Villalar və fəvvarələr şəhəri - BƏLƏDÇİ

06.09.25 02:20 85

Tivoli imperatorlar, papalar, kardinallar, mütəfəkkirlər və rəssamlar tərəfindən sevilib. Onlar Romanın səs-küyündən qaçaraq, məhz bu şəhərdə sığınacaq tapıblar.

Tivoli - Romadan bir günlük səyahət üçün ideal yerdir. Bu, Latsio bölgəsində, Aniene çayı tərəfindən oyulmuş dərənin üstündə yerləşən kiçik bir şəhərdir. Dramatik hadisələrlə dolu uzun tarixi var. Mənzərəli villaları, bağları, qədim Roma amfiteatrı kimi tarixi yerləri ilə tez-tez nağıl şəhəri kimi təsvir olunur. Həmçinin şəlalələri və dar küçələri ilə, dünya turistlərinin diqqətini çəkən termal mənbələrlə məşhurdur.

Tivoli (əslində Tibur adlanır) imperatorlar, papalar, kardinallar, mütəfəkkirlər və rəssamlar tərəfindən sevilib. Onlar Romanın səs-küyündən qaçaraq, məhz bu şəhərdə sığınacaq tapıblar. Kiçik ərazisinə baxmayaraq, Tivoli turistləri maraqlandıran tarixi və memarlıq abidələri ilə zəngin bir çox unikal obyektlərə sahibdir. Aniene çayı üzərində strateji mövqeyə malik olması sayəsində qədim Roma dövründə əsası qoyulan şəhər İmperator Adrianın dövründə mühüm yaşayış məntəqəsi kimi tanınıb.

Roma papalarının sevdiyi yer

Tivoli Romadan xeyli əvvəl - 13-cü əsrdə qurulub. Buna görə də şəhər çox zəngin tarixə malikdir. Təəssüf ki, İkinci Dünya müharibəsi zamanı şəhər amansız bombardmanlara məruz qalıb, nəticədə bir çox tarixi binalar dağıdılıb. Uzun sürən bərpadan sonra italyanlar şəhərin əvvəlki görkəmini qaytara biliblər.

Məhz havasına və sərinliyə görə Roma İmperiyası dövründə imperatorlar və aristokratlar Tivolini yay villaları üçün məkan seçiblər. Bu villalardan ikisi şəhəri ziyarət etmək üçün əsas səbəbdir: hazırda Villa Adriana və Villa Este UNESCO-nun Dünya İrsi siyahısındadır. Roma papaları da bu sərin şəhərdə dincəlmək üçün yay iqamətgahlarını Tivoliyə köçürüblər.

Əksər turistlər Tivolidəki bu tarixi tikililər haqqında eşidib, bəziləri onların internetdə şəkillərini görüb, lakin daha çox insan onları real həyatda öz gözləri ilə görmək üçün buraya can atır. Çünki Tivoliyə səyahət bir gündə minillikləri keçmək, antik dövrü ziyarət etmək, dəbdəbəyə, gözəlliyə heyran olmaq, ləzzətli kofe içmək, dondurma yemək, yerli mətbəxin dadına baxmaq və intensiv hərəkət etmək fürsətidir.

Burada hər dəqiqə qiymətlidir

Dəmiryolu vağzalında qatardan düşüb şəhərin mərkəzinə doğru irəlilədikcə sanki tarix adama qucaq açır. Mərkəzdə şəhərin azad ruhu hiss olunur. Küçə musiqiçilərinin nəğməsi, insanların şən hay-küyü yol boyunca yayılır. Yaşıl ağacların kölgəsindəki skamyalarda əsasən yerli qocalar oturub və qayğısız halda söhbətləşirlər. Turistlər isə bu şəhərə bir günlük baş çəkməyə gəldiklərindən “hər dəqiqə qiymətlidir”, - deyə küçələrdə çox da ayaq saxlamırlar. Turizm şirkətlərinin nümayəndələri hər addımda “Villalar və fəvvarələr şəhərinə xoş gəldiniz” deyə əllərindəki broşürü uzadırlar.

İmperiyanın qüdrətinin sübutu

Tivolinin ən məşhur görməli yerlərindən biri Roma İmperatoru Adrian üçün iqamətgah kimi tikilmiş nəhəng kompleksdir. Villa təxminən 120 hektar ərazini tutur. Turistlər bu ərazidə qədim dövrlərə aid saysız-hesabsız binaların xarabalıqlarını görmək imkanı əldə edirlər.

Adrian villası imperiyanın qüdrətinin ən möhtəşəm sübutlarından biridir. İndi də onun 40 hektara yaxın ərazisini tutan xarabalıqları arasında gəzəndə təsəvvür etmək olar ki, imperator memarlığının zənginliyinə görə tarixə ən böyük saraylardan biri kimi düşəcək iqamətgah tikmək əmrini necə verib. Görünür, villa imperatorun təlaşdan qaçdığı sevimli məkanına çevrilib. Villada ən yaxşı qorunan arena, Yunan teatrı, Akademiya, Qızıl Meydan və Filosoflar zalı var. Saray yaşıl ağaclarla əhatə olunub, kolonnalarla bəzədilib, eyvanın altındakı yollar və zindanlar, dekorasiyalar bu bölgədə bol olan mərmərdən hazırlanıb. 20-ci əsrin məşhur yazıçısı Marquerite Yourcenar uzun müddət burada qalıb və o, 20-ci əsrin ən gözəl romanlarından biri “Hadrianusun xatirələri” üçün ilham alıb. İndi bu əsər turistlərə “Tivoliyə səyahət etməzdən əvvəl mütləq oxumağa dəyər”, - deyə məsləhət görülür.

Bu arxeoloji abidənin qlobal əhəmiyyətinə baxmayaraq, giriş qiymətləri digər attraksionlarla müqayisədə kifayət qədər aşağıdır: cəmi 8 avro.

“İtalyan bağlarının modeli”

Tivolinin digər məşhur sarayı “Villa Este” 16-cı əsrə aid nəhəng bir mülkdür. Şəhərin mərkəzində yerləşən villa tez-tez Avropadakı memarları ilhamlandıran “İtalyan bağlarının modeli” adlanır. Bu bağlar mütəxəssislər tərəfindən çiçəklənmə dövründə “Landşaft dizaynının nümunəsi” hesab olunur. Tivolinin qərb hissəsində, kafedralın yanında yerləşən bağlar kifayət qədər geniş ərazini tutur. Bunlar kiçik bağlar deyil: heykəlləri, dumduru fəvvarələri, su şouları, hovuzları, şəlalələri, mağaraları və Roma ətrafının heyrətamiz mənzərələrinə malik terrasları olan bütöv bir bağ kompleksidir. Bu füsunkar yaşıllığın müxtəlif guşələri ilə tanış olmağa xeyli vaxt lazımdır. Ərazidə bir neçə dəbdəbəli fəvvarələr var: Mərkəzi, Tivoli və Neptun Fəvvarəsi heykəltəraşlıq qrupları ilə bəzədilib.

Bağdakı sarayın ən mühüm otaqları arasında dörd məşhur salon var: Şöhrət, Ovçuluq, Nuh və Birinci Tiburtin. Hər otaq İntibah sənətinin şah əsərləri ilə bəzədilib. Zalları gəzərək, sanki inanılmaz məharətlə təsvir olunan əfsanə və hekayələrin füsunkar dünyasına qərq olursan. “Bu saraylar arxeoloqlar üçün maraqlı bir obyektdir. Qazıntıların nəticələri heyrətləndirməkdə davam edir”, - deyə Sarayın bələdçiləri bildirir. Sarayın verandalarından Tivoliyə gözəl panorama açılır: nağıl şəhər ayağının altındadır.