İlk tənqidçim və təbliğçim
Belə bir deyim var: "Yaxşı müəllim tapmaq çətindir...” Amma
xoşbəxtlikdən orta məktəbdə də, ali məktəbdə də yaxşı müəllim sarıdan bəxtim
gətirib. Müəllimlik təcrübəsinə çoxlarının həsəd apardığı İbrahim və Emin
müəllim, xanım-xatınlığı, ədəb-ərkanı ilə bir tərbiyə mücəssəməsi olan Güleyfə
müəllimə qəlbimdə əbədiyaşar bir zirvəni fəth etdilər. Onlar mənə
yazmağı-oxumağı öyrətdilərsə, ali məktəb müəllimlərim elmin sirləri ilə yanaşı,
həyat dərsi də keçdilər. Nəsir İmanquliyevdən insanlıq, Şamil Qurbanovdan
çalışqanlıq, Nəriman Zeynalovdan tədqiqatçlıq, Nəsir Əhmədlidən qayğıgeşlik,
Qulu Xəlilovdan əyilməzlik, Tofiq Rüstəmovdan gözütoxluq, Cahangir Məmmədlidən
prinsipiallıq, Sima Rəhimovadan ədəb-ərkan, Əliş Nəbilidən düzlük, Akif
Rüstəmlidən və Mahmud Mahmudovdan sadəlik dərsi aldım. Bu gün həyatda, elmdə
qazandığım uğurlarım üçün valideynlərimə və onlara borcluyam. Bu borcu qismən
də olsa qaytarmaq üçün hərdən cəsarət edib onlar haqqında söz demək fikrinə
düşürəm. Bunun nə qədər uğurlu və ya uğursuz alındığını oxucum bilir. Amma
qəlbimdə bir hiss bunu etməyə məni vadar edir...
... Cahangir Məmmədli. Bu imzaya mətbuatda ilk dəfə nə vaxt rast
gəldiyimi yaxşı xatırlamıram. Amma özü ilə ilk dəfə 1984-cü ilin sentyabr
ayının 1-də Fəxri Xiyabanda, Həsən bəy Zərdabinin qəbri üstündə tanış oldum.
Dekan Tofiq Rüstəmov çıxışını yekunlaşdırıb, bir-bir fakültənin müəllimlərini
(hərəsini bir tərzdə ) bizə təqdim etdi: "Bu da tələbələri ilə daha çox dost
olan Cahangir müəllim”.
... 32 il bundan əvvəl
olan ilk tanışlıq sonradan müəllim-tələbə, həmkar-yazar münasibətlərinə çevrildi.
Yazı-pozumun ilk tənqidçisi və təbliğçisi də Cahangir müəllim oldu. 1988-ci il.
Ölkəmizin başı üzərində qara buludların tüğyan etdiyi, millətimizin, xalqımızın
taleyinin açılmaz düyünlərə salındığı bir zaman... "Elmi kommunizim” dərsində
arxa oturacaqda oturub "Düyün” adlı bir yazı yazdım. Tənəffüsdə bir az
tərəddüdlə, bir az da qürurla yazını Cahangir müəllimə verərək fikir
bildirməsini xahiş etdim. "Nənə” (Cahangir müəllimin müraciət forması) evdə
baxım, sabah fikrimi deyərəm” dedi.
İndiki kimi yadımdadır, sabah
qədər olan vaxt mənə çox uzun gəldi. Bütün günü fikirləşirdim ki, görəsən yazım
Cahangir müəllimin xoşuna gələcək, ya yox. Çünki, Cahangir müəllim zəif,
ortabab yazıya heç vaxt yaxşı deməzdi, əsl tənqidçi münasibəti ilə yanaşardı.
Amma məsləhət verməkdən, köməklik etməkdən də çəkinməzdi.
Səhəri gün mən universitetə gələndə dərsin başlamasına bir saat var
idi. "Mətbuat tarixi və ideoloji iş metodları” kafedrasının qarşısında Cahangir
müəllimi gözlədim. Dərsə on-on beş dəqiqə qalmış Cahangir müəllim gəldi. "Nənə,
sabahın xeyir, nə tez gəlmisən” deyərək, üzümə baxdı. Çaşqınlıqdan,
salamsız-kəlamsız "müəllim yazımı oxudunuzmu, xoşunuza gəldimi” soruşdum. "Nənə, narahat olma, bir həftədən
sonra bilərsən” dedi. Cahangir müəllim çox sakit və məmnun tərzdə otağa girdi.
Hər gün nigarançılığım bir az da artırdı. Bir həftənin tamamını
gözləyirdim. Hətta bəzən ürəyimdə Cahangir müəllimi "asıb-kəsirdim” də. Bir
vərəq yazı nədir ki, onun cavabını bir həftə gözləməliyəm... Beləliklə, bir
həftə keçdi. Səhər birinci dərsimiz "Partiya-sovet mətbuatı” idi. Həmişəki
kimi, Nəsir müəllim (İmanquliyev) həlim səsi, xoş rəftarı ilə sanki
auditoriyanı ovsunlamışdı. Hamının diqqəti onda idi. Bu zaman qapı döyüldü,
Cahangir müəllim izin alaraq əlində bir necə "Jurnalist” qəzeti auditoriyaya
daxil oldu. O, qəzetləri müəllimin yazı masasının üzərinə qoyaraq, otağı tərk
etdi. Tənəffüsdə aydın oldu ki, qəzetdə mənim "Düyün”üm (Bax: "Jurnalist”
qəzeti, 17 fevral 1988-ci il) çap edilmiş və Cahangir müəllim yazı haqqında öz
fikirlərini bildirərək, "Düyün”ü çox uğurlu bir etüd” adlandırmışdır.
O qayğını, xeyirxahlığı
Cahangir müəllim bu gün də nəinki tələbələrindən, heç üzünü görmədiyi səsini
eşitmədiyi istedadlı gənclərdən əsirgəmir. Bir-iki ilin söhbətidir. Kafedrada
qəzetləri gözdən keçirirdim. Cahangir müəllim otağa daxil olaraq çox böyük
sevinc hissi ilə "Bugünkü "525-ci
qəzet”də "Sonuncu çiçək dükanı” adlı hekayə çap edilib. Çox gözəl, məzmunlu,
təsirli hekayədir. Nənə, onu mütləq oxu!” dedi.
Cahangir müəllim qəzetdə o hekayəni oxuyan kimi səhər-səhər fakültəyə
bir səs-küy saldı ki... Tanımadığı bu imzanın hekayəsi onu heyran etmişdi. Cəmi
iki gündən sonra Cahangir müəllim bu istedadlı yazar haqqında "Zərdüşt
Şəfizadənin çiçək dükanında düşüncələr” adlı məqalə ilə "525-ci qəzet” də böyük
bir yazı ilə çıxış etdi.
Hörmətli Cahangir müəllim! Bu
gün Sizin haqqınızda bir tələbəniz kimi olanları və qəlbimdən keçənləri dedim.
Əslində Sizin yaradıcılığınız haqqında söz deməyə nə qələmim qadirdir, nə də
sözümün qüdrəti catar. Akademik İsa Həbibbəylidən, böyük yazar Elçindən,
tədqiqatçı alim Abid Tahirlidən və istedadlı publisist Flora Xəlilzadədən sonra
söz demək məsuliyyət tələb edir. Türk yazıçısı Muhəmməd Bozdağ gözəl deyib:
"Böyük olmaq istəyirsinizsə, dağları belinizdə daşımağa hazır olmalısınız”.
Hörmətlə: TələbənizQərənfil Dünyaminqızı