Şirnikdirici
15131
09 sentyabr 2019 | 10:15
Puritanizm elə pis vəziyyətə düşmüşdü ki, hətta qarımış qızlar da
Susannanı qınamır, hətta ən qoca fermer də inəyinin süd verməməyində Susannanın şeytani gözəlliyindən şübhələnmirdi.
Susanna kəndin yaxınlığında yerləşən yay teatrının könüllü aktrisası
idi. O yanğınsöndürmə binasının yanında
mənzil kirayə etmişdi. Bütün yay boyunca o kənddə qalırdı, ancaq kənd
camaatı heç vaxt ona öyrəşmirdi. O böyük şəhərin yanğınsöndürmə maşınları kimi həm
sarsıdıcı, həm də arzuolunan idi.
Susannanın lələk taxdığı saçı və iri gözləri gecə kimi qapqaraydı. Onun dərisi
qaymaq rəngindəydi. O qulaqlarına iri qızılı halqa sırğalar taxırdı, topuqlarına üstündə zınqırov olan zəncirlər dolayırdı. O ayaqyalın gəzərdi, günortaya qədər yatardı. Elə ki gün-günorta
olurdu, kənd camaatı tufana düşmüş tazı kimi narahat olurdu.
Hər gün günortalar o evinin balkonuna çıxırdı. Süst halda gərnəşir, qara
pişiyinə bir kasa süd tökür, pişiyi
öpür, onu tumarlayır, sırğalarını taxır, mənzilinin qapısını qıfıllayır, açarı
döşləri arasına qoyurdu.Sonra o ayaqyalın gəzintiyə
çıxırdı. Möhtəşəm gəzintisinə. Bayırdakı
pilləkəndən düşəndə ayağındakı zınqırovlar cingildəyir, donunun ətəyi yellənirdi.
O şərab mağazasının, sığorta agentliyinin, əmlak ofisinin, yeməkxananın,
amerikan legion poçtunun, kilsənin yanından keçib aptekə gedərdi. O burdan Nyu
York qəzetlərini götürürdü. Aptek sahibi bu qəzetləri poçtdan götürüb onun üçün saxlayırdı.
O hər şeyə başını tərpətməklə
münasibət bildirirdi. Gün ərzində onun
danışdığı yeganə adam 72 yaşlı farmasevt
Bearse Hinkley idi. Qoca kişi həmişə qəzetləri alıb ona saxlayırdı.
– Təşəkkür edirəm,
cənab Hinkley. Siz mələksiniz, – o heç bir məqsəd güdmədən deyirdi. – İndi isə
baxım-görüm dünyada nələr baş verir.
Susannanın vurduğu ətir iyindən
bihuş olmuş qoca kişi ona baxar, o isə qəzetlərin
səhifəsini çevirdikcə gah gülər, gah qaşqabağını sallayar, ancaq oxuduqları
haqda heç nə deməzdi.Sonra o qəzetləri də götürüb yanğınsöndürmə idarəsinin yanındakı: "yuvasına” tərəf gedərdi. Evinin balkonuna çatanda dayanar, əlini sinəsinə salar, açarını götürər, qapını açar, balaca pişiyi götürüb öpər, sonra qapını içəridən bağlayardı.
Bir qızın oynadığı bu birnəfərlik səhnələşdirilmiş "tamaşa” yayın sonuna qədər hər gün təkrar olurdu. Yayın sonlarında aptekdə o aptekçiylə danışanda cırıldayan stulun səsi onun sözünü yarıda qoydu.
Səs Susanna cənab Hinkleyi "mələk” adlandıranda eşidildi. Səs baş ağrısı, diş ağrısı kimiydi. Susanna səs gələn istiqamətə baxdı. Sanki
baxışlarıyla sözünü yarıda kəsdiyinə görə onu bağışlayırdı. O gördü ki, cırıldayan stulda oturan adam heç də göz yumulası adam deyil.
Cırıldayan stulda oturan kapral
[1]Norman Fuller idi. O, on səkkiz ay Koreyada sərt rejim altında xidmət edəndən sonra bir gün əvvəl evlərinə
qayıtmışdı. On səkkiz ay müharibəsiz keçmişdi – eyni zamanda on səkkiz ay sevincsiz olmuşdu. Stulda oturan Fuller yavaşca döndü, hiddətlə Sussanaya baxdı. Stuldan
səs eşidilməyəndə aptek sükuta qərq oldu. Fuller yayın füsunkarlığını qırmışdı – həyatın əsas hərəkətverici qüvvəsi olan sirli ehtirasları xatırlatmışdı.
Kim bilir, bu cırıldayan stulda oturan kişi qadının qardaşıydı, onu kef çəkdiyi yerdən aparmağa gəlmişdi. Ya da acıqlı əri idi, onu qamçılaya-qamçılaya evinə, uşağının yanına aparacaqdı. Amma həqiqət bu idi ki, kapral Fuller Susannanı əvvəllər görməmişdi.
Fuller bilə-bilə "tamaşa” yaratmamışdı. O heç bilmirdi ki, oturduğu stul cırıldayacaq. O özü də bilmədən Susannanın birnəfərlik "səhnələşdirilmiş tamaşasına” xırda bir detal əlavə edəcəyini bilmirdi. Elə bir xırda detal ki, insan komediyasında yalnız bir -iki nəfər hiss edə bilərdi.
Ancaq stulun cırıltısı aptekin hər yerində hiddət doğurmuşdu, xüsusilə də Susanna üçün. Zaman dayanmışdı, Fuller üzünün qranit ifadəsinin səbəbini izah edənə qədər.
Fuller hiss edirdi ki, sifəti mis kimi od tutub yanır. O taleyini qiymətləndirirdi. Taleyi qəflətən ona " tamaşaçı” yetirmişdi, bu situasiya haqda deməyə sözü yoxdu.
Fuller dodaqlarının tərpəndiyini hiss etdi, sözlər ağzından çıxdı:
– Siz özünüzü
kim hesab edirsiniz? – o Susannaya dedi.– Üzr istəyirəm, – Susanna ona dedi və qəzetlərini qoruyurmuş kimi özünə tərəf çəkdi.
– Sizi küçədə gələndə gördüm, elə bil sirk paradındasınız, – mənə maraqlıdır, siz kimsiniz? – Fuller dedi.
Susanna qızardı.
– Mən... mən aktrisayam, – o dedi.
– Siz bunu bir də təkrar edin, – Fuller dedi. – Dünyanın ən gözəl aktrisaları, Amerika qadınlarıdır.
– Bunu sizdən eşitmək xoşdur, – Susanna həyəcanla dedi.
Fullerin üzü getdikcə daha çox qızarır, bədəni istiləşirdi. Onun beyni dolaşıq fikirlərlə dolu idi.
– Mən içində oturacağı olan teatrlardan danışmıram. Mən həyat səhnəsindən danışıram. Amerika qadınları elə geyinir, elə hərəkət edirlər ki, sanki sənə dünyanı bağışlayacaqlar. Ancaq elə ki onlara əlini uzadırsan, onlar ovcuna buz qoyurlar.
– Onlar belə edir? – Sussanna qəmli-qəmli dedi.
– Hə, – Fuller dedi. – Bunu kiminsə deməyin vaxtıdır.
Fuller indi sözləriylə ona meydan oxuyurdu, hərdən lazımı sözü tapıb cəsarətlənirdi:
– Bu, ədalətli deyil, – o dedi.
– Nə ədalətli deyil? – Susanna fikirli-fikirli soruşdu.
– Siz topuqlarınıza zınqırovlu zəncir taxıb bura gəlirsiniz, mən də məcbur oluram sizin qəşəng topuqlarınıza, ağappaq ayaqlarınıza baxam, – Fuller dedi. – Siz pişiyi öpürsünüz, mən də özümü pişiyin yerində görmək istəyirəm, görüm pişik kimi öpülmək necə olur. – Siz qoca bir kişiyə "mələk” deyirsiniz, fikirləşirəm ki, mənə "mələk” desəniz özümü necə hiss edərəm, – Fuller dedi. – Siz açarınızı hamının gözü qabağında gizlədirsiniz, mən açarın harda olmasını fikirləşməliyəm.
Fuller dayandı. – Xanım, – onun səsi ağrıyla doluydu. – Siz təklikdə etməli olduğunuz şeyləri bizim gözümüzün qabağında
edirsiniz. Mənim kimi həyəcanlanan adamlar qayadan yıxılanda isə bizi yıxılmaqdan qorumalısınız.
Belə deyib Fuller qapıya sarı getdi. Hamının gözləri ona
dikilmişdi. Çox az adam hiss etdi ki,
onun ittihamları bir an əvvəlki
Susannanı yandırıb kül etmişdi. İndi
Sussanna necəydisə elə də görünürdü, kütbeyin on doqquz yaşlı qız kimi.– Bu, ədalətli deyil, – Fuller dedi. – Sizin kimi geyinən, hərəkət edən qızlara qarşı bir qanun olmalıdır. Sizin hərəkətləriniz çox kişini xoşbəxt etmək əvəzinə bədbəxt edir. Ətrafda belə gəzməklə hamının sizi öpmək istəyi haqda bilirsiniz nə deyirəm?
– Yox, – Susanna dedi. Elə bil əsəb sisteminin ağzına tıxanmış tıxac atıldı.
– Əgər sizi öpməyə cəhd etsəm siz mənə nə deyərdinizsə mən də onu deyərdim, – Fuller qalib ədasıyla dedi və qollarını geniş açıb "rədd ol” jestini etdi.
– Cəhənnəm olun, – o dedi, "pərdə” qapını çırpıb çıxdı.
Bir dəqiqə sonra qapı şappıldayanda, yalın ayaqlar döşəməni döyəcləyəndə, topuğundakı zınqırıvların səsi yanğınsöndürmə idarəsinə tərəf getdikcə azalanda Fuller geri dönüb baxmadı.
Həmin axşam kapral Fullerin dul anası
oğlunun geri qayıtması münasibətilə stolun üstünə şam qoydu, bişirdiyi
mal ətini, çiyələkli peçenyeni stolun üstünə
qoydu. Fuller yeməyi elə yeyirdi,
elə bil yediyi ət yox, çirklənmiş kağız idi. Anasının şən suallarına elə cavab verirdi, elə bil ölü
idi.
– Evə
qayıtmağına sevinirsən? – onlar kofe içib qurtarandan sonra anası ondan
soruşdu.– Hə, – Fuller dedi.
– Sən bu gün nə etdin? – anası soruşdu.
– Gəzdim, – o dedi.
– Köhnə dostlarını gördün? – anası soruşdu.
– Mənim heç bir dostum yoxdur, – Fuller dedi.
Anası əlini qaldırdı.
– Dostun yoxdur? – o dedi.
– Çox vaxt keçib, ana, – Fuller ağır-ağır dedi. – On səkkiz ay az müddət deyil. Bəzi dostlarım şəhəri tərk ediblər. Bəziləri evləniblər.
– Evlənmək dostları öldürmür, elə deyil? – anası dedi.
Fuller gülümsəmədi. – Bəlkə də düz deyirsən. – Ancaq evlənəndın sonra köhnə dostlara vaxt qalmır.
– Dougie evlənməyib, eləmi? – anası dedi.
– Ana, o qərbdədir, strateji Hava Komandasının tərkibində, – Fuller dedi.
Balaca yataq otağı nazik, soyuq stratosferdəki bomba kimi sükuta daldı.
– Ah, – anası dedi. – Ondan başqa da kimsə burda qala bilər.
– Yox, – Fuller dedi. – Bu səhər vaxtımın çoxunu zəng etməklə keçirdim. Mən də uzun müddət Koreyada olmuşam. Heç kim evində deyil.
– Buna inana bilmirəm, – anası dedi. – Niyə sən dostlarınsız əsas küçəyə çıxıb gəzmirsən ki?
– Ana, – Fuller fikirli-fikirli dedi. – Neçə dostuma zəng edəndən sonra heç bilirsən mən nə etdim? Aptekə getdim. Fırlanan kresloda oturdum, gözlədim ki, bəlkə, az da olsa tanıdığım bir adam içəri girər. Ana, – o həyəcanla dedi. – Orda tanıdığım yeganə adam Bearse Hinkley oldu. Mən heç də səninlə zarafat etmirəm.
Fuller ayağa durdu, əlindəki salfeti
stulun üstünə tulladı.
– Ana, üzr istəyirəm,
gedə bilərəm? – Bəli, əlbəttə. – anası dedi. – Sən indi hara gedirsən? – sevincdən onun gözləri parılladı – Ümid edirəm ki, qəşəng bir qıza zəng etməyə?
Fuller əlindəki salfeti yerə atdı.
– Mən siqaret almağa gedirəm, – o dedi. – Mən heç bir qız tanımıram. Tanıdığım qızlar da ərə gedib.
Anasının rəngi dəyişdi.
– Mən... mən görürəm, – o dedi. – Heç siqaret çəkdiyini də bilmirdim.
– Ana, – Fuller səbirsizcəsinə dedi. – Sən heç fikirləşmirsən? Mən on səkkiz ay uzaqlarda olmuşam. On səkkiz ay.
– Bu, çox uzun müddətdir, elə deyil? – anası dedi, oğlunun hərəkətindən özünü pis etdi. – Yaxşı, get, siqaret al, – dedi və oğlunun qoluna toxundu. – Xahiş edirəm, özünü belə tək-tənha hiss etmə. Sadəcə gözlə. Sənin həyatında yenə də çoxlu adamlar olacaq, heç bilməyəcəksən hansıyla vaxt keçirəsən. Bütün bunlardan qabaq isə sən bir qəşəng qızla tanış olub onunla evlənəcəksən.
– Ana, hələ mənim evlənmək fikrim yoxdur, – cana doymuş Fuller dedi – Gərək ən azı ilahiyyat məktəbindən keçim.
– İlahiyyat məktəbi? – anası dedi. – Nə vaxt qərara gəlmisən?
– Bu günorta, – Fuller dedi.
– Bu günorta nə baş verib? – anası soruşdu.
– Mən dini baxımdan bir az təcrübə qazandım, ana, – o dedi. – Bu günorta nəsə məni danışmağa məcbur etdi.
– Nə barədə? – anası təəccüblə, bir az qorxmuş halda soruşdu.
Fullerin uğuldayan başında yalnız Susanna vardı. Bir anlıq Koreyada,
onu başdan çıxaran professional qadınları xatırladı. Elə bil hamısı filmlərdən gəlmiş, ya da
jurnalların üz qabıqlarından. Ordakı
Susannalar yalqız kapral Fullerlərin
hesabına var-dövlət qazanmışdılar.
Puritan əcdadının tərs xəyalı,
qara geyinmiş xəyalı Fullerin dilini lal etmişdi. Fuller elə bir səslə
danışırdı ki, sanki bu səs əsrlərin içindən keçib gəlmişdi. – Mən nəyin əleyhinə danışdım? – Fuller dedi. – Şirnikdirmənin.
Fullerin siqareti qayğısız mayak kimiydi, yüngülxasiyyət adamları uzaqlaşdırırdı. Açıq-aşkar görünürdü ki, siqareti acıqlı-acıqlı çəkir. Hətta pərvanələr də dayanmışdılar. O narahat halda kəndin bütün küçələrini gəzdi, nəhayət, gəlib yanğınsöndürmə idarəsinin yaxınlığındakı evin qabağında dayandı.
***
Bearse Hinkley, qoca farmasevt öz yerindəydi, gözləri önünə cavan olduğu
vaxtlar gəldi, xiffət etdi o günlər üçün.
Bu stulda illəri keçirmişdi.
– Siqaretini yandırmaq istəyirsən? – o kapral Fullerin dodaqları arasındakı sönmüş siqareti görüb dedi.
– Yox, təşəkkür edirəm, cənab Hinkley, – Fuller dedi. – Onun bütün həzzi gedib.
– Zövq məsələsi, – Fuller dedi. – Zövqləri saymaqla qurtarmaz.
– Bir adamın xoşuna gələn şeydən başqasının zəhləsi gedir, – Hinkley dedi. – Hər kəs istədiyi kimi yaşamalıdır.
Belə deyib o tavana baxdı. Yuxarıda Susannanın və onun qara pişiyinin ətirli yuvası vardı.
– Mən? Mənim
bütün zövqlərim nə vaxtsa zövq olub.Fuller də tavana baxdı.
– Əgər siz cavan olsaydınız , – o dedi. – onda bilərdiniz ki, o sözləri niyə dedim ona. Gözəl, cazibəli qızlar mənə əzab verir.
– Ah, dediyini xatırlayıram, – Hinkley dedi – O qədər qoca deyiləm ki, belə əzabın nə olduğunu unudum.
– Əgər qızım olsaydı, onun gözəl olmasığını istəməzdim, – Fuller dedi. – Ali məktəbdə oxuyan gözəl qızlar, aman Allah, onlar hamısı fövqəladə olduğunu düşünürlər.
– Mən də belə fikirləşirəm, – Hinkley dedi.
– Əgər maşın, iyirmi dolların olmasa onlar adama baxmırlar, – Fuller dedi.
– Niyə də baxsınlar? – qoca kişi gülümsəyib dedi. – Mən də gözəl qız olsaydım onlar kimi edərdim.
O öz sözünü təsdiqlədi.
– Güman edirəm ki, sən müharibələrdən keçib evinə dönmüsən, bu qərara gəlmisən. Sənin ona dediklərini nəzərdə tuturam.
– Ah, – Fuller dedi. – Ona dediklərim sizə çox təsir etməz.
– Bilmirəm, – Hinkley dedi. – Teatrda qədim bir yaxşı ənənə var. Tamaşa davam etməlidir. Lap pnevmoniyan olsun, lap uşağın da ölsə, sən tamaşanı oynamalısan.
– Mən lap yaxşıyam, – Fuller dedi. – Kim şikayət edir ki? Mən özümü yaxşı hiss edirəm.
Qoca kişi qaşlarını yuxarı dartdı.
– Səndən danışan kimdir? – o dedi. – mən onun haqqında danışıram.
Fuller qızardı. Eqoizmi ucbatından siçan kimi tələyə düşmüşdü.
– O çox yaxşı olacaq, – dedi.
– Olacaq? – Hinkley dedi. – Bəlkə də. Bildiyim odur ki, teatrda tamaşa başlayıb. O da orda olmalıdır, ancaq o isə hələ də evindədir.
– Evindədir? – Fuller heyrətlə soruşdu.
– Sən sözlərinlə onu yaralayandan bəri evindədir, – Hinkley dedi.
Fuller istehzayla gülümsəməyə çalışdı.
– Yaxşı, bu
çox pis deyil? – o dedi. Onun təbəssümü
zəif və ürəkbulandıran idi.– Yaxşı, gecəniz xeyrə qalsın, cənab Hinkley!
– Gecən xeyrə, əsgər oğlan, – Hinkley dedi. – Gecən xeyrə.
O biri gün günorta sanki küçənin kənarında yaşayan kənd camaatı dəli olmuşdu. Mağaza sahibləri dəyişmişdilıər, sanki pulun onlara dəxli yoxdu. Küçə boyunca eşidilən yeganə səs yanğınsöndrmə idarəsindəndən gələn quqquldayan xoruz saatın səsiydi. Sual bu idi: Görəsən, balaca qapı açılacaqdımı, Susanna ordan zühur edəcəkdimi?
Aptekdə qoca Bearse Hinkley əlində Susananın Nyu York qəzetlərini tutub vurnuxurdu. Narahatlıqdan onları əzik-üzük etmişdi. Onlar Susanna üçün bir tələ idi.
Günortadan qabaq kapral Fuller aptekə bir də girdi. Üzündə qarışıq ifadə vardı. Gözlərinin altı şişmişdi. O bütün gecəni oyaq qalmışdı. Gözəl qadınlara qarşı olan münasibətini götür-qoy etmişdi – Onlar hamısı gözəl olduqlarını fikirləşir, – səhər açılanda o öz-özünə demişdi. – Onlar adama gün vermirlər.
O aptekə girib bütün stullara baxdı. O bərkdən cırıldayan stulu tapdı, həmin stulda oturdu, ədalətsizlik heykəli kimi. Heç kim onunla danışmadı.
Yanğınsöndürən maşınların siqnalı eşidildi. Sonra bir yük maşını yanğınsöndürmə binasının yanında dayandı. Maşından iki kişi düşüb pilləkənlərə qalxmağa başladı. Susananın ac pişiyi balkonun sürahisinə tullandı. İki kişi Susannanın mənzilinə girdi. Onlar Susannanın otağından çıxanda pişik dilini yalayırdı.
Fuller şokdaydı. O Bearse Hinkleyə
baxdı, Gördü ki, qoca kişinin
baxışları pnevmoniya xəstəsinin baxışlarına oxşayır. Gözləri çuxura düşmüş,
mürgülü.
– Razı qaldın? – qoca kişi dcdi.– Mən ona demədim ki, çıxıb getsin, – Fuller dedi.
– Sən ona seçim etmək üçün başqa yol qoymadın. – Hinkley dedi.
– Mənim nə fikirləşməyimin ona nə dəxli var? – Fuller dedi. – Nə biləydim o çiçək kimi kövrək imiş.
Qoca kişi yüngülcə Fullerin qoluna toxundu.
– Əsgər, biz hamımız beləyik, biz hamımız, – dedi. – Mən elə bilirdim ki, oğlanları orduya göndərmək yaxşı şeydir. Fikirləşirdim ki, orda, orduda olanda oğlanlar aşkar edir ki, onlar bu yer üzündə olan yeganə zərif çiçək deyil. Sən bunu aşkar etmədin?
– Heç vaxt zərif çiçək olduğumu fikirləşməmişəm, – Fuller dedi. – Hər şeyin belə olduğuna görə təəssüf edirəm, ancaq o özü bunu istəyib.
O başını aşağı dikmişdi. Qulaqları qıpqırmızı idi.
– O səni çox bərk qorxutdu, elə deyil? – Hinkley dedi.
Aptekdə hər hansı bir niyyətlə gəlmiş adamların üzündə təbəssüm göründü. Fuller təbəssümləri hiss etdi, ona məlum oldu ki, bu qoca kişi ona yalnız bir silah qoyub – yumorsuz yaxşı vətəndaşlıq.
– Kim qoxub? – Fuller dedi. – Mən qorxmuram. Sadəcə fikirləşirəm ki, kiminsə bu məsələni müzakirə etməsi düz deyil.
– Bu elə bir mövzudur ki, heç kim bundan yorulmur, – Hinkley dedi.
Fullerin yerində oynayan gözləri
rəfdəki jurnallara sataşdı. Jurnalın üz
qabığında gülümsər üzlü, sürmə gözlü, qaymaq dərili qızların şəkli vardı. O bir az fikirləşib yetərincə
söz demək istədi.
– Mən həddi-buluğa
çatmayanların cinayəti haqda fikirləşirəm, – o dedi və
jurnallara işarə etdi. – Cavanlar
bunları görüb dəli olarlar.– Onlara baxanda dəli olduğumu mən də bilirəm, – qoca kişi sakitcə dedi. – Mən də sənin kimi qorxmuşdum.
– Sizə dedim axı, mən ondan qorxmuram, – Fuller dedi.
– Yaxşı, – Hinkley dedi. – Elə isə qorxmursansa, deməli, qəzetləri aparıb ona verə bilərsən. Onlara pul verib, – O qəzetləri Fullerin dizi üstünə qoydu.
Fuller ağzını açdı ki, bir söz desin. Ancaq ağzını yenidən yumdu. Boğazı qurumuşdu.
– Əsgər, əgər sən həqiqətən də qorxmursansa – qoca kişi dedi. – Qəzetləri aparmağın çox yaxşı olardı. Dini baxımdan.
Susannanın "yuvasına” qalxan pilləkənlərə çıxanda Fullerin burda təsadüfən olduğu hiss olunurdu.
Qapının cəftəsi keçirilməmişdi. Fuller qapını döyən kimi açıldı. Fullerin təsəvvüründə onun evi qaranlıq, sakit idi, büxur iyi gəlirdi, çoxlu paltarasılanlar və güzgülər olmalıydı. Otağın bir küncü türksayağı bəzənmiş, bir tərəfdə qu quşu formasında dalğalı çarpayı olmalıydı.
O indi Susannanı və onun otağını realda olduğu kimi gördü. Həqiqət ucuz kirayə verilən mənzillərdə olduğu kimiydi - çirkli, çılpaq divarlar, linoleum, ikigözlü qaz plitəsi, dəmir çarpayı, soyuducu, kiçik tas, plastik stəkan, su boruları görünürdü, iki boşqab, qalın güzgü, tava, qazan, bir qutu yuyucu toz. Bütün bunlara "haram” qatan qalın güzgünün qabağına dağılmış ağ pudra idi. Pudra dairəsinin ortasında çılpaq ayaq şəkli vardı. Baş barmaqların izləri mirvari dənəsindən iri deyildi.
Fuller "mirvarilərdən” başını qaldırıb realdakı Susannaya baxdı. Susananın arxası ona tərəf idi. O sonuncu əşyalarını çamadana yığırdı.
İndi o səyahətə çıxanlar kimi, missioner arvadı kimi geyinmişdi.
– Qəzetlər, – Fuller qarıldadı. – Cənab Hinkley göndərdi.
– Cənab Hinkley nə yaxşı iş görüb, – Susanna dedi və geri döndü. – Ona deyin ki...
Daha heç nə demədi. O, Fulleri tanımışdı.
Dodaqlarını büzdü, balaca burnu qızardı.
– Qəzetlər,
– Fuller zəif səslə dedi. – Cənab Hinkleydən.– Mən sizi eşitdim, – o dedi. – Siz bunu indicə dediniz. Demək istədiyiniz elə budur?
Fuller əllərini yüngülcə yanlarına şappıldatdı.
– Mən... mən.. sizin getməyinizi istəmirdim, – o dedi. – Mən bunu nəzərdə tutmamışdım.
– Siz qalmağımı təklif edirsiniz? – o yazıq-yazıq dedi. – Məni adamların yanında əxlaqsız kimi qınayandan sonra?
– İnanın, mən sizə heç vaxt bu sözləri demımişəm, – Fuller dedi.
– Heç fikirləşdiniz ki, mənim kimi olmaq nə deməkdir? – o dedi. – Mənim də qəlbim var,
– Əlbəttə, qəlbiniz var, – Fuller titrəyə-titrəyə dedi. O qorxurdu, çünki otağa girəndən ürəyi qəribə duyğularla dolmuşdu. Minlərlə kişinin arzusu olan bu qızılı qız. Susana indi ehtirasla Fullerlə qəlbini müzakirə edirdi. Sərt Fullerlə.
– Mən dünən gecə sizə görə gözümü də yummadım, – Susanna dedi.
– Mənə görə?
O arzuladı ki, Susana onun həyatından çıxaydı. O arzulayırdı
ki, o ağ-qara jurnal səhifəsindəki kimi olaydı O arzulayırdı ki, o bu jurnalın vərəqlərini çevirib beysbol ya da
xarici əlaqələr haqda oxuyardı.
– Siz nə gözləyirdiniz?
– Susanna dedi. – Bütün gecəni
sizinlə söhbət etmişəm. Bilirsiniz sizə nə deyirdim? – Yox, – Fuller dedi, qapıdan çıxmaq istədi. Susanna onun arxasınca gəldi, hiss olunurdu ki, içindəki iri radiator kimi istiliyi atmaq istəyir. O insan idi.
– Mən Yelloustan parkı deyiləm, – Susanna dedi. – Məni vergidən azad etməyiblər! Mən heç kimə məxsus deyiləm! Necə görünməyimlə bağlı mənə heç nə deməyə haqqınız yoxdur.
– Aman Allah! – Fuller dedi.
– Sizin kimilərinin əlindən cana doymuşam, – Sussana dedi, addım atdı, qəflətən çox yorğun göründü. – Mən nə edim ki, siz məni öpmək istəyirsiniz? Bu kimin günahıdır?
Fuller indi okean sularında üzən dalğıc günəş işığını necə görərsə o da suala cavabı axtarırdı.
– Mənim demək istədiyim o idi ki, siz bir az konservativ olasınız.
Susanna qollarını geniş açdı:
– Mən indi kifayət
qədər konservativəm? – o dedi.
– Razısınız?Gözəl, sevimli qızın Fullerə müraciəti onun sümüklərini sızlatdı. Onun sinəsi altında sonuncu akkorda bənzər ah vardı.
– Hə, – o dedi və sonra mızıldandı. – Məni unudun.
Susanna başını yırğaladı.
– Yük maşınının üstümdən keçdiyini unutmaq? – o dedi. – Sizi belə eqoist edən nədir?
– Mən nə fikirləşirəmsə onu da deyirəm, – Fuller dedi.
– Siz belə axmaq şeylər fikirləşirsiniz, – Susana heyrətləndi. Onun gözləri böyüdü: – Hələ ali məktəbdə oxuduğum vaxtlardan sizin kimi adamlar mənə elə baxırdılar ki, sanki bununla demək istəyirdilər ki, mən onlarla heç vaxt danışmaram. Onlar heç vaxt mənimlə rəqs etmirdilər, onlar heç vaxt mənimlə danışmırdılar, onlar heç vaxt üzümə gülümsəmirdilər.
Belə deyib Susanna titrədi.
– Onlar əyalət
polisləri kimi yanımdan sakitcə keçib
gedirdilər. Onlar mənə eynilə siz baxdığınız kimi baxırdılar, sanki mən dəhşətli
bir şey etmişəm.Onun ittihamları Fullerin bütün bədəninə vicvicə saldı.
– Bəlkə tamam başqa şey haqda fikirləşirik, – Fuller dedi.
– Mən belə fikirləşmirəm, – Susanna dedi. – Əminəm ki, siz başqa şey haqda düşünmürsünüz. Aptekdə siz qəflətən üstümə bağırmağa başladınız, mən isə əvvəllər heç vaxt sizi görməmişdim.
O hönkürüb ağladı.
– Sizə nə olub? –az sonra o soruşdu.
Fuller gözlərini döşəməyə dikdi.
– Heç vaxt sizin kimi bir qızla bir yerdə olmaq şansım olmayıb, vəssəllam, – o dedi. – Mənə əzab verən də budur.
Susanna ona maraqla baxdı.
– Siz heç şans nə olduğunu da bilmirsiniz, – o dedi.
– Şans son model maşın, təzə kostyum və 20 dollardır, – Fuller dedi.
Susanna arxasını ona çevirib çamadanını bağladı.
– Şans qızdır, – o dedi. – Siz o qızın üzünə gülümsəyirsiniz, mehriban davranırsınız, sevinirsiniz ki, o qızdır.
O yenə də geri dönüb qollarını açdı.
– Mən qızam. Qızlar belə olur, – o dedi – Əgər kişilər mənə qarşı yaxşı olsalar, məni xoşbəxt etsələr mən hərdənbir onları öpərəm. Özünüzü necə hiss edirsiniz? Hər şey yaxşıdır?
– Hə, – Fuller mülayim tərzdə dedi.
Susanna ona səhv düşündüyünü elə şirin səbəblə izah etdi ki, sanki
kainat dəyişdi, kainatı o idarə etdi.
O çiynini çəkdi:– Yaxşısı budur mən gedim. Hələlik.
– Gözləyin, – Susanna dedi. – Siz məni belə, pis vəziyyətdə qoyub sadəcə çıxıb gedə bilməzsiniz.
O başını yellədi.
– Mən özümü belə pis hiss etməyə layiq deyiləm.
– Bəs mən nə edə bilərəm? – Fuller acizanə şəkildə dedi.
– Siz mənimlə birlikdə kəndin əsas küçəsində gəzə bilərsiniz, guya mənimlə olduğunuza görə qürurlanırsınız, – Susanna dedi – Siz məni insanlara yenidən təqdim edə bilərsiniz.
O başını tərpətdi.
– Siz bunu mənə etməyə borclusunuz.
Koreyada on səkkiz ay sərt xidmət keçib iki gün əvvəl evinə qayıdan kapral Norman Fuller Susannanın mənzilinin balkonunda, bütün kəndin gözü qabağında gözləyirdi.
Çünki Susanna ondan xahiş etmişdi ki, o paltarını dəyişən müddətdə,
insanların yanına yenidən qayıtmaq üçün
dəyişən onu orda gözləsin. O həmçinin
xüsusi şirkətdən onun əşyalarını yük maşınıyla aparmağa gələnləri də çağırıb
dedi ki, geri qayıtsınlar.
Susanna geyinən vaxtda Fuller
vaxtını onun pişiyini tumarlamaqla
keçirdi. – Salam, pişik balası, pişik balası. – O dəfələrlə dedi. Pişik balası, pişik balası sözləri ağrıkəsici dərman kimi onu keyitdi.
Susana öz "yuvasından” çıxanda Fuller hələ də bu sözləri təkrar edirdi. Onu görəndən sonra da dayanmadı, eləcə təkrar etdi. Susanna pişiyi onun əlindən aldı, ona təklif etdi ki, qollarını ona uzatsın.
– Hələlik, pişik balası, pişik balası, pişik balası. Pişik balası, pişik balası, – Fuller dedi.
Susanna ayaqyalın idi, o halqa sırğalarını taxmışdı, topuğunda da zınqırovlu zəncirlər. O Fullerin qolundan yüngülcə tutub pilləkənlərə tərəf getdi, həmişəki kimi möhtəşəm, "cingildəyən” gəzintisinə başladı – şərab dükanın yanından, sığorta agentliyinin, əmlak idarəsinin, yeməkxananın, amerikan Legion poçtunun, kilsənin yanından keçib izdihamlı aptekə sarı getdilər
– İndi isə gülümsə və mehriban ol, – Susanna dedi.
– Siqaret çəksəm etiraz etmərsiniz? – Fuller dedi.
– Bunu məndən soruşmağınız iltifatdır, – Susanna dedi. – Yox, etiraz etmirəm.
Kapral Fuller sol əliylə sağ əlini saxlayıb siqaretini yandıra bildi.
Kurt Vonnequt
İngiliscədən tərcümə: Sevil Gültən[1] Onbaşıya bərabər rütbə
