Bakı 23°C
Kitaba köçən bizim Ustad
"Hər kəsi öz donunda görənləri min
yaşasın”. Bu misralar xalq artisti, xanəndə Əlibaba Məmmədovun böyük şövq və məhəbbətlə
oxuduğu məşhur mahnının nəqəratıdır. Min bir mətləbdən, məna və diləkdən xəbər verən bu mahnının ahəngindəki
duaların sədası çox düşündürücüdür: Hər dəfə bu mahnını dinlədikcə xəyalımdan nələr
keçmir? Süni parıltıların, münasibətlərin
qırmancı kimi bu mahnı ürəyimi titrədir. Mətləbdən uzaq düşdüm, deyəsən. Azərbaycan
musiqi mədəniyyətinin inkişafında danılmaz xidmətlərilə seçilən, sənətin çətin
və şərəfli yolunu dəyanətlə keçməyi bacaran, böyük sənət təcrübəsini yorulmadan
xələflərinə öyrədən, həm xalq, həm də dövlətimiz tərəfindən dəyərləndirilən
Əlibaba Məmmədov həqiqətən ustad adının halal sahiblərindən biridir. Dəfələrlə
onun ifaçılıq məharətindən, sənət uğurlarından rəğbətlə yazmışam.
Məni valeh edən, bu yazını yazdıran isa başqa
səbəbdir. Musiqişünas Səadət Təhmirazqızının milli musiqimizin təbliğindəki tədqiqatlarından
həmişə zövq almışam. Ana televiziyamızdakı fəaliyyəti, hazırladığı verilişlər,
ssenarisi əsasında çəkilən sənədli filmlər həmişə diqqətimi çəkib. Müxtəlif bəstəkar
və xanəndələr haqqında yazdığı kitabları da oxumuşam. Onun bu yaxınlarda ölkə
başçısı İlham Əliyev tərəfindən əməkdar mədəniyyət işçisi fəxri adına layiq
görülməsi də bir həmkar kimi məni sevindirdi. Səadət xanımın Əlibaba Məmmədovun
həyat və yaradıcılığından bəhs edən "Bizim ustad” adlı kitabı mahir muğam
bilicisinin bu sahədəki xidmətlərinə bir söz ərməğanıdır. Nəfis tərtib olunmuş
yeni nəşr unudulmaz Heydər Əliyevin Əlibaba Məmmədovun 70 illik yubileyi ilə əlaqədar 2000-ci ildə ona ünvanladığı təbrik məktubu
ilə açılır: " Muğam, təsnif və xalq mahnılarımızın mahir ifaçısı kimi sizin əlli
illik yaradıcılıq yolunuz milli xanəndəlik məktəbinin ənənələrinin qorunub
saxlanılması və inkişaf etdirilməsi işinə xidmətin gözəl nümunəsidir. Klassik
musiqimizin bir çox incilərinə yeni nəfəs, yeni həyat verməklə fitri
istedadınızı, novatorluq bacarığınızı və böyük işgüzarlığınızı əyani şəkildə
nümayiş etdirmisiniz. Yüksək səhnə mədəniyyəti, məlahətli səs və bənzərsiz ifa
tərzi ilə səciyyələnən sənətiniz xalqımızın böyük rəğbət və məhəbbətini
qazanmışdır”. Qeyd edək ki, həmin il ulu öndər xalq artistimizi "Şöhrət” ordeni
ilə təltif etmişdi.
Müəllif
ön sözdə oxuculara maraqlı faktlar təqdim edib: "Əlibaba Məmmədov 65 il xanəndəlik,
40 il müəllimlik, 30 il "Hümayun” ansamblının rəhbəri olmaqla 85 illik ömürdə
öz yaradıcılığı ilə 135 ilin yükünü daşıyıb. Bir insan üçün bu adi hal deyil.
Bu bir daha sübut edir ki, Əlibaba müəllim Tanrının sevib-seçdiyi bəndələrdəndir.
O, qeyri-adi ömür yaşamaqla, qeyri-adi də istedada malikdir.”
Kitab on bölmədən ibarətdir. Müəllif
çalışıb ki, bu bölmələrdə sənətkarın həyat və yaradıcılığının bütün tərəfləri
geniş təfsilatı ilə öz təcəssümünü tapsın. Bunun üçün də maraqlı formalardan
istifadə edib. Müəllifin münasibətləri,
təhkiyəsi qəhrəmanın öz söhbətləri, müxtəlif müsahibələr, xatirələr, düşüncələr,
əhvalatlar, tarixi sənədlər, şəkillər
Əlibaba Məmmədovun mənəvi və sənət dünyasını mükəmməl şəkildə oxucuya təqdim
edir. Biz ustadımızın kamil portretini görə bilirik. Müəllifin həm musiqişünas,
həm də qələm sahibi olması kitabın oxunaqlı, maraqlı yazılmasını şərtləndirib.
Monoqrafiyanın hər bir bölməsi mükəmməl və özünəməxsus üslubdadır. Kitabın
sonunda haqqında söhbət açılan muğamların şöbə və guşələrinin adlarından ibarət
izahlı şərhlərin də verilməsi təqdirəlayiqdir. Deyim ki, burada mənim üçün də
çox maraqlı məqamlar var. Məsələn, "Zəmin-xara”- farscadan tərcümədə mənası
qayalıq yer, tikanlı torpaq deməkdir. Yaxud da, "Bayatı-Əcəm”- "Əcəm” ərəb
olmayan adama deyilir. Eləcə də, "Dilkəş”- farscadan mənası-cazibəli, valeh
edici deməkdir. Müəllif ənənələrin uğurla davam etdiyini də məhz sənədlərin,
faktların köməyi ilə oxuculara çatdırıb.
Sənətkarın 80 illik yubileyində möhtərəm
Prezidentimiz İlham Əliyev ustadı "İstiqlal” ordeni ilə təltif edib. Heydər Əliyev
Fondunun prezidenti Mehriban Əliyevanın
xalq artistinə göndərdiyi məktubunda
oxuyuruq: " Məlahətli, bənzərsiz səsiniz,
sənətinizə xas olan həssaslıq, səmimilik, yüksək zövq, mənəvi dəyərlərimizə,
muğam ənənələrimizə dərin ehtiram və vurğunluq onu minlərlə qəlblərə hakim
edib. Sevə-sevə oxuduğunuz muğamlar Sizin ifanızda yeni həyat almış, özünüzün bəstələdiyiniz
və ilk dəfə ifa etdiyiniz bir çox təsniflər və mahnılar sonralar dillər əzbəri
olmuşdur”. O qədər dəqiq və səlis qiymətdir ki, əlavə şərhə ehtiyac yoxdur. Həqiqətən,
bizdə sənət də var, sənətə, sənətkara hörmət də, qiymət də...Sonda Səadət Təhmirazqızını
bu yeni kitabı münasibətilə ürəkdən təbrik edir, ona yaradıcılıq uğurları
arzulayıram. Elə yazımı da Əlibaba Məmmədovun ifasında sevdiyim misralarla
tamamlayıram:
Könül gülər
beşiyində,
Öz evində,
eşiyində,
Həqiqətin
keşiyində
Duranları min
yaşasın.
Flora XƏLİLZADƏ,
əməkdar jurnalist
