən olmasın. Seyrçilər içərisindən
keçib gələn qara uzun libaslı infernal obraz sakitcə Barniyə yaxınlaşıb sanki
onun içindən bir kəpənək çıxarır və bu kəpənəyi hərəkətə gətirib uçurmaqla, bir
növ, Barninin daxilindəki təmizliyi, paklığı, vicdanı, şərəf və namusu ondan
alır. Təmiz hisslərindən "azad olan” Barni bundan sonra heç kimi və heç nəyi
vecinə almayan bivec biridir... Onun üçün duyğular artıq heç bir önəm kəsb
etmir, ancaq qadın, ehtiras, əyləncə və kef barəsində düşünür.
Bu
gecə üçün gələn dəvətli qadın adi, sıradan bir qadın deyil, Barninin ən yaxın
dostunun xanımıdır. Qəribədir o, niyə belə bir işə razılıq verib? Bu sualın
cavabı tamaşanın gedişatında tədricən aydınlaşır. Bəzən "dərd insanları
yaxınlaşdırır” deyirlər. Janet bədbəxt bir qadındır. Kənardan xoşbəxt görünsə də,
Barniyə etiraf edir ki, əri ilə aylardır yaxınlığı olmayıb. İdeal görünən ailə,
sən demə, bir oyundan ibarətdir. Ən pisi isə odur ki, Janet bunu kimsəyə söyləyə
bilmir, uzun müddətdir sakitləşdirici dərmanlar qəbul edir, həkim qəbuluna gedir.
Janeti daha çox üzən isə ərinin bir gecə ona çox sakit halda başqa qadınla eşq
yaşadığını etiraf etməsidir. Lakin Barni bütün bunları adi qarşılayır. O, dünənki
ziyafətdən Janetə heyrandır. Janetin dünən mətbəxdə ona dediyi xoş sözlər, əslində,
Barnini başqa fikirlərə sövq edib. İndi isə o, Janetin nə qədər dərdli, bədbəxt
bir qadın olduğunu, problemlər burulğanında boğulduğunu görüb təəccüb edir. Gah
mülayim, gah da əsəbi olan Barni Janeti bu fikirlərdən uzaqlaşdırıb, öz
dünyasına gəlməyi, onunla bərabər içib əylənməyi, gecəni birlikdə keçirməyi təklif
edir. Janetsə buna etirazını bildirir. O, bu dünyada baş verən bütün hadisələrə
tez reaksiya verir, ancaq suallar yağdırır, vicdanlı insanların öldüyündən,
xaosun içində ilişib qaldıqlarından danışır. Bütün bunlar Barni üçün boş və cəfəng
sözlərdir. Qəhrəmanların hər cümləsi onların mənəvi portretini, kimliyini və şəxsiyyətini
açıq-aşkar sərgiləyir. 50 dəqiqə davam edən tamaşada bir dəqiqə də olsun boşluq
yaranmadı. Kiçik səhnədə bir-birinə əks obrazlar olan Barni və Janet yaranan
suallara cavab tapmaqda bəzən çətinlik çəkirlər. Janet qapıdan çıxanadək Barni
ilə yaxınlıq barədə heç düşünmür də. O pərişandır, sanki bütün dünya Janetə
qarşıdır, o isə bu qapalı zonadan çıxa bilmir. Barniyə and-aman edir ki, onun
bura gəldiyindən ərinin xəbəri olmasın. Ancaq heç kimə demədiyi bir həqiqəti
yenə də Barniyə etraf edir: əlindəki həb qutusundakı sonuncu həbi içdikdən
sonra özünü öldürəcək. Ən dəhşətlisi isə budur ki, qutuda bircə həb qalıb.
Barni artıq Janetə acıyır, hətta, bayaqdan ona təklif etdiyi çılğın aşiqanə hərəkətlərindən
müəyyən qədər uzaqlaşır, onunla içib suallara birgə cavab axtarır. Budur, artıq
gecə yarıdır... Janet artıq gedir, ancaq bura gəlişi onu çox dəyişib - indi o,
nə intihar haqqında düşünür, nə də aciz qadın kimi yaşamaq barədə... Sonda
qapıdan çıxan Janet gülümsəyir və asta səslə deyir: "İndi mən ərimə etiraf edəcəm
ki, məşuqum var və bu, Barni Keşmandır”, Janet özünə məxsus bir əşyanı Barnidə
qalması üçün ona verir. İndi Janet Barnidən nə qorxur, nə də ona nifrət hissi bəsləyir,
tam əksinə, ona, bir növ, minnətdardır. Janetdən sonra sükuta qərq olan evi səliqəyə
salan Barni yenidən tənhadır, əyin-başını düzəldir, səsini mülayim tona salaraq
telefonu əlinə alıb ideal həyat yoldaşı rolunu oynamağa davam edir. Bu çılğın
aşiq xanımının səsini eşidər-eşitməz onsuz darıxdığını, səbirsizliklə yolunu
gözlədiyini deyir və əlaqə kəsilir...
Yenə
qaranlıq, yenə sükut... Müəmmalı şəxs geri qayıdır. Yerə uzanmş Barninin üstünə
ondan ayrılıb getmiş kəpənəyi yaxınlaşıdırıb hərəkətə gətirir. Barni isə əlinə
qonmuş bu kəpənəyi seyrçilər arasından ona yaxınlaşan balaca oğlan uşağına
verib yola salır, özü də ardınca həsrətlə baxır...
P.S.
Tamaşadan sonra alqış sədaları altında səhnəyə çıxan rejissor hər kəsə dərin təşəkkürünü
bildirdi. Bu tamaşanın ilk premyerasını Bakı seyrçilərinə təqdim etdiyindən
danışan rejissor, yaxın zamanda qastrola gedəcəklərini də vurğuladı və tamaşanın
ərsəyə gəlməsindən söz açdı: "Əsas hadisələri oynamaq, yaxud məkanın harada
olması deyil, ən vacib məsələ hadisələri yaşamaqdır”.
Nigar
Pirimova
Teatrşünas