Dünyanın 10 ən nəhəng teatrı
Onluğumuzun ilk sırasında La Skala teatrı yer
alır.
1.La-Skala
La Skala (Teatro alla Skala) opera teatrıdır. Əsası
1778-ci ildə İtaliyanın Milan
şəhərində qoyulmuşdur. La Skalanı teatrın beşiklərindən biri adlandırmaq
olar, çünki burada bir çox teatr ənənələri
yaranmışdı. İtaliyanın ən yaxşı teatrı La Skla hesab olunur.
1776-1778-ci illərdə tikilən teatr adını əvvələr
burada yerləşən "Santa Mariya de la Skala” kilsəsindən götürüb.
Belə bir əfsanə var ki, binanın təməlini atarkən
üzərində Piladın şəkili olan qədim daş tapılmışdır, sanki qədim tanrılar gələcək
teatra xeyir-dua verirmiş. Teatrın zalında 2800-ə qədər yer var. "La Skala”nın
özünəməxsus davranış normaları mövcuddur. Məsələn, bu teatrra qara paltarla gəlmək
adətdir.
Teatrda müxtəlif vaxtlarda burada Bellini, Verdi
və Puççininin yaradıcılığını sevirdilər. Həmçinin "La Skala”da ballar, hətta
haçansa öküz döyüşləri belə keçirilib.
2.Qrand Opera
Qranda Opera Fransada ən məşhur teatr hesab
olunmasına baxmayaraq, rəsmi olaraq adı "Milli Musiqi və Rəqs Akademiyası”
gedir. XIV Lüdovikin imzası ilə 1669-cu ildə şair Perren və bəstəkar Kamber tərəfindən
əsası qoyulub. Bu teatr Fransa inqilabından sağ çıxdı, bir çox ad dəyişdirdi,
bununla belə, ən yaxşı teatr olaraq qaldı.
Teatrın hazırda yerləşdiyi binanı memar Ş.Qarnye
1857-ci ildə inşa etmişdir. Tamaşaçı zalının tutumu 2130 nəfərdən ibarətdir. Üç
əsr boyu Qrand Operada bir çox əsərlər qurulmuşdur. Mövcudluğunun ilk illərində
burada fransız, sonra isə italyan və
alman bəstəkarlarının əsərləri qoyulmuşdur. XX əsrdə bu teatrın
repertarında Stravinskinin "Marva” operası da yer alıb.
3.Vyana Operası
Vyana Operasını diqqətdən kənar qoymaq olmaz.
Avstriya hər zaman öz bəstəkarları ilə fəxr etmişdir. Məhz buna görə burada
Motsartın operalarını səhnələşdirməyi sevirlər. Bu teatrda həmçinin Vaqnerin
"Nibelunqların üzüyü”nün premyerası keçirilmişdir.
Vyana Operasının 1869-cu ildə tikilmiş binası
daxili gözəlliyi, genişliyi, əzəməti ilə insanı heyran edir.
Bu teatr XIX əsrin axırında Avropa mədəni həyatının
mərkəzi olmuşdur. Vyana Operasında indinin özündə də bütün dünyaya məşhur olan ənənəvi
"Opera bal”ları keçirilir və bütün dünyadan buraya axın olur.
4.Kovent-Qarden
İngiltərənin ən məşhur teatrlarından biri London
"Kovent-Qarden”dir.1732-ci ildə əsası qoyulan binanın 1856-cı ildəki restavrasiyasından sonrakı
görünüşü hələ də qorunub saxlanılmaqdadır. Teatr aktyorlarının peşəkar oyunu ilə
və yüksək qonorarı ilə seçilir.
XIX əsrdə burda o dövrün ən yaxşı ifaçıları
Malibran, Tamburini, Culiya Qrizi və digərləri işləyirdilər.
Bina gizli və vahiməli rəvayətləri ilə "Dumanlı
Albion”a bənzəyir. Teatr binasının 2250 nəfərlik tamaşaçı salonu var.
5.Opera Metropoliten
Nyu-Yorkun "Metropoliten Operası” ABŞ-ın ən məşhur
teatrlarından biridir. Metropolitev Operası bu siyahıda adı çəkilən teatrların ən
müasiridir. Əsası 1883-cü ildə qoyulub, digər teatrlardan fərqli olaraq,
Metropoliten təmtəraqdan uzaqdır. Lakin, burada həm də ən müasir
texnologiyalardan istifadə olunur.
İlk illərdə Metropolitendə Vaqneri səhnələşdirməyi
sevirdilər. İngiltərədə olduğu kimi, burada da operanı orijinal dildə səhnələşdirirlər.
Kovent-Qardendəki kimi burada da qonorarlar yüksəkdir, hər halda bu səhnədə ifa
etmək çox prestijli sayılır.
Teatrın zalı böyükdür, 3625 tamaşaçı tutumu var.
Maraqlıdır ki, "Metropoliten Operası” dövlət teatrı deyil, fərdi şəxlər tərəfindən
və şirkətlərin ianə hesabına maliyyələşdirilir.
6.Böyük Teatr
Rusiya teatrlarından isə bu sıraya "Böyük
Teatr”ı aid etmək olar. Teatrın əsası 1776-cı ildə qoyulmuşdur, hal-hazırda
yerləşdiyi bina isə 1825-ci ildə tikilmişdir.
Burada Çaykovskinin "Mazepa”, "Voevoda”,
"Çereviçki” və Rahmaninovun "Xəsis cəngavər”, "Aleko” və "Françeska da Rimini” əsərlərinin
premyerası keçirilmişdir və Rahmaninov özü bu tamaşalarda dirijor kimi çıxış
etmişdir.
"Böyük teatr”ın səhnəsində "La Skala” və "Vyana
operası”nın truppası tamaşalar nümayiş etdirir. Binanın tamaşaçı tutumu 2155 nəfərdir.
7.Sidney operası
Erqonomik baxımdan son dərəcə teatral olan bir
məkan –Sidney
operası.
Bu yer Avstraliya üçün simvola çevrilmişdir və
burada tamaşalarla bərabər teatr ənənəsinə uyğun olmayan müxtəlif şou
proqramlar da göstərilir, Sidney
operasında repertuar da klassik deyil. Teatrın binasının açılışı 1973-cü ildə
kraliça Yelizaveta tərəfindən keçirilmişdir.
8.Brodvey teatrı
Qeyri-klassik teatrlardan biri olan Brodvey
teatrı.
Bu bir bina deyil, bu ənənədir. Vaxtı ilə
"Brodvey teatrı” Nyu-York küçələrində yerləşən böyük olmayan teatrlardan biri
kimi anlaşılırdı, bu gün isə tamam fərqli bir məna daşıyır. "Brodvey”ə
aktyorlar bir neçə mövsümlük dəvət olunurlar, orada mütəmadi truppa fəaliyyət
göstərmir. Tamaşa publikanın marağında qalanadək davam edir.
9.Arena di Verona
Arena di Verona - bu teatrın dünyada tayı-bərabəri
yoxdur, çünki o eramızın I əsrində imperator Avqustun dövründə tikilmişdir. Bu
oval şəkilli Roma amfiteatrıdır.
Artıq 300 ildir ki, bu səhnədə tamaşa göstərilir.
qədim Roma dövründə burada turnirlər və qladiator döyüşləri keçirilirdi.
1913-cü ildən isə hər yay Arena di Verona opera festivalı keçirilir.
Festivalları, əsasən, "Aida”, "Şahzadə
Turandot”, "Karmen” tamaşaları ilə açırlar. Arena di Verona heç bir klassik teatrın gücü çatmayanı
edir, 16000 tamaşaçını özündə birləşdirə bilir.
10.Teatr
Kolon
Cənubi Amerikanın ən böyük teatrı Teatr Kolon
hesab olunur. Teatrın əsası 1857-ci ildə qoyulub. Buenos-Ayres şəhərində yerləşir
və tamaşaçı tutumu 2478 nəfərdir. Müasir bina 1908-ci ildə tikilmişdir. Bu
teatr tez-tez "Boris Qodunov”,”Sadko”, "Yevgeniy Onegin kimi rus əsərlərinə müraciət edir.
Razimə İsmayılova