Sehirli pencək

Geyim-keçim məsələlərində incə zövqə dəyər versəm də, ətrafımdakı insanların paltarlarının necə tikildiyinə sən deyən diqqət yetirmirəm.
Ancaq bir gün Milanda qatıldığım təntənəli şam yeməyində qırx yaşlarında bir kişinin əynindəki kostyumun qüsursuzluğu sözün əsl mənasında məni sarsıtdı.
İlk dəfə qarşılaşırdıq onunla, kimliyindən də xəbərsizdim. Qarşılıqlı təqdim olunduğumuzda adı söylənsə də, həmişəki kimi, bu ad-soyad da bir an sonra huşumdan silinib-getdi. Həmin ziyafətdə bir ara yanaşı qalınca, onunla ordan-burdan danışası olduq. Ağıllı və kübar birisinə bənzəsə də, üzündən anlaşılmaz bir kədər oxunurdu. Həmişəki kimi (kaş Allah məni bundan qoruyaydı!) hədd-hüdud tanımadan onun geyim-keçimi barədə ağızdolusu təriflər yağdırdım və bununla yetinməyib, hələ dərzisinin kimliyini də xəbər aldım.
- O, usta dərzi olsa da, tək-tük adam tanıyır onu, çünki kefinə düşəndən-düşənə iş görür. Həm də üç-dörd müştərisi ya ola, ya olmaya.
- Belə çıxır ki, əgər mən…
- Niyə də olmasın?! Siz bir sınayın. Onun soyadı Kortiçelladır. Alfonso Kortiçella. Ferrara küçəsi 17-də yaşayır.
- Yəqin bahacıl ustadır?
- Məncə, hə. Ancaq bunun məhz belə olduğundan da əmin deyiləm. Bu əynimdəki kostyumu üç il öncə tiksə də, indiyədək onun ödəmə qəbzini hələ də mənə göndərməyib.
- Soyadı Kortiçella oldu da? Ünvan da ki Ferrara küçəsi, 17, eləmi?
- Tamamilə doğrudur, - deyən o naməlum adam məni tərk edərək, digər qonaqların arasında qeybə çəkildi.
Ferrara küçəsi 17 ünvanındakı ev o həndəvərdəkilərdən heç nəylə fərqlənmirdi. Alfonso Kortiçellanın iş yeri də adi dərzixanalardan biriydi. Qapıya özü çıxdı. Yaşlı və gödərək bir kişiydi, yaşına uymayan qapqara saçlarını da hər halda… boyamışdı.
Sonradan, yəni evə dönüncə, o gödərək qocanın məndə nə isə ağrılı bir hiss oyatdığını sezdim. Bəlkə də bunun səbəbi, gözlədiyimə rəğmən, onun çöhrəsindən əskik olmayan və adamı məngirləyən təbəssümü idi. Uzun sözün qısası, bir daha onu görmək belə istəmirdim. Ancaq neyləyəsən ki, kostyumu artıq sifariş vermişdim və üç həftəyə o, hazır olacaqdı.
O günü əsla unutmayacağam. Aprel ayının bir çərşənbə axşamıydı, yağış çisələyirdi. Kostyumun şalvarını, jiletini və pencəyini təkrar əynimə geyəndə fərqinə vardım ki, digər təzə geyimlərdən fərqli olaraq, bu, əynimə hədsiz şıq oturur, rahatdır, dar-filan da deyil. Birə-bir əynimə biçilmişdi bu kostyum. Adətən, pencəyimin sağ cibinə mən heç nə qoymuram, bütün kağız-kuğuzumu sol cibimdə saxlayıram. Ona görə də aradan iki saat ötəndən sonra, iş otağımda əlimi təsadüfən sağ cibimə saldığımda orada bir kağız parçası olduğunu sezdim. Birdən bu, dərzinin ödəmə qəbzi olar ha?
Yox. On min lirəlik əsginas idi.
Yeganə ağlabatan səbəb – bu durumu Kortiçellanın huşsuzluğuna yozmaq idi. Bəlkə də qəfil gələn bir müştərisi beh kimi bu əsginası ona verib, dərzi də pulqabısı əl altda olmadığından və it-bata düşməsin deyə, pulu manekenə geyindirdiyi pencəyimin döş cibinə basıb və unudub. Hə, hə, belə şeylər olur bəzən.
Həmin dəmdə içəri girən katibə soruşdu:
- Nə olub sizə? Yoxsa özünüzü pis hiss edirsiniz?
Görünür, sifətim bir meyitinki qədər ağappaq idi, çünki o ara barmaqlarım cibimdə az öncə olmayan başqa bir əsginasla təmasdaydı.
- Yox, canım, narahatlığa elə bir əsas yoxdur. Azca başım hərləndi indicə. Hərdənbir belə olur. Yorğunluqdandır yəqin. Sinyorina, indilik gedin, sizə diktə edəcəyim məktubu sonra yazarıq.
Ürəyim yaralı quş kimi çırpınmağa başladı. Mənə elə gəldi ki, uşaqların başını aldatmaq üçün danışılan, ancaq əslində heç kəsin inanmadığı sehrli bir nağılın əsirinə çevrilmişəm və bunun səbəbini heç cür anlaya bilmirdim.
Özümü nasaz hiss etməm bəhanəsiylə işdən çıxıb, evə gəldim. Tək qalmağa ehtiyac duyurdum. Bəxtimdən xidmətçi qadın da işini bitirib, evinə getmişdi artıq. Bütün qapıları bağladım, jalüzləri endirdim, o dibsiz dəfinəni xatırladan cibimdən əsginasları bacardıqca sürətlə çıxarmağa girişdim.
Halım fəna idi: bir an sonra əsginasların bitəcəyi səksəkəsiylə əldən-ayaqdan gedirdim lap. Mən indi ta axşama qədər, hətta sabaha qədər bu əsginasları yığmağa, qamarlamağa hazır idim, yetər ki milyardlara sahib olum. Ancaq elə bir məqam yetişdi ki, taqətim tamam kəsildi.
Səhəri gün oyandığımda mənim paltarlı yatdığımdan heyrətə qapılan qulluqçu qadını gördüm qənşərimdə. Vəziyyətdən çıxmaq üçün gülümsünərək dedim ki, axşam həmişəkindən çox içdiyim üçün divandaca yuxu aparıb məni.
Mən isə dedim ki, paltarımı soyunmağa macalım yoxdur, təcili bir yerə baş çəkməliyəm. Bunun ardınca mən yolumu hazır geyimlər satılan bir mağazadan saldım ki, əynimdəkinin birə-bir bənzəri olan daha bir kostyum alım və təmizlənmək üçün məhz onu qulluqçumun ixtiyarına verim. Sayılı günlər içində məni dünyanın ən nüfuzlu adamlarından birinə çevirən əynimdəki kostyumu isə mən daha etibarlı bir yerdə gizlədəcəkdim.
Ancaq uğursuz bir təsadüf içimə dolan çılğın sevinci gözümdə qoydu: səhər qəzetlərinin birinci səhifələrində verilən iri başlıqlı yazılarda ötən gün yaşanan bank soyğunundan bəhs edilirdi. Bir bankın şöbələrində bir gündə toplanan pulları yığan zirehli inkassator maşını mərkəzi ofisə qayıdırmış, Palmanova küçəsində dörd soyğunçu onu dayandıraraq, bütün məbləği alıb, aparmışdı. Quldurlardan biri izdihamı yarıb, aradan çıxmağa çalışarkən atəş açdığından yoldan keçən bir nəfər həlak olmuşdu. Ancaq məni ən çox rahatsız edən məhz aparılan məbləğ idi: əlli səkkiz milyon lirə (yəni tam məndəki qədər pul!).
Əlinə qazanc gəldikcə, insanoğlu daha da şirniklənir axı. İndiyədək sürdüyüm ortabab həyat tərziylə müqayisədə mən artıq zəngin birinə çevrilmişdim. Ancaq hədd-hüdud tanımayan, sıxıntısız və lüks bir həyat sürmək istəyi məni durmadan körükləyirdi. Elə bu səbəbdən hava qaralan kimi təkrar işə girişdim. Artıq mən daha ölçülü-biçili, duyğularına hakim biri kimi davranırdım. Bu sayədə mövcud sərvətimin üzərinə daha yüz otuz beş milyon lirə əlavə eləyə bildim.
O gecə gözümə yuxu getmədi. Yoxsa bu, qaçılmaz bir təhlükənin işarəti idi? Və ya heç haqq eləmədiyi halda ağlasığmaz, nağıllardakına bənzər sərvətə qovuşan birisinin narahat vicdanının səsiydi? Anlaşılmaz bir könül sıxıntısıydı yoxsa?
Hava işıqlaşan kimi yatağımdan qalxıb geyindim və təzə qəzet almaqdan ötrü küçəyə çıxdım.
İndi mən durub, burada sizə özümün bütün işləklərimi sadalamalıyammı? Yəqin buna bir gərək var, çünki pencəyimin mənə bəxş etdiyi zənginliyin ardında cinayətlər silsiləsinin, çarəsizliyin və amansız ölümün dayandığı, o pullardan əsl cəhənnəm qoxusunun gəldiyi gün kimi aydın idi. Ancaq hər vəziyyətdən çıxan, gah qoparaqlı, gah hiyləgər, gah da abdal olan beynim çevrədə baş verən bu olayların mənə zərrəcə dəxli olduğuna inanmırdı və inanmaq da istəmirdi.
Durum belə olunca isə şeytan məni başdan çıxarırdı, əlim heç bir maneə, yasaq tanımadan cibimə yönəlirdi və növbəti, qəttəzə əsginasın küncünə toxununca, mən təkrar dərin həzz duyğusuna qapılırdım. Pullar, ey mübarək pullar!..
Cibimdəki xəzinədən hər dəfə iri bir məbləğ görünəndə isə bəri başdan bilirdim ki, dünyada canlara mal olan, evləri yıxan mütləq hansısa bir qəziyyə baş verəcək. Ancaq varlanmamı buna yozmam bir az dumanlıydı, çünki məntiqli bir izahı olmadığından bu bağlantılar mənə nəsə təsadüfi görünürdü. Beləcə, hər dəfə sərvətimi artıranda vicdanım bir az da kirlənir, bir az da alçalırdı.
İllər uzunu yaşadığım binada günlərin bir günü bədbəxt hadisə baş verənə qədər bu sərgüzəşt beləcə davam elədi: altmış yaşlarındakı pensiyaçı bir qadın evdə qazı açıq buraxmaqla, canına qıymışdı. İntiharın səbəbi isə… onun bir gün öncə bankdan aldığı otuz min lirəlik pensiya məbləğini itirməsi imiş. O ərəfədə mən pencəyimin cibindən məhz elə o qədər pul çıxartmışdım.
Maşınıma oturub, Alp dağlarının ətəyindəki kimsəsiz bir vadiyə yollandım. Maşını çəmənlikdə saxlayıb, pay-piyada dağın ətəyindəki meşəliklə üzüyuxarı qalxmağa başladım. İns-cins yoxdu ətrafda. Meşənin o biri başında qumlu-çınqıllı yarğan çıxdı qarşıma. Orada, bir cüt yüksək qayanın arasında ikən səfər torbamdan o lənətəgəlmiş pencəyi çıxartdım, üstünə benzin töküb, yandırdım. Bir neçə dəqiqə içində o, yanıb külə döndü.
Yaşadığım dəhşət hissinə rəğmən, vadiyə tərəf enərkən içimdə bir yüngülləşmə duyurdum. Axır ki sərbəst idim. Üstəlik də, zəngin.
Az sonra nə görsəm yaxşıdır? Maşınım yerində deyildi. Şəhərə dönəndə o dəbdəbəli villamın da yoxa çıxdığına şahid oldum. Onun yerindəki kol-kos basmış əraziyə: "Bələdiyyəyə məxsus bu ərazi satılır" lövhəsi vurulmuşdu. Və başqa heç nə! Bütün cari bank hesablarımın qapandığını öyrənəndə bunu da heç cür izah edə bilmədim. Adıma açılan çoxsaylı seyflərdə saxladığım paket-paket aksiyalar da qeybə qarışmışdı. O köhnə sandığımda isə sadəcə toz, püfə yığını vardı və başqa… heç nə.
Əminəm ki, bu məsələ bununla bitən deyil. Əmi-nəm ki, günlərin bir günü qapımın zəngi çalınacaq və gedib açdığım zaman qarşımda o iyrənc təbəssümlü dərzini, mənə dərddən-bəladan tikdiyi kostyumun pulunu almağa gələn dərzini görəcəyəm.

Keşikçilər çəlimsiz və saqqallı qocanı zülmətə qərq olan zindan qapısından içəri atdıqları vaxt artıq axşam düşmüşdü.
Qocanın saqqalı bəmbəyaz və iri idi, az qala özü boydaydı hətta. Qismən qaranlığa, qismən isə zülmətə bürünən kamerada onun saqqalından ətrafa zəif işıq dalğalarının yayılması digər məhbuslara müəyyən bir təəssürat bağışlayırdı.
Gözləri zülmətə hələ alışmayan qoca bu "dəlik”də tək olub-olmadığını anlaya bilmədiyindən səsləndi:
- Başqa kimsə var burada?
Cavab olaraq qulağına hırıltılar və deyinmələr dəydi. Sonra türmənin ədəb-ərkanına uyğun şəkildə hər məhbus özünü ona təqdim elədi:
Xırıltılı səslə biri dedi:
- Rikkardon Marçello, zor tətbiqiylə soyğun.
Sonrakı adam isə çəllək dibindən gələnə bənzəyən boğuq səslə dedi:
- Beççeda Karmelo, fırıldaqçı-residivist.
Sonra təqdimatın ardı gəldi:
- Marfi Luçano, zorlama üstə.
- Lavataro Maks, günahsız yerə.
Bu sözlərin ardınca şux bir qəhqəhə qopdu.
Zarafat hamının ürəyinə yağ kimi yayılmışdı: yoxsa əli onlarla qurbanın qanına bulaşan, quldur kimi ad çıxaran Lavataronu kim tanımırdı ki?
- Espozito Enea, qatil, - deyən şəxsin səsində özgüvəni sezilirdi.
Sonrakı adam təntənə ilə dedi:
- Muttironi Vinçenço, ata qatiliyəm. Bəs sən, qoca kaftar, kimsən və nəçisən?
Yeni məhbus karıxdı:
- Mənmi?.. Əslinə qalanda, bu, heç özümə də bəlli deyil. Yolda məni saxlayıb, sənəd istədilər, mənim isə ömürbillah hər hansı sənədim olmayıb.
Kimsə kinayə ilə:
- Hə-ə! Deməli, veyillənirmişsən də, - dedi. – Bəs adın nədir ey sənin?
- Mənim adım... Morrodur. Ləqəbim isə... e-e... Böyükdür.
- Deməli, sən Böyük Morrosan. Heç də fəna səslənmir, vallah! – deyə qaranlığı yaran səs bunu təqdir elədi. – Bu cana-cəsədə görə adın hədsiz yekəxana səslənir, o ada sənin kimisinin onu sığar!
- Haqlısınız, amma bunda mənim bir günahım yoxdur. Bu ləqəbi mənə sırf məzələnmək üçün qoymuşdular, sonra mən də buna alışmalı oldum. Hətta onu da deyim ki, bu ləqəbə görə başım dəfələrlə cəncələ də düşüb. Məsələn, bir dəfə... Amma bu, uzun əhvalatdır...
Məhbuslardan biri kobud şəkildə qocanın üstünə çımxırdı:
- Danış, görək, danış deyirəm! Onsuz da burada bizim boş vaxtdan başqa heç nəyimiz yoxdur.
Qoca razılaşdı:
- Yaxşı, siz deyən olsun. Bir dəfə mən şəhərdə (adı vacib deyil) boş-bekar dolaşırdım. Bu vaxt iri bir saray gördüm, həyətdəki nökərlər ləziz taamlarla dolu məcməyiləri ora-bura daşıyırdılar. Düşündüm ki, yəqin burada böyük bir ziyafət veriləcək, ona görə də sədəqə istəməkdən ötrü oraya yaxınlaşdım. Amma heç ağzımı açmağa macal tapmamış boyu iki metrə çatan bir yekəpər yaxalığımdan yapışmaqla məni qamarladı və bağırmağa başladı: "Bu, həmin oğrudur, nəhayət, ələ keçdi! Ağamızın çulunu da dünən bu çırpışdırmışdı. Necə sırtılıbsa, təkrar bu qapıya gəlib! İndicə biz sənin qol-qabırğanı sındırarıq, onda görərsən!” Soruşdum: "Mənim qol-qabırğamı? Əgər mən dünən buralardan ən azı otuz mil uzaqlarda idimsə, onda sizin malınızı necə oğurlaya bilərdim?!” O, çığır-bağırla: "Səni mən öz gözlərimlə görmüşdüm. O çulu necə qamarlayıb qaçdığının canlı şahidiyəm”, - deyə məni həyətin tən ortasına sürütlədi.
Sonra üzünü mənə tutub soruşdu:
- Sən heç bilirsən Böyük Morro kimdir?
- Yox, - dedim. – "Böyük Morro” ləqəbli başqa birisini tanımıram.
O yekəpər mənə izah elədi: "Böyük Morro – bir başqası yox, məhz bizim möhtərəm ağamızdır. Səfil bir dilənçi ikən, sən onun adını necə daşıya bilərsən?! Odur ki, işin fırıqdır! Hə, odur, ağamız özü də buraya gəlir!”
Qoca öz hekayətini tamamlayınca, qaranlıq kamerada digər məhbuslardan birinin səsi əks-səda verdi:
- Əgər mənim zərrə qədər ağlım varsa, belə başa düşdüm ki, o küləş komada yaşayan lənətəgəlmiş ahıl və deməli, ən böyük Morro sən imişsən?
Qoca bunu nə təsdiqlədi, nə də inkar elədi, eləcə mızıldanaraq dedi:
- İndi nə deyim sizə, ay oğulbalalar? Özünüz də gördünüz ki, həyatda hər şey mümkün imiş!
Bunun ardınca hamı bir ara susdu, çünki həyatdakı bəzi şeylər hətta ən islaholunmaz əclafları da dərin düşüncələrə qərq edə bilir.