Bakı 11°C
Minskdə Azərbaycana ilk “qızıl”ı qazandıran fateh - Portret
Bu günlərdə ölkəmizin bütün
idman həvəskarlarının diqqəti Minskdə keçirilən II Avropa Oyunlarına yönəlib. Digər
kütləvi idman tədbirlərində olduğu kimi, əsası Bakıda qoyulan qitənin ən böyük
yarışında da təmsilçilərimizdən gözləntilər çoxdur. Hərçənd, ilk günlər
hadisələr heç də arzulanan məcrada cərəyan etmirdi. Yarışın ilk beş günündə
üst-üstə 11 medal qazansaq da, komandamızın aktivində baş mükafat yox idi. İki
gümüş və bir bürünc medalla yadda qalan gimnastlarımızın uğurlu çıxışı fonunda
cüdo, boks və sambo kimi ənənəvi növlərdə yarışan favorit idmançılarımız
potensialını tam ortaya qoya bilmədi. Təbii ki, bu, belə davam edə bilməzdi. Ən
azından, yarışın ikinci yarısından mübarizəyə qoşulacaq titullu
güləşçilərimizin "qızıl" hesabımızı açacağına şübhə etmirdik. Sağ
olsunlar, adəti üzrə, etimadımızı artıqlaması ilə doğrultmaqdadırlar. Elə
startdaca xalça üzərinə çıxan Mahir Əmiraslanov bütün rəqiblərini üstələyərək,
Azərbaycanda Silahlı Qüvvələr Günü kimi qeyd edilən 26 iyunu həm də
"Minsk-2019-un ilk qızıl medalı ilə əlamətdar elədi. Bununla da,
komandamızı arzuolunmaz pillədən xilas edən 22 yaşlı gənc, bir gündə hamının
maraq dairəsinə düşdü. Beləliklə, çempionumuzu yaxından tanımaq istəyənlər üçün
bu yazı faydalı ola bilər.
"Bizi
qaçırtmadığı dağ-düzən qalmamışdı"
12 may 1997-ci ildə zəngin
pəhləvanlıq ənənələrinə malik Qazaxda doğulan çempionumuz, güləşdə ilk
addımlarını 8 yaşından atıb. İlk məşqçisi Qazax güləş məktəbinin tanınmış
mütəxəssislərindən sayılan Ramiz Tağıyev olub. Özündən iki yaş böyük qardaşı
Tahirlə birgə məşqlərə gedib-gələn Mahir, qısa vaxtda rayon birinciliyində,
zona yarışlarında fərqlənib. Bu minvalla üç ildən artıq doğma rayonunda adından
söz etdirdikdən sonra nəhayət, Bakıya gələrək, Respublika Olimpiya İdman
Liseyinə qəbul olub. Yeniyetmələrdən ibarət seçməmizin çalışdırıcısı Əsgərxan
Novruzovun rəhbərliyi ilə çalışmalarını davam etdirən Əmiraslanov, bu günədək
məşqçisinə sadiqdir.
Tahir Əmiraslanov: "Atamız gəncliyində idmanla məşğul olub. Elə onun
istəyinə görə, biz güləşə yazılmışdıq. Uşaqlıqdan Qazaxda bizi qaçırtmadığı
dağ-düzən qalmamışdı. O, ikimizi də gələcəyin olimpiya, dünya çempionu kimi
görmək arzusunda idi. Lakin bir ailədən iki eyni səviyyəli idmançının çıxması
nadir hallarda olur. Bizim aramızda da Mahirin potensialı daha çox idi. Belə
desək, istedad onun bəxtinə düşmüşdü".
İlk
uğurlar
Mahir beynəlxalq miqyasda
ilk uğurunu 2012-ci ildə, Yakutskda keçirilən Asiya Uşaq Oyunlarında əldə edib.
45 kiloqramda hamıdan güclü olan 15 yaşlı yeniyetmə, növbəti il ilk dəfə
Azərbaycan birinciliyinin qalibi olub. Lakin buna qədər o, dünya birinciliyində
də iştirak edib. Belə ki, seçim xarakterli mini-turnirdə hamıdan üstün
olduğundan, yeniyetmələrdən ibarət yığmamızın məşqçiləri Əmiraslanovu Bakıda
keçirilən mundialda sınamaq qərarı vermişdilər. Nəticədə, ilk görüşdə məğlub
olub, rəqibin finala çıxması sayəsində təsəlliverici görüşlərə qatılan Mahir,
sonda mükafatsız qalmışdı.
Legionerlərin
qənimi
2013-cü ildə o, əvvəlcə
Çernoqoriyada keçirilən yeniyetmələrin Avropa birinciliyində bürünc medala
yiyələnir, Serbiyada baş tutan dünya birinciliyini isə "gümüş"lə başa
vurur. Maraqlıdır ki, Mahirin dünya birinciliklərindəki nəticələri eyni ildə
təşkil edilən qitə yarışlarından daha uğurlu olub. Belə ki, növbəti il
"Nankin-2014" Yeniyetmələrin II Olimpiya Oyunlarına lisenziya
xarakterli Avropa birinciliyini beşinci sırada tamamlayıbsa, yeniyetmələrin
dünya çempionatında fəxri kürsünün ikinci pilləsində yer alıb. Aşağı yaş
qruplarındakı yeganə çempionluğu da dünya birinciliyi ilə bağlıdır. Braziliyada
keçirilən dünya birinciliyində 55 kiloqram çəki dərəcəsində bütün rəqiblərindən
bir baş üstün olan 18 yaşlı Əmiraslanov, həmin ildə həm də Rio olimpiadasına
lisenziya verən dünya çempionatında da çıxış edib. İlk mərhələdə almaniyalı
rəqibinə seçim yeri buraxmayan seçməmizin ən gənc üzvü (7-0), 1/8 finalda
özündən xeyli təcrübəli yapon rəqibinə yenilib (2-5). 2015-ci ilin sonunda
respublika çempionu olub, 2016-cı ildə Riqada keçirilən Avropa çempionatında
beşinci yeri tutub. Növbəti iki ildə isə o, AÇ-ləri buraxsa da, bir dəfə dünya
çempionatına qatılıb. 2017-ci ildə Parisdə ikinci mundial təcrübəsini yaşayan
Mahir, bu dəfə ilk mərhələdəcə özbəkistanlı rəqibinə uduzub. Bununla belə,
sözügedən arada daha iki dəfə ölkə çempionatının qalibi olub. İlk çempionluğunu
iranlı legioner üzərində qələbə ilə bayram etmişdisə, 2017-ci ilin əvvəlində
gürcü Georgi Edişeraşvili, 2018-ci ilin dekabrında isə dağıstanlı İslam
Bazarqonovla həlledici dueldən qalib ayrılıb.
Bir neçə beynəlxalq yarışda da üçqat Avropa çempionu Edişeraşviliyə seçim şansı
buraxmayan çempionumuz haqqında "legionerlərin qənimi" desək, yerinə
düşər. Hər halda, onun bu fərasəti xüsusi vurğulanmalıdır. Sirr deyil ki, bir
çox çəki dərəcələrində yerli məktəbin nümayəndələri əksər hallarda güləş
millilərimizə cəlb olunan əcnəbilərlə bacara bilmirlər.
"Qınaya
da bilmirəm, dövrün uşaqları bir az başqa cürdür"
"Avropa çempionu
olsaydı, bu zəfər qazanılmayacaqdı" deyir, Əsgərxan Novruzov: "Açıq
deyim ki, Mahirdə tez-tez arxayınlıq olurdu. Bu səbəbdən, onun Rumıniyada
keçirilən Avropa çempionatında üçüncü yeri tutmasına ikiqat sevinmişdim. Bir
yandan böyüklərdə qazandığı ilk qitə miqyaslı medalın gələcək yarışlarda
özünəinamını yüksəldəcəyini düşündüm, bir yandan da "yaxşı ki, birinci
olmadı, yoxsa Avropa Oyunları əldən gedərdi" dedim. Onu qınaya da
bilmirəm, dövrün uşaqları bir az başqa cürdür. Öz oğlum da tez-tez arxayınlığın
qurbanı olur".
Hər
şeyə inad...
"Minsk-2019" II
Avropa Oyunlarına yola düşən güləş millilərimizdən ən ümidvericisi sərbəst
güləşçilər idi. Lakin üçqat dünya çempionumuz Hacı Əliyevdən fərqli, digər
pəhləvanlarımızın qızıl şansları o qədər yüksək qiymətləndirilmirdi. Çünki
digər ölkələr kimi, bütün yarışların bir nömrəli favoriti sayılan Rusiya
yığması da Belarus paytaxtına olduqca güclü heyətlə gəlmişdi. Altı çəki
dərəcəsinin üçündə son dünya çempionunun yer almasını qeyd eləmək kifayətdir
ki, şimal qonşumuzun bu yarışa nə qədər iddialı yollandığı göz önündə
canlansın. Sözügedən çempionlardan biri də Əmiraslanovun çəkisində yer alırdı.
Oyunlar ərəfəsində keçirilən Əli Əliyev memorialında da gürcü legionerimiz də daxil
olmaqla, bütün rəqiblərini tam üstünlüklə yenən Zaur Uquyev, 57 kq-nın aşkar
lideri sayılırdı. Lakin, sən demə, Uquyevi əməllicə analiz edən Azərbaycan
pəhləvanı, qələbə qazanacağına əmin imiş."Edişeraşvili ona heç bir müqavimət göstərə bilməyibsə,
təcrübəsiz Mahir nə edəcək" düşünənlərə inad, çox soyuqqanlılıqla müdafiə
olunan Əmiraslanov, rəqibin ani boşluğunu lazımınca dəyərləndirdi.Belədə, serbiyalı sürpriz finalçı Miçiçlə görüşün
nəticəsi ciddi şübhə doğurmurdu. Gözlənildiyi kimi, böyük üstünlüklə
qələbə(9-1) və əsgər salamı! Yeri gəlmişkən, çempionumuz gələn ay əsgər
gedir.
Bu arada onu da qeyd edək ki, Uquyev üzərindəki qələbə həm də revanş əhəmiyyəti
kəsb edir. Belə ki, Mahir yeddi il əvvəl Bakıda keçirilən dünya birinciliyində
məhz ona uduzmuşdu.
Tilsimi
qırdı!
Yunan-Romada olduğu kimi,
sərbəst güləş üzrə də ən yüngül çəki dərəcəsində mükafatlarımız kifayət
qədərdir. Təmsilçilərimiz olimpiya, dəfələrlə Avropa çempionu olub, DÇ
mükafatları qazanıblar. Bu əsnada ələlxüsus, Azərbaycan idmanın canlı əfsanəsi
Namiq Abdullayevi xatırlamaq yerinə düşər. Elə onun karyerasını bitirməsindən
sonra bu çəkidə ciddi boşluq yarandı. Hətta "London-2012" Yay
Olimpiya Oyunlarına lisenziya əldə edə bilmədik. Ayrı-ayrı vaxtlarda Mahmud
Maqomedov, Georgi Edişeraşvili Avropa çempionu olsalar da, etiraf edək ki, bu
nailiyyətlərə münasibət birmənalı deyildi. "Niyə yeni namiqlər
yetişmir" sualı uzun illər aktuallığını qoruyub. Odur ki, Əmiraslanovun
"Minsk-2019"dakı parlaq qələbəsini müəyyən mənada tilsimin qırılması
kimi də xarakterizə etmək olar. Bu arada, qardaşının dediyinə görə, o, hələ bir
neçə il əvvəl Abdullayevin xeyir-duasını alıb: "Sənədli filmin çəkilişləri
zamanı Namiq müəllim sağ əlini onun başına qoyub, "inşallah, sən də
olimpiya çempionu olarsan" demişdi".
"Ayrı
uşaq olsa, deyərdi..."
Bu yerdə elə illər əvvələ,
çempionumuzun uşaqlıq çağlarına dönək. Ə. Novruzov xatirələrini vərəqləyir:
"Uşaqlıqda nə qədər dəcəl olsa da, çox utancaq, çəkingən idi. Bir dəfə
müəllimlərindən biri mənə şikayət etdi ki, bəs çox dərs buraxır, ona bir
qulaqburması ver. Heç dinməmiş, üzümün ifadəsini görən kimi başladı
hönkür-hönkür ağlamağa. Necə qorxmuşdusa, vurmağa ürəyim gəlmədi. Dəfələrlə
olub ki, əsəbiləşib demişəm, çıx, hara gedirsən-get. Ayrı uşaq olsa, deyərdi,
əşi, bir belə nəticəm var, hara getsəm, mənə hər yer yaşıl işıqdır. Amma o, çox
sadiqdir. Hər qələbəsindən sonra verdiyi açıqlamada ən başda mənim adımı çəkir,
əməyimi qiymətləndirir. Bu, hər idmançıya xas cəhət deyil".
Portret
Həm ölkədaxili, həm də
beynəlxalq yarışlardakı nəticələrinə nəzər saldıqda, bəzi təzadlarla
qarşılaşırıq. Görünür, o, favorit idmançılarla qarşılaşmalara özünü daha yaxşı
kökləyir. Elə bu məqamı əsas götürüb, yetərincə prinsipial xarakterə sahib
olduğunu vurğulasaq, yanılmarıq. Yay Olimpiya Oyunlarına lisenziya sahiblərinin
müəyyənləşəcəyi ərəfədə əldə olunan bu mükafat lap yerinə düşdü. Qələbə onu bir
qədər də ruhlandırmalı, səhvləri üzərində daha səylə işləməyə sövq etməlidir.
Sahib
