Turizmdə yeni marşrut gözləntisi 

Yaxın gələcəkdə Azərbaycanda geoparklar yaradılacaq. Bunlar yeni növ beynəlxalq statuslu xüsusi mühafizə rejimli ərazilər olmaqla səyahət və istirahət üçün mövcud marşrutlar sırasına daxil ediləcək. 

Ölkəmizdə ilk dəfə olaraq geoparkların yaradılması planlaşdırılır. Bunlar yeni növ beynəlxalq statuslu xüsusi mühafizə rejimli ərazilər olmaqla səyahət və istirahət üçün mövcud marşrutlar sırasına daxil ediləcək. Geoparkın “Bakı və Abşeron yarımadasının palçıq vulkanları qrupu Dövlət Təbiət Qoruğu”nun bazasında yaradılması nəzərdə tutulur. Bu yenilik ölkəmizin UNESCO-nun Qlobal Geoparklar Şəbəkəsinə qoşulmasını da təmin edəcək. 

Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi (ETSN) tərəfindən həyata keçiriləcək layihənin turizmin inkişafına da dəstək verəcəyi gözlənilir. 
Uğurlu sosialyönümlü biznes layihələr

Dünyada UNESCO-nun siyahısında olan 143 geopark var. 2002-ci ildən Avropada mövcud olan Qlobal Geoparklar Şəbəkəsinin mütəxəssisləri hesab edirlər ki, bu parklar uğurlu sosialyönümlü biznes layihələridir. Geoparklar müxtəlif geoloji proseslərin və təbiət hadisələrinin tədqiqi üçün təbiət elmi laboratoriyaları olmaqla yanaşı, iqtisadi əhəmiyyət də daşıyırlar. Belə ki, kiçik biznesin cəlb edilməsi və yerli təbiətin qorunması ilə ekoloji ərazilərin hərtərəfli və davamlı iqtisadi inkişafı təmin edilir. 

Palçıq vulkanlarının bazasında yaradılacaq

Bütün dünyada olduğu kimi, bizim ölkəmizdə də  özünəməxsus geoloji və landşaft xüsusiyyətlərinə görə beynəlxalq əhəmiyyətli ərazilər mövcuddur. Xüsusi mühafizə olunan təbiət ərazilərinin genişləndirilməsi ilə bağlı bir sıra işlər həyata keçirilir. Məsələn, Zaqatala Dövlət Təbiət Qoruğunun bazasında Biosfer Qoruğunun, Samux və Qax rayonları, Alazan (Qanıx) çayı vadisi və Axar-baxar dağ silsiləsinin ərazisində yeni milli parkın yaradılması ilə bağlı layihələr buna misaldır. 

Bəs geoparkların yaradılmasının həm turizm, həm iqtisadi baxımdan ölkəmiz üçün hansı əhəmiyyəti olacaq?

ETSN yanında Bioloji Müxtəlifliyin Qorunması Xidmətinin rəis müavini Rəşad Allahverdiyev sorğumuza cavabında geoparkların Azərbaycan üçün yeni bir anlam olduğunu bildirdi: “Layihə geoloji obyektlərin qorunması və ərazidə sosial-iqtisadi artımın yüksəldilməsi məqsədi daşıyır. Ölkəmizdə çox böyük geoloji obyekt potensialı var. Bu obyektlərin bazasında geoturizmi inkişaf etdirməklə bağlı böyük imkanlar mövcuddur. Əsas istiqamət ətrafdakı insanların sosial rifahının gücləndirilməsi, dayanıqlı inkişafın təmin edilməsidir”. ETSN-nin rəsmisi ölkəmizdə belə bir obyekt üçün palçıq vulkanları bazasının uyğun olduğunu deyir: “Məqsədimiz geoparkı palçıq vulkanların bazasında yaratmaqdır. Çünki palçıq vulkanların geoloji obyekt kimi böyük potensialı var. Ümumiyyətlə, Azərbaycan vulkanlarla zəngin ərazidir. Vulkanların fəaliyyətdə olması sırf geoloji prosesləri göstərir”. R.Allahverdiyevin sözlərinə görə, obyektə müəyyən səfərlərin təşkil olunması, eyni zamanda ali məktəblər üçün təlim və seminarların keçirilməsi, geoloji biliklərin artırılması istiqamətində maarifləndirmə tədbirlərinin təşkili və s. nəzərdə tutulub: “Geopark yaradılandan sonra müvafiq nominasiya sənədi hazırlanaraq UNESCO-nun geoparklar şəbəkəsinə qoşulmağı düşünürük”. Geopark ərazisində kiçik biznesin inkişafına gəlincə, ETSN rəsmisi qeyd etdi ki, bu, obyektin ərazisində yaşayan insanların turizm fəaliyyəti ilə məşğul olma, yaşayış yerlərinin kirayəsi, bələdçilik və s. fəaliyyətlərinə imkan yaradacaq: “Geoparkın yaradılması həmçinin kənd məhsullarının satışı, gəzinti turlarının təşkilinə şərait yaradacaq. Bu da ərazidəki əhalinin güzəranının yaxşılaşmasına dəstək olacaq”. 

Geoparkın turizmin inkişafında rolu

Geoparkın yaradılmasının turizmin inkişafında rolunun ola biləcəyi şübhə doğurmur. Dünya turistlərini qeyri-adi təbiət hadisələri, təbii abidələr, maraqlı məkanlar cəlb edir. Hərçənd layihə ilə bağlı hələ Dövlət Turizm Agentliyindən münasibət bildirmək istəmədilər: “Yaradılandan sonra bir söz deyə bilərik”.

Ekspert bazar araşdırmasına ehtiyac duyur 

Turizmçi Əfsun Əhmədov isə düşünür ki, bu istiqamətdə düzgün bazar araşdırılması aparılmalı və mütləq reklam və marketinq işləri həyata keçirilməlidir: “Turizm şirkətləri mütləq şəkildə bu layihələrin müzakirələrində iştirak etməli və öz fikirlərini bildirməlidirlər. Hesab edirəm ki, bu cür parkların yaradılması həm yeni marşrutların təşkilinə, həm də Azərbaycanın turizm potensialına maraq göstərən qonşu və digər ölkələrdən daha çox turistlərin axınına səbəb ola bilər”.

“Turistlərin istəkləri fərqli olur”

Azərbaycan Turizm Bələdçiləri Assosiasiyasında (ATBA) isə hesab edirlər ki, yalnız geopark yaradılıb istifadəyə veriləndən sonra ona olan marağı müəyyənləşdirmək mümkün olacaq: “Turistlərin istəkləri fərqli olur. Elə turistlər var ki, mədəniyyət nümunələri, tarixi yerləri sevirlər. Elələri də var ki, onları daha çox təbiət guşələri, coğrafi məkanlar maraqlandırır. Məsələn, Tufan dağa kanatla qalxıb Qafqaz dağlarının mənzərələrinə, meşələrə tamaşa edirlər. Palçıq vulkanlara səfər edən turistlər də həmişə razı qalırlar. Biz turistə həmişə əlimizdə turistik baza olan yerləri təqdim edirik. Geopark yaradılandan sonra təbii ki, biz də turistlərə təqdim edəcəyik. Dünya təcrübəsində bu istiqamətdə uğurlu nəticələr varsa, ümid edirik ki, bizdə də turistlər tərəfindən müsbət qarşılanacaq”.

Təranə Məhərrəmova