25 ölkədə 56 aksiya
Beynəlxalq təşkilatlardan gələn dəstək və
soydaşlarımızın bütün dünyanı bürüyən Qarabağ harayı
İyulun 12-də Ermənistan silahlı qüvvələrinin bölmələri
növbəti dəfə təxribata əl ataraq Azərbaycan-Ermənistan dövlət sərhədinin Tovuz
istiqamətində mövqelərimizi ələ keçirtməyə çalışıb, artilleriya atəşindən
istifadə edərək hücuma cəhd edib. Azərbaycan Ordusunun ayıq-sayıqlığı, həyata
keçirdiyi əks-tədbirlər nəticəsində düşmən geri otuzdurulub, onun canlı qüvvəsinə
və hərbi texnikasına ciddi zərər yetirilib. Azərbaycan Ordusunun əks-tədbirləri
adekvat xarakter daşıyıb, Ermənistanın təxribatına qətiyyətli cavab verilib. Bu
hadisə Dağlıq Qarabağ probleminin "dondurulmuş münaqişə” olmadığını, beynəlxalq
hüququn prinsipi, ölkələrin ərazi bütövlüyü çərçivəsində birdəfəlik həllini
tapmasının zəruriliyini bir daha gündəmə gətirib. Ermənistanın Azərbaycanla sərhəddə
törətdiyi son təxribat və onun yaradacağı nəticələr dünyanın nüfuzlu mətbuat
orqanlarında işıqlandırılıb. Beynəlxalq ictimaiyyət, o cümlədən Nizami Gəncəvi
Beynəlxalq Mərkəzinin həmsədrləri və İdarə Heyətinin üzvləri iyulun 18-də
"Dağlıq Qarabağa sülh və ədalət” adlı bəyanatla çıxış edib. Bəyanatı imzalayan
40 nəfər tanınmış ictimai-siyasi xadim, vaxtilə dövlət və hökumət başçısı
postunu tutmuş şəxslər Azərbaycanın beynəlxalq ictimaiyyət və Birləşmiş Millətlər
Təşkilatı tərəfindən tanınmış sərhədləri çərçivəsində ərazi bütövlüyünü və
suverenliyini tam dəstəklədiklərini ifadə ediblər.
Qan tökülməsi və
resurs itkisi bahasına
Bəyan edilib ki, Azərbaycan güclü beynəlxalq qanuni
dəstək alıb:BMTTəhlükəsizlik Şurası Ermənistan qoşunlarının işğal
olunmuş ərazilərdən qeyd-şərtsiz çıxarılmasını tələb edən dörd qətnamə qəbul
edib. Beynəlxalq ictimaiyyət ərazinin müharibə yolu ilə ələ keçirilməsini
tanımadığını bir daha təsdiqləyib. Qanunsuz yolla gücün tətbiqi heç bir şəkildə
əsaslandırıla bilməz. Biz Ermənistan və Azərbaycan sərhədi boyunca Azərbaycan vətəndaşlarının
və mülki obyektlərinin hədəfə alınmasını qətiyyətlə pisləyirik. Qanunsuz fəaliyyətlər,
eləcə də Azərbaycanın işğal edilmiş ərazilərində qanunsuz məskunlaşdırılma
dayandırılmalıdır. Bu gün təxribatlara,atəşkəssazişinin pozulmasına
baxmayaraq, Azərbaycan yenə də təmkin göstərərək, müvafiq qanuni kanallar vasitəsilə
vəziyyəti düzəltməyə çalışır. Münaqişə qan tökülməsi və resurs itkisi bahasına
başa gəlir.
Münaqişəsinin davamlı
həllinə nail olmaq
Bəyanatda bildirilib ki, indi bütün mümkün
diplomatik kanalları fəallaşdırmağın vaxtıdır.BMTvəAvropaİttifaqı
dərhalatəşkəsə çağırmalı və beynəlxalq səviyyədə mümkün olan hər bir
vasitədən istifadə etməklə növbəti hərbi fəaliyyətin qarşısını almalıdır. Lakin
uzunmüddətli münaqişənin nəhayət həlli üçün axtarış istiqamətində irəliləyiş zəruridir.
Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Mərkəzinin əsas prinsiplərindən biri sülhməramlı
yollarla sülh üçün çalışmaqdır. Bəyanat müəllifləri beynəlxalq ictimaiyyəti əvvəlki
qətnamələrin, xüsusilə BMT Təhlükəsizlik Şurasının qətnamələrinin icra
olunmasını, beynəlxalq hüquq çərçivəsində Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpasını,
tələb olunduğu kimi, Azərbaycanın işğal edilmiş ərazilərindən Ermənistan hərbi
qüvvələrinin çıxarılmasını təmin etməyə və Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin
davamlı həllinə nail olmağa çağırıb.
Daha yaxşı sabahlar
üçün təməl qoyaq
Bəyanatda qeyd olunub ki, ATƏT-inMinsk
qrupunun həmsədrlərinin – Rusiya, Fransa vəABŞ-ın vasitəçilik etdikləri
danışıqlar prosesi münaqişənin həll olunması üçün heç bir real nəticə verməyib.
Helsinki Yekun Aktı vəBMTTəhlükəsizlik Şurasının qətnamələrindən irəli
gələrək mandat əldə edən həmsədrlər davamlı sülhə nail olmaq istiqamətində məqsədyönlü
danışıqlar aparılmasını təmin etmək üçün öz səylərini ikiqat artırmalıdırlar:
"Gəlin məntiqlə və qanunun aliliyi prinsipini əsas tutaraqDağlıq
Qarabağmünaqişəsini sülh yolu ilə həll edək. Həqiqi sülh daha vacibdir və
o, yalnız ədalət və inklüzivlik üzərində qurula bilər.
Bu,Avropaİttıfaqının vəzifələrinə uyğundur vəBMT-nin 75-ci
ildönümündə müvafiq canlanma yaradacaqdır. Beləliklə, gəlin biz beynəlxalq
ictimaiyyətlə bərabər çalışaraq keçmişin ədalətsiz miraslarını geridə qoyub
qlobal çağırışlar üzərində duraraq daha yaxşı sabahlar üçün təməl qoyaq”.
BMT qətnamələrinə məhəl
qoyulmur
İyulun 21-də Amerika Birləşmiş Ştatları (ABŞ) rəsmi
olaraq Azərbaycan ərazisinin Ermənistan tərəfindən işğal edilməsi faktını
tanıyıb. Belə ki, ABŞ Konqresinin Qaydalar Komitəsində Ermənistanın Azərbaycan ərazilərini
işğal faktını dövlət səviyyəsində ilk dəfə tanıyan 296 saylı düzəliş qəbul
edilib. Düzəlişin mətnində qeyd olunub ki, ABŞ-ın Dövlət Katibi Müdafiə Naziri
ilə birlikdə Azərbaycanın (o cümlədən Ukrayna, Gürcüstan və Moldova) xarici
qüvvələr tərəfindən 1991-ci ildən bəri qeyri-qanuni işğal olunmuş ərazilərində
öldürülmüş və məcburi köçkün düşmüş insanların sayı barədə Konqresin müvafiq
komitəsinə hesabat verməlidir. Belə bir mühüm sənədin qəbulundan bir gün sonra
- iyulun 22-də isə BMT-nin Baş katibi Antonio Quterreş Prezident İlham Əliyevə
telefonla zəng edib. BMT-nin Baş katibi ilk növbədə, Ermənistan-Azərbaycan sərhədində
baş vermiş hərbi toqquşmalardan narahat olduğunu bildirib və insan tələfatı ilə
bağlı təəssüf hissini ifadə edib. Qeyd edib ki, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq
Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı danışıqlarda status-kvo həmişəlik davam edə bilməz
və o, hərbi əməliyyatlara son qoyulmasına, danışıqların davam etdirilməsinə
çağırıb. Prezident İlham Əliyev telefon zənginə və sərhəddə baş vermiş hadisələrlə
bağlı şəxsən diqqət göstərdiyinə görə BMT Baş katibinə minnətdarlığını
bildirib, baş vermiş son insident, mülki əhaliyə vurulan ziyan, itkilər barədə
danışıb. Dövlətimizin başçısı bir daha vurğulayıb ki, Ermənistan 30 ilə
yaxındır BMT Təhlükəsizlik Şurasının Ermənistan silahlı qüvvələrinin Azərbaycanın
işğal olunmuş bütün ərazilərindən dərhal və qeyd-şərtsiz çıxarılmasını tələb edən
qətnamələrinə məhəl qoymur.
25 ölkədə 56 aksiya
Baş verən bu hadisələrlə paralel olaraq, Azərbaycan
Ordusuna, şəhidlərin ruhuna hörmət əlaməti olaraq, həmçinin Dağlıq Qarabağ
probleminin ədalətli həlli tələbi ilə xaricdə yaşayan azərbaycanlılar son 10
gün ərzində dünyanın 25 ölkədə 56 aksiya keçirib. Aksiyaların yarıdan çoxu
Avropanın müxtəlif ölkələrində baş tutub. Belə ki Avropada 31 aksiya, o cümlədən
Almaniyanın 7 şəhərində 9 aksiya, İsveçdə 4 aksiya, Niderlandda 2 aksiya,
Fransada 2 aksiya, Belçika, İngiltərə, İsveçrə, Avstriya, İtaliya, İspaniya,
Finlandiya, Polşa, Macarıstan, Latviya, Litvada isə bir aksiya keçirilib.
ABŞ-ın 8 ştatında isə 11 aksiya gerçəkləşib. Bu aksiyaları ABŞ-ın İllinoys,
Kaliforniya, Texas, Nyu York, Massaçusets, Corcia, Vaşinqton ştatları və
Vaşinqton Kolumbiya Dairəsi ərazilərində baş tutub. Bunlardan əlavə olaraq,
Kanada (Toronto), İsrail (Kiryat Byalik - Krayotı şəhər kəsişməsi), Rusiya
(Moskva, Şimali Asetiyada), Moldova (Kişinyov), Ukrayna (Kiyev), Qazaxıstan
(Aktau), Türkiyədə (Ankata, İstanbul, İzmir, Antalya) də aksiya gerçəkləşib.
Ermənilərin Azərbaycan səfirliklərinin qarşısında təşkil etdikləri aksiyalara
etiraz əlaməti olaraq isə 8 aksiya keçirilib. Bunlar Polşa, Niderland, Belçika,
ABŞ – Vaşinqton, Los-Anceles, Gürcüstan, Türkiyə, Ukraynada təşkil olunub.
Aksiyalarla bərabər mətbuat konfransı və maarifləndirmə tədbirləri də aparılıb.
İsveç ,İspaniya, Litva, Türkiyə, Gürcüstanda bu tədbirlər həyata keçirilib.
Latviya, İsveç və ABŞ-da vətənlərimiz maşın yürüşləri də təşkil edib.
Ermənistanın hərbi təxribatı
pislənilir
Bütün bu hadisələr onu göstərir ki, artıq beynəlxalq
ictimaiyyət Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin ədalətli – beynəlxalq
hüququn prinsipləri, ölkələrin ərazi bütövlüyü çərçivəsində həllini, işğalçı
Ermənistanın təxribatlarına son qoyulmasını tələb edir. Milli Məclisin Beynəlxalq münasibətlər və parlamentlərarası əlaqələr
komitəsinin sədr müavini, Yeni Azərbaycan Partiyasının (YAP) Beynəlxalq əlaqələr
şöbəsinin müdiri Sevinc Fətəliyeva mövzu ilə bağlı bildirib ki, bu gün Azərbaycan
beynəlxalq müstəvidə nüfuzlu dövlət, etibarlı tərəfdaş kimi qəbul olunur. Onun
sözlərinə görə, ölkəmizin dünya miqyasında yüksək səviyyədə qəbul olunması
Prezident İlham Əliyevin uğurlu xarici siyasətinin əyani göstəricisidir. Komitə
sədri deyib ki, Azərbaycan dövlətinin xarici siyasətinin əsas prioriteti Ermənistanın
işğalçılıq siyasətinə son qoyulması, ölkəmizin ərazi bütövlüyünün bərpa
olunmasıdır: "Bu istiqamətdə dövlətimiz uğurlu hücum diplomatiyası həyata
keçirir. Hücum diplomatiyasının nəticəsində işğalçı Ermənistan dalana dirənib,
dünyanı öz yalanına inandıra bilmir. Bu günlərdə işğalçı Ermənistanın Tovuz
rayonu istiqamətində törətdiyi hərbi təxribatla əlaqədar da dövlətimiz tərəfindən
beynəlxalq ictimaiyyətin məlumatlandırılması baxımından fəal iş aparılıb. Müxtəlif
ölkələr və beynəlxalq təşkilatlar Ermənistanın hərbi təxribatını pisləyən
açıqlamalar veriblər”.
Sərhədlərin toxunulmazlığı əsas prinsip kimi
Millət vəkili vurğulayıb ki, Türk Şurası, İslam Əməkdaşlıq
Təşkilatı, Qoşulmama Hərəkatı, TÜRK PA, GUAM kimi beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən
Ermənistan hərbi təxribatını qətiyyətlə qınayan bəyanatlar verilib: "Türk
Şurasının Baş katibi Ermənistanın artilleriya qurğularından istifadə etməklə Azərbaycanın
mülki əhalisinin sıx yaşadığı ərazilərini atəşə tutmasını qətiyyətlə pislədi və
Ermənistanın bu təxribatı nəticəsində dünyasını dəyişən şəhidlərin ailələrinə
başsağlığı bildirdi. Baş katib Türk Şurasının Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq
Qarabağ münaqişəsinin beynəlxalq hüququn norma və prinsipləri əsasında, Azərbaycanın
suverenliyi, ərazi bütövlüyü və beynəlxalq tanınmış sərhədlərinin
toxunulmazlığı əsasında həlli ilə bağlı mövqeyini bir daha təsdiq edib. İslam Əməkdaşlıq
Təşkilatının Baş Katibliyi də bəyanatla çıxış edərək Ermənistanın Azərbaycan
Respublikasının Tovuz rayonunda hücum cəhdini qətiyyətlə pisləyib. Bəyanatda
Ermənistan silahlı qüvvələrinin Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində tam və
qeyd-şərtsiz çıxmasını tələb edən İƏT-in məlum qərar və qətnamələrinə, eləcə də
BMT Təhlükəsizlik Şurasının qətnamələrinə istinad edilərək, münaqişənin Azərbaycan
Respublikasının suverenliyi, ərazi bütövlüyü və beynəlxalq tanınmış sərhədlərinin
toxunulmazlığı əsasında həllinin dəstəkləndiyi bəyan edilib”.
Birmənalı və qətiyyətli
mesajlar
S.Fətəliyeva söyləyib ki, Qoşulmama Hərəkatının
iyulun 18-dəki kommunike sənədində Ermənistanın iki dövlətin beynəlxalq sərhədində
son hərbi təxribatı ilə bağlı 120 üzv dövlətin mövqeyi ifadə olunub: "Ermənistan
silahlı qüvvələrinin Azərbaycan silahlı qüvvələrinin mövqelərinə qarşı
artilleriya qurğularından istifadə etməklə iki dövlətin beynəlxalq sərhədi
boyunca hücumu qətiyyətlə pislənib. Bu tipli mövqelər Türkdilli Ölkələrin
Parlament Assambleyasının və GUAM təşkilatının bəyanatlarında da əksini tapıb.
Beləliklə, Ermənistanın son hərbi təxribatı, gücdən istifadə etməklə yeni
mövqelər ələ keçirmək və yeni təcavüz törətmək cəhdi beynəlxalq təşkilatların
diqqət mərkəzində saxlanılıb. Baş vermiş təxribatla bağlı BMT, Aİ, ATƏT-in fəaliyyətdə
olan sədri, eləcə də ATƏT-in Minsk Qrupunun həmsədrlərinin verdiyi neytral və
ümumi sakitləşməyə çağıran açıqlamalar ilə yanaşı, dünya ölkələrinin əksəriyyətini
öz sıralarında birləşdirən Qoşulmama Hərəkatı, eləcə də İƏT və Türk Şurası kimi
beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən işğalçı ölkəyə münasibətdə birmənalı və qətiyyətli
mesajlar ünvanlanıb. Bütün bunlar Azərbaycanın həyata keçirdiyi hücum
diplomatiyasının uğurlu nəticələridir”.
Rufik İSMAYILOV