“Tamaşaçını ancaq ağlınla təəccübləndirə bilərsən”
İlham Namiq Kamal: Bu çətin dövrdə hər bir insanın
özünü qoruması dövlətini, cəmiyyətini qoruması deməkdir
Xalq artisti, Azərbaycan Akademik Musiqili
Teatrının aktyoru və rejissoru, Prezident təqaüdçüsü, Azərbaycan Dövlət
Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin "Musiqili teatr aktyoru” kafedrasının
müdiri, professor İlham Namiq Kamal karantin günlərində "Kaspi"-nin
suallarını cavablandırdı. Bioloji müharibə ilə qarşı-qarşıya olduğumuzu bildirən
aktyor, bu dönəmdən çıxmaq üçün qaydalara əməl olunmasını zəruri hesab edir.
- Koronavirusla necə mübarizə
aparırsınız və özünüzü necə qoruyursunuz?
- Bilirsiniz ki, cəmiyyətdə daha çox "III
Dünya müharibəsi” adlandırılan koronavirus xəstəliyinin qarşısını almaq üçün
ilk günlərdən etibarən dövlətimiz zəruri tədbirləri həyata keçirir. Belə ki,
tətbiq edilən qaydalar ölkə vətəndaşlarının sağlamlığının qorunmasına, onların
sosial rifahının yaxşılaşdırılmasına yönəlib. Prezident İlham Əliyevin
tapşırıqlarına uyğun olaraq çevik və qətiyyətli addımlar atıldı və bu siyasət
davam etdirilir. Təbii ki, xəstəliklə mübarizədə zamana ehtiyac var və bu
zamanın nə qədər çəkəcəyini heç kəs bilmir. Vaksin tapılana kimi, biz həm
özümüzü, həm də sevdiyimiz insanları, cəmiyyətimizi qorumalıyıq. Koronavirusla
mübarizə istiqamətində Operativ Qərargahın qaydalarına riayət etməklə bu çətin
dövrü adlaya bilərik. Hər bir insanın özünü qoruması dövlətini, cəmiyyətini
qoruması deməkdir. Dövlətin tətbiq etdiyi qaydalar, karantin rejiminin şərtləri
bizim sağlamlığımıza yönəlib. Biz dövlətimizin dəstəyi ilə ilk mərhələdən az
itki və zərərlə çıxa bildik. Karantin rejiminin qaydalarının sərtləşdirilməsi bizim
sağlamlığımızın qorunması üçündür. Operativ Qərargahın qaydalarına əməl etməmək
məsuliyyətsizlikdir. Əslində, bu, çox sadə bir işdir. Maska taxmaq məgər elə
çətin məsələdir? Əlləri yumaq məgər çətin işdir? Bu, zərurətdir. Vəziyyətin nə
qədər gərgin olmasına baxmayaraq, Azərbaycan dövləti öz vətəndaşlarına böyük
diqqət və qayğı ilə yanaşır, köməyini əsirgəmir. Bizdən nə istəyirlər? Ancaq
qaydalara riayət etmək, evdə oturmaq və özünü qorumaq. Əgər biz qaydalara ciddi
əməl etsək, bu virusa qalib gələ biləcəyik.
- Bəs koronavirusa inanmayanlara
sözünüz nədir?
- Əgər bütün dünya bu bəla ilə mübarizə aparırsa və insan tələfatı
ilə üzləşirsə, buna necə inanmamaq olar? Hazırda bütün dünya koronavirus
pandemiyası ilə mübarizə aparır. Başqa ölkələrdə də müəyyən qaydalar var ki,
insanlar həmin qaydalara riayət edərək öz sağlamlıqlarını qorumağa çalışırlar.
İnsan gərək öz təfəkkürü ilə düşünsün. Burda çətin heç nə yoxdur. Tətbiq edilən
qaydalara riayət etmək elə də çətin məsələ deyil. 10 milyonluq əhalisi olan
Azərbaycanda koronavirusdan dünyasını dəyişən insanların statistikasına nəzər
yetirdikdə, dünya ölkələri ilə müqayisədə çox az itkilərimizin olduğunu görürük.
Ancaq bu o demək deyil ki, belə bir virus yoxdur. Məgər o itkilər, koronavirusdan dünyasını dəyişən insanlar boş
yerə dünyadan köçdülər? Belə şeylə zarafat etmək olmaz. Virusa inanmayan insan
nə özünü, nə də ailəsini bu bəladan qoruya bilər. Bir müddət yoluxanların sayı
o qədər artdı ki, hətta xəstəxanalarda yer çatmırdı. Dövlətimiz bölgələrdə və
paytaxtda yeni xəstəxanalar istifadəyə verdi. Hətta xəstəxanalarda çarpayıların
sayı məhdud olduğu üçün evlərdə müalicə olunanlar var idi. Buna inanmamağın özü
gülünc məsələdir. Hər bir insan bu qaydalara riayət etməlidir.
- Amma qadağalar da insanları
yorur və bu da psixoloji olaraq təsirsiz ötüşmür.
- Hər keçən gün Operativ Qərargah qaydalarda yumşalmalar edir. Misal
üçün, bundan əvvəlki həftələrdə SMS-lə icazə almaq sistemi vardı. Hazırda həmin
icazə ləğv olunub. İndi hər kəs çölə axın edəcək. Bu küçələrdə nə var?
İnsanların çoxu məzuniyyətdədir. Psixoloji məsələyə gəldikdə isə, mənim də bu
barədə müəyyən fikirlərim var. Belə ki, istirahət günlərində insanlar öz
elinə-obasına getmək, doğmalarını, ata-analarını görmək istəyir. Kim ki
sağlamdır və heç bir virus daşıyıcısı deyil, onlara bölgələrə getməyə icazə
verilsə, heç də pis olmaz. Elə
bölgələr var ki, orda doğrudan da yoluxma azdır. Mən hazırda Şamaxıda bağdayam
və görürəm ki, burda yoluxma çox azdır. Demək olar ki, yoxdur. Şamaxı İcra Hakimiyyəti
də bu məsələlərə nəzarət edir. Burada kafelər, restoranlar çalışır və insanlar
məsafə saxlayırlar, maskadan istifadə edirlər, marketlərdə spirt yerləşdirilib
və hər kəsdən maska tələb edilir. Yəni burda qaydalara riayət olunur və
insanlar da gəlib istirahət etmək istəyir. Qaydalara riayət etdikdən sonra
məncə, heç bir qorxusu yoxdur. Azərbaycanın dilbər guşələri çoxdur. Səfalı
təbiəti, gözəl havası olan ərazilərimiz kifayət qədərdir. Orada sağlam insanlar
istirahət etsə, məncə, yoluxmaların sayı elə də çoxalmaz.
- İlham müəllim, 5 aydır teatrlarımız tamaşaçısız
qalıb. Teatrların yeni mövsümdə açılmağı gözlənilirmi? Bu istiqamətdə sizin düşüncələriniz
necədir?
- Açığı,
teatrın nə zaman açılacağı və hansı şərtlər altında fəaliyyət göstərəcəyi hələ
məlum deyil. Onu müəyyən qurumlar həll edəcək. Bunu hamımız zamanla birlikdə
görəcəyik. Hazırda Şamaxıda bu sahəyə həvəsi olan insanlarla birlikdə
çalışırıq. Qaydalara əməl edərək, kiçik qruplarla müəyyən mətnləri oxuyur,
müəyyən istiqamətlər veririk. İstedadlı gənclərlə görüşürəm. Təbii ki, karantin
rejimi bitəndən sonra biz yenə teatrımıza geri dönüb, tamaşalarımızı nümayiş
etdirəcəyik. Onu diqqətinizə çatdırım ki, Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və
İncəsənət Universitetində "Musiqili Teatr aktyorları" kafedrasında 5
ay onlayn dərs keçdik. Tələbələr yüksək səviyyədə imtahan verdilər.
- 5 ay evdə oturmaq aktyorlara həm fiziki, həm də
mənəvi olaraq təsir göstərir. Bilirik ki, aktyor bədəni idmançı bədəni kimidir,
fəaliyyətdən qaldıqda, plastikası zəifləyir. Belə olduğu halda, xüsusən də gənc
aktyorlara hansı tövsiyələriniz var?
- Hər
bir aktyor, elə idmançı da - evdən çölə çıxmaq imkanı yoxdursa, evində də məşq
edə bilər. Təkcə məşqlə də iş bitmir. Aktyorun mütaliəsi də olmalıdır. Əgər
əllərinin altında lazımı kitablar yoxdursa, onlara lazım olan materialları
internetdən də tapıb oxumaq imkanına sahibdirlər. Aktyor savadlı və ağıllı
olmalıdır. Nə qədər ağıllı olacaqsa, özünü səhnədə bir o qədər rahat və sərbəst
idarə edəcək. İstər-istəməz, oynadığı obrazları görəndə, aktyorun geyimindən,
qrimindən daha çox plastikasına və təfəkkürünə qiymət verirlər. Əgər sənət
adamı cilddən-cildə girə, başqalaşa bilirsə, bu, etdiyi mütaliə, eyni zamanda
səhnədəki təcrübələrinin hesabına başa gəlir. Cildə girmək təkcə qrim etməklə
kifayətlənmir. Gərək içindən dəyişəsən. İçindən də dəyişmək üçün gərək
təfəkkürün, savadın yüksək səviyyədə olsun. Tamaşaçını ancaq ağlınla təəccübləndirə
bilərsən. Səhnəyə çıxmaq üçün insan içindən dəyişməlidir.
- Pandemiya dönəmində tamaşaçılara onlayn tamaşalar
nümayiş etdirdilər. Teatr canlı sənət növüdür. Onun onlayn nümayişi sizi qane
etdimi?
-
Əlbəttə ki, teatr canlı sənətdir və belə də davam edəcək. Buna heç kimin
şübhəsi yoxdur. Ancaq elə bir zaman gəlir ki, onu başqa variantda təqdim etməyə
məcbur qalırsan. Yəni heç kim səbəbsiz canlı sənəti onlaynla əvəz etməz. Kimsə
gözləmirdi ki, dünyanı koronavirus adlı pandemiya zəbt edəcək və insanlar ondan
qorunmaq üçün alternativ variantlara əl atacaqlar. Sadəcə olaraq, pandemiya
bitənə qədər teatr müəyyən müddət fəaliyyətini başqa səpkidə davam etdirəcək.
Çünki hazırda virusla mübarizə davam edir. Gündəlik olaraq virusa yoluxanlar da
var. Düzdür, onların sayı getdikcə azalır, amma hələ mübarizəmiz bitməyib.
Allah müalicə olunan vətəndaşlarımıza şəfa versin.Burdan
həkimlərimizə təşəkkür etmək istəyirəm. Onlar pandemiyanın ilk günlərindən həddən
çox əziyyət çəkdilər. Həkimlərimiz qəhrəmandırlar. Onlara etdikləri
qəhrəmanlıqlarına görə təşəkkür etmək lazımdır. Biz deyirik səbrimiz yoxdur,
ürəyimiz sıxılır, ancaq o həkimlər qalın geyimlərdə gecə-gündüz bizim qayğımıza
qalırlar. Bəs o həkimlərin ailəsi, övladı, valideynləri yoxdur? Onları da
düşünmək lazımdır. Bu, bioloji müharibədir. Biz hazırda bioloji müharibə
şəratindəyik. Allahdan hər kəsə səbr arzulayıram. Bu günlər də keçəcək, yenə
əvvəlki həyatımıza davam edəcəyik.
Xəyalə Rəis