Gənclik informasiya bolluğu içində azıb - MƏKTƏBDƏ

Mehriban Ələkbərzadə: “Nə qədər ədəbiyyat oxumuş olsanız, bir o qədər həyat yaşamış insana çevriləcəksiniz. Nə qədər dil bilirsinizsə, bir o qədər çox insanın əvəzinə yaşaya biləcəksiniz. Bu, sizin sonrakı həyatınızda, karyeranızda özünü büruzə verəcək”

“Bilmirəm, sizin yaddaşınızda bu görüş nə qədər qalacaq, amma mən yadınızda səmimi qalmaq istəyirəm. Sizə maraqlı ola da bilərəm, olmaya da. 8 və ya 10-cu sinif şagirdləri üçün bir teatrın baş rejissoru və yaxud bədii rəhbəri nə qədər maraqlı olar, bilmirəm. Məni tanıyan adamlarla ünsiyyətdə daha rahat ola bilərəm. Ona görə sizinlə münasibətdə bir az həyəcan qatım da var. Çünki anlaşılmaq, başa düşülmək istəyirəm...”. 

Bakı Şəhəri üzrə Təhsil İdarəsinin “Kaspi” qəzeti ilə birgə reallaşdırdığı “Məktəbdə” layihəsinin növbəti qonağı - Azərbaycan Milli Dram Teatrının bədii rəhbəri, Əməkdar İncəsənət xadimi Mehriban Ələkbərzadə məktəblilərlə görüşündə həyəcanını ifadə etdi. Yasamal rayonundakı 161 nömrəli tam orta məktəbdə keçirilən görüşdə qonaq məktəb illərini xatırladı.

Mən məktəbli olan zaman...

“İnanmıram ki, sizin nəsil mənim uzun illər çəkdiyim sənədli filmlərə baxmış olsun. Valideynləri və müəllimləri istisna edirəm. Mənim 80 seriyaya yaxın sənədli-bədii filmim var”, - deyə Mehriban xanım öz yaradıcılığı haqqında qısa məlumat verdi: “Mən orta məktəbdə oxuyanda iki fənni - ədəbiyyat və tarixi çox sevmişdim. Tarixdən ala bilmədiklərimi sonradan öyrənərək ötürməyə çalışdım. Məktəbli olan zaman “Azərbaycan tarixi” Qobustan qayalıqlarından başqa bir şeydən ibarət deyildi. Təbii ki, universitet illərində də tarix dərsi keçilməyə başlandı. Artıq daha çox vətənpərvərliklə danışmaq istəyi vardı. Amma anlayırdım ki, bu hər zaman belə olmayıb. 18-ci əsr Azərbaycan xanlıqları formalaşana qədər başqa mühit idi. Mən xanlıqlar dövrünü araşdırmağa başladım. İlk dəfə maarifləndirmə anlamında filmlər çəkilməyə başlandı”. 

Qonaq ədəbiyyata marağını da ayrıca vurğuladı: “Mənim atam ədəbiyyatçı deyildi, tamam başqa sahənin adamı idi. Amma bizim evdə bütün yeni çap olunan və klassik ədəbiyyat nümunələrinin hamısı vardı. Evimizin divarları ancaq kitablardan ibarət idi. Atam bizi də oxumağa məcbur edirdi. Hər bazar günü axşam “hansı ədəbiyyatı oxumusan?” - deyə sorğulayırdı. Atam mənə şeir deməyi də öyrədirdi. Ədəbiyyat oxumaq istəyi əvvəlcə məcburiyyətdən yarandı. Valideynlərim məni istədiyim ədəbiyyatı oxumağa qoymurdular, mən də başa düşməsəm belə, onları gizlində oxuyurdum”. 

Gəlin, söhbət edək...

M.Ələkbərzadə auditoriyaya müraciət edərək “Ən yaxşı söhbət dialoq üzərində qurulur. Monoloqa qalsa, mən çox uzağa gedə bilərəm. Gəlin, söhbət edək...”, - deyə şagirdləri dialoqa dəvət etdi.

“Sizcə, müasir gənclik nə istəyir?” - deyə auditoriyadan ünvanlanan suala verilən cavab maraqlı oldu: “Mən gəncləri əsasən dərs dediyim institutun qəbullarında, işlədiyim teatrda gənc kadrların seçimində və sosial şəbəkələrdə görürəm. Fikrimcə, indiki gənclik informasiya bolluğu içərisində azıb. Mən onların, xüsusən yeniyetmələrin seçim edə bilmək intellektinin olmasını arzulayıram. Çünki nə qədər əlimizə vursalar ki, “yandıracaq, götürmə”, yenə də bu hissi öldürmək olmaz. İnsanın ruh səsi ona “get, bunu əldə et” deyir. O hissi öldürmək hansısa müəllifi və ya təşəbbüskarı olacağı bir hadisəni əlindən almağa bərabərdir. Necə edək ki, onlar doğru seçim etməyi bacarsınlar? İnanın ki, ən yaxşı açar maarifləndirmədir. Nə qədər çox mütaliə etsəniz, o qədər çox təcrübə qazanacaqsınız. Sizə aydın olacaq ki, görünən müstəvi nəticədir.

Ora gedib çıxmaq üçün çox dolanbac yollar var. Ona görə nəyin ziyanlı, nəyin yararlı olduğu qərarını özünüz verməlisiniz. Müəllimlər çox vacib iş görür, sizi daim o səmtə yönləndirirlər. Burada inam çox vacib amildir. O inamın olması üçün sizin özünüzün də müəyyən bir bazanız olmalıdır. Seçiminiz bundan sonrakı həyat yolunuzu müəyyən edəcək. Mən indi desəm ki, zərərli saytların, informasiyaların ardınca getməyin, siz gedəcəksiniz. Sadəcə, seçim etməyi bacarmalısınız. Bizim beynimiz mədəmizdən ağıllı deyil. Beynimiz nə varsa, hamısını qəbul edir. Mənim gənclərdə görmək istədiyim mütaliədir. Mütaliəsi az olduğundan müasir gənclikdən bir az narazıyam. Çünki onlar spesifik olaraq yalnız öz gedəcəkləri yolun ədəbiyyatını oxumaqla məşğuldurlar. Halbuki çox sayda seçimlər ola bilər. Nə qədər ədəbiyyat oxumuş olsanız, bir o qədər həyat yaşamış insana çevriləcəksiniz. Nə qədər dil bilirsinizsə, bir o qədər çox insanın əvəzinə yaşaya biləcəksiniz. Bu, sizin sonrakı həyatınızda, karyeranızda özünü büruzə verəcək”.

“Tələbələrimlə həmkar oluram”

“Müəllimləriniz necə yadınızda qalıb?” - deyə soruşan şagirdin sualına cavabında M.Ələkbərzadə müəllim adının müqəddəsliyindən danışdı: “Mənim sağ qalan müəllimlərimə böyük hörmətim var, həyatdan köçənləri ehtiramla anıram. Hər bir şagirdin daxilinə nüfuz edərək oradan boylanmaq çox çətindir. Mənim belə bir iddiam yoxdur. Öz tələbələrimlə həmkar oluram. Müəllimlərim mənə bu azadlığı verməyib. Mən isə münasibətdə daha çox azad yolu seçirəm. Bildiyimi öyrədirəm və sona qədər onlardan tələb edirəm”.

“Həyatınızı darıxdırıcı etməyin” 

“İxtisas seçimində valideynlərin istəyi əsasdır, yoxsa gənclərin öz seçimləri? Bizə nəyi tövsiyə edərdiniz?” - sualına da M.Ələkbərzadə maraqlı cavab verdi: “Siz hər biriniz bir sevgidən doğulmusunuz. Biriniz ananızın gözlərinin rəngini daşıyırsınız, biriniz atanıza və ya babanıza daha çox oxşayırsınız. Siz məxsus olduğunuz qanın genetik kodlarını daşıyan məsum varlıqlarsınız. Onu kamil bir varlığa çevirə də bilərsiniz, vecsiz, mənasız bir insana da. Bizim genetik kodlarımız çox dərindir. Dünyanın hər yerində gözəl elmlər, kəşflər var, onlarla qidalanın, onları mənimsəyin, ancaq özünüz olaraq qəbul edin. Özünüzdən sonra kiməsə ötürmək üçün mütləq süzgəcdən keçirin. Süzgəc sizin  beyninizdir. Peşə seçiminə həyat tərzi kimi baxın. Yəni bu, əgər konkret olaraq sənət deyilsə, onun içərisində elm varsa, bu, sizin sadəcə maaş ala biləcəyiniz yer yox, həyat tərziniz olsun. Həyat tərziniz kimi seçdiyiniz peşə sizə bütün çətinliklərdən keçməyə kömək edəcək, ən böyük enişlərdən ən uca yüksəlişlərə qədər aparacaq. Bu peşəni seçmisinizsə, demək ki, sevirsizinz. Yer üzündə sevgidən güclü faktor yoxdur. Peşənizi sevsəniz, bu, sizin yaşadığınız ömürdə böyük enerji verəcək. Nə qədər çətin olsa da, işinizi sevəcəksiniz. İnsan sevmədiyi işə gedəndə həyatı darıxıdırcı olur. Həyatınızı darıxdırıcı etməyin. Peşə seçimi çox vacibdir”. 

“Ürəyinizin səsinə də qulaq asın”

M.Ələkbərzadə öz uşaqlıq arzusunu da xatırladı: “Yeddinci sinfə qədər ibtidai sinif müəllimi olmaq istəyirdim. Sonra başa düşdüm ki, oxuduqlarım məndə yenidən nəyisə yazmaq, çəkmək, göstərmək cəhdi yaradır. Bilmirdim, bunun adı rejissuradır. Amma başa düşürdüm ki, oxuduqlarımla kifayətlənmirəm, onları nəyəsə köçürmək, nəyisə başqa cür qurmaq istəyirəm. Vurğu vurmaq istədiyim şeylər, yenidən şərh etmək istəyim vardı. Yavaş-yavaş görürdüm ki, oxuduqlarımın içindən bir obraz yaradıram. Amma bu, istənilən peşə ola bilər. Anam həmişə təəssüflənirdi ki, mən həkim ola bilməmişəm. Axı mən gəlinciyə iynə vura da bilmirdim. Amma adamlar vardı ki, onlar kimyəvi birləşmələrdə yaşayırdılar. Onlar o sahənin ardınca getdilər, uğurlu da oldular. Mən fizika təmayüllü məktəbi bitirmişəm. O məktəbi bitirən şagirdlər sonradan kosmik tədqiqatlar institutlarında işləyirdilər. Onlar bizə qonaq gəlirdilər. “Biz düşünürdük ki, sən kosmonavt olacaqsan” deyirdilər. Amma mən bilirdim ki, nəyi seçəcəyəmsə, mütləq içində ədəbiyyat və tarix olacaq. İş elə gətirdi ki, öz seçimimdə israrlı oldum. Sizə peşə seçiminizdə israr arzulayıram. Əlbəttə, valideyn daha doğrusunu bilər. O, təbii ki, sizin yaxşılığınızı istəyəcək. Amma ürəyinizin səsinə də qulaq asın. İnsan hansı qərarı verəcəyini özü daha yaxşı bilir”.

İnformasiya bolluğunda dürüst seçim

“Əgər bizim dövrümüzün uşağı olsaydınız, yenə rejissuranı seçərdiniz?” - deyə soruşan məktəblinin sualına qonaq “Bu dövrün uşağı olmaq çox çətindir” cavabını verdi: “Mən bunu təsəvvür edə bilmirəm. Elə bilirsiniz, sizin yerinizdə olmaq asan məsələdir? Mənə elə gəlir ki, bu gün doğulsaydım da bu peşəni seçərdim. İnanırdım ki, bu sahəni bacaracağam, öz  dövrümə görə həmkarlarımdan fərqlənəcəyəm. Yaxşı mənada kiçik də olsa Azərbaycan mədəniyyətinə bir fayda verəcəyəm. Bu gün görünməsə də, sabah o xeyir görünəcək”. M.Ələkbərzadə  qeyd etdi ki, ola bilər, 6D formatında holoqrama baxan gənclər üçün teatr maraqsızdır: “Amma teatr canlı sənətdir. Simfonik musiqiyə hamı qulaq asmır. Çünki canlıdır və yerində bütün səslərin sintezini, ruhunu tuta bilirsən. Populyar bir növ deyil, amma bu, insan zəkası üçün bir bünövrə qoyur. Gəncləri teatra gedən görəndə sevinirəm. Çünki onların təxəyyül deyən bir qatı açılır. Bu adi insan düşüncəsindən bir az fərqli düşüncədir. Gəncləri ədəbiyyat oxuyan görəndə sevinirəm. Bugünkü gənclərin meylini görəndə “bəlkə daha doğrusunu onlar eləyir, mən eləməmişəm” düşünürəm. Bizim dövrümüzdə mobil telefon, internet, kalkulyator yox idi. Zaman olaraq mənim dövrüm kitab, vərəq və qələmdən ibarət idi. Bilirsinizmi, sizin içinizdə qalib gənc kimi sayıram? Bu qədər informasiya bolluğunda dürüst seçim edərək, elmin, maarifləndirmənin ən düzgün yol olduğunu bilənləri. Siz Azərbaycan gənci adına bünövrə qoymalısınız”.

Kimliyimiz haqqında vizit kartı

“İncəsənətin bəşəriyyətin inkişafında hansı rolu var?” - deyə auditoriyadan ünvanlanan sual qonağı düşündürdü: “Yəqin muzeylərə gedirsiniz. Axı mən 12-15-ci əsrlərdə yaşayan insanların nəylə nəfəs aldığını bilmirəm. Oxuyuram, amma vizual görüntüm yoxdur. Təsəvvür edin, baxdığın zamana aid rəsm əsərləri sənə həmin dövr haqqında məlumat verir. Düşünə bilmədiyin, ömründə təsəvvür edə bilmədiyin hadisələri ğözündə ehtiva edir. Sən ona baxaraq bir dövrü öyrənirsən. Bu, tək rəsm əsəri deyil, daşlar, qəbirlər üzərində, yazılar, işarələr var. Bunlar insanın zövqünün formalaşmasında, özündən əvvəlki tarixə baxışında əvəzsiz rol oynayır. Bu, insanı cilalayır. Zaman keçəcək, yaratdığımız hər şey bizim kimliyimiz haqqında vizit kartına çevriləcək”.

Təranə Məhərrəmova