Həyəcan imtahan vərəqi gələnə qədər olur - Reportaj
Deyirlər,
mühazirədə başa düşmədiyini imtahanda anlayarsan. Nəhayət, o gündür... Bəzi tələbələrin
bütün semestri gözəyarı baxdığı, bilet qarşısına gələndə "kaş bu dərsdə müəllimə
daha diqqətlə qulaq asıb, oxuyardım” dediyi gün... Kimisinin bilet nömrəsinə
baxarkən gözlərinin sevincdən işıldadığı, kimisinin də "oxumadığım bilet düşdü”
və ya "bəxtim olsaydı, bu bileti seçməzdim” dediyi gün... Bəli, bu gün tələbələrin
il ərzində oxuduqlarının yoxlanıldığı, sınanıldığı gündür. Təsadüfi deyil ki,
onlar üçün ən qısa gündüz və ən uzun gecələrin yaşandığı an imtahan
vaxtlarıdır.
Hazırda
ölkəmizdə fəaliyyət göstərən ali təhsil müəssisələrinin əksəriyyətində qış
imtahan sessiyası davam edir. Biz də imtahan prosesini izləmək üçün Bakı
Slavyan Universitetinə yollandıq.
Saat
9:00-dur. İmtahan başlayır. 5 dəqiqə əvvəl dəhlizdəki səs-küy yerini sükuta
verir. Diqqətlə dinləsək, tələbələrin həyəcandan artan ürək ritmini də duyarıq.
Hər birinin simasında fərqli ifadə var. Kimisində qorxu, kimisində həyəcan,
kimisində də özgüvən. Bütün ifadələrin bir amalı var: imtahandan keçmək. Gözlərini
yumub, biletlərini çəkib, yazmağa başlayırlar. Bileti çəkdikdən sonrakı üz ifadələri
də fərqlidir. Kimisi sevinir, kimisi "qismət” deyib keçir.
Universitetin rektoru, professor
Nurlana Əliyeva imtahan keçirilən otaqları gəzir, tələbələrin həyəcanını azaltmağa,
onlara ürək-dirək verməyə çalışır. Bütün auditoriyalarda tələbələrlə söhbətləşir:
"İmtahanlarda yeganə meyar bilikdir. Oxuyan tələbə üçün imtahan çətin deyil.
Sadəcə, semestr boyu oxuduqlarınızı, biliklərinizi sübut etmək vaxtıdır. Hər
birinizə uğurlar!”
Rektorun humanistliyi
Rektor
dəhlizdə imtahanları müşahidə edərkən bir tələbə "şparqalka”dan istifadə etdiyi
üçün imtahandan xaric edilir. Tələbə simasındakı peşmanlıq ifadəsi ilə rektora
yaxınlaşır və ona ikinci şans verilməsini xahiş edir:
Rektor:
"Niyə özünü aldadırsan? Niyə oxumursan?”
Tələbə:
"Birinci kursda oxuyuram. Universitetdə ikinci imtahan təcrübəm olduğu üçün öz
biliyimə güvənmədim, belə səhv etdim. Hələ yazmağa başlamamışdım, çox xahiş
edirəm mənə ikinci şans verin. Bir daha təhsil həyatımda "şparqalka”dan istifadə
etməyəcəyəm”.
Rektor
tələbənin vərəqinə nəzər yetirir və həqiqətən "şparqalka”dan istifadə etmədiyini,
vərəqin ağ olduğunu görüb onun yenidən imtahana buraxılmasına göstəriş verir.
Bu dəfə ön sırada və xüsusi nəzarətlə ona ikinci şans verilir”.
"Yeganə meyar bilikdir”
Rektor
nəzarət etmək üçün operativ qərargahın yerləşdiyi otağa gedir. Biz də söhbətləşmək
üçün qərargaha üz tuturuq. İmtahanlarla bağlı məlumat verən N.Əliyeva deyir ki,
Bakı Slavyan Universitetində (BSU) qış imtahan sessiyası yanvarın 3-dən
başlayıb: "İmtahan sessiyası ərəfəsində universitetdə ciddi hazırlıq işləri
aparılıb, şəffaflığın təmin edilməsi üçün hər cür şərait yaradılıb. İmtahandan
öncə hər bir kursun tələbələri ilə ayrı-ayrılıqda görüş keçirilib. Onlara öz
tövsiyələrimi verib, imtahanlarda biliyin yeganə meyar olmasını izah etdim”.
N.Əliyeva
imtahanlar dövründə tələbələrlə məsləhət saatlarının keçirildiyini də qeyd
edib: "Universitetdə imtahan sessiyasının mövcud qaydalara uyğun təşkil edilməsi,
tələbələrin biliyinin qiymətləndirilməsində şəffaflığın və obyektivliyin təmin
olunması, daxil olan şikayətlərin qısa zamanda araşdırılıb müvafiq qərarların qəbul
edilməsi üçün Operativ Qərargah və Münaqişə Komissiyası yaradılıb. İmtahan
prosesində operativliyin təmin edilməsi və şəffaflığın artırılması məqsədilə
BSU-nun tədris işləri üzrə portalının "Modul 3” bölməsində onlayn şəkildə bütün kurslar üzrə
imtahan nəticələri operativ şəkildə elan olunur. Həmçinin tələbələr üçün
imtahan qərargahı ilə canlı bağlantı imkanı da yaradılıb. BSU-nun saytında
onlayn əlaqə bölməsindən təkcə tələbələr deyil, valideynlər də istifadə edərək
onları maraqlandıran hər bir sualla bağlı dolğun cavab ala, imtahan qərargahı
ilə birbaşa əlaqə yarada bilərlər”.
İmtahan
sessiyası ilə bağlı yaradılan qərargahın
rəhbəri, universitetin beynəlxalq münasibətlər kafedrasının müdiri, professor
Habil Məmmədovdur. O, imtahanların müşahidə kameraları quraşdırılmış xüsusi
auditoriyalarda keçirildiyini bildirir və nəticələrin imtahan başa çatdıqdan az
sonra elan edildiyini qeyd edir: "Tələbələrin şikayətlərinə onların özləri və
valideynlərinin iştirakı ilə baxılır. Buraxılmış səhvlər bir-bir izah edilir”.
Qərargah
imtahandan öncə, yəni saat 08:30-da işə başlayır. Rektorun əmrinə əsasən
yaradılmış qərargah 13 nəfərdən ibarətdir. İmtahandan əvvəl üzvlər tərəfindən
auditoriyalara baxış keçirilir, çatışmazlıqlar aradan qaldırılır. İmtahanlarla
bağlı şikayətlərə əvvəlcə dekanlıq nəzdində fəaliyyət göstərən Münaqişə
komissiyalarında, məsələ burada həllini tapmadığı təqdirdə isə universitetin
Münaqişə Komissiyasında baxılır. Üstəlik, şikayətlərin araşdırılmasında
valideynlər də iştirak edir”.
Jurnalistika kafedrasının müəllimi
Tofiq Yusifov
nəticələri oxuyur: "Hələ ki hər şey yaxşıdır. Bu vaxta qədər heç bir şikayət
daxil olmayıb. Ümumiyyətlə, jurnalistika fakültəsinin tələbələri yaradıcı və
savadlıdırlar. Əvvəllər bu fakültədə boşluq var idi. Məsələn, hazırda 3-4-cü
kurs jurnalistika tələbələri yoxdur. Rektor bu məsələyə xüsusi diqqət ayırdı və
2016-cı ildən sonra biz təbliğat kampaniyaları apardıq, məktəblərə getdik. İndi
kifayət qədər tələbələr var və potensialları da çoxdur”.
"Yoldaşlarımı da yandırdım”
Koridordakı
sükut azalıb. Artıq tələbələrin bəziləri imtahandan çıxırlar. Dəhlizdəki
müzakirə səsləri də Müasir Azərbaycan dili fənnindən imtahan verən tələbələrin
səsidir. Şövkət Abışovanın üz ifadəsindən
görünür ki, imtahandan yaxşı çıxıb. 2-ci kursda oxuyur. Elə özü də "imtahan necə
keçdi” sualına fərqli vurğu və intonasiya ilə "yaxşı” deyir: "Həyəcan imtahan vərəqi
önümüzə gələnə qədər olur. Bir müddət keçəndən sonra suallarla tanış olur və
yazırıq. Özüm yaxşı yazdığımı düşünürəm. Bildiyim suallar idi. Ümid edirəm ki,
qiymətim də yaxşı olar”.
Mehin Qasımova ikinci kursda oxuyur. Deyir ki,
"şparqalka”dan bir dəfə istifadə edib və elə həmin gün də peşman olub. Çünki
yoldaşlarını da "şparqalka”dan istifadə
etməyə təşviq edib, özü ilə birlikdə onları da "yandırıb”: "İnformatika fənnindən
imtahan verirdik. Çox çətin idi. Evdə "şparqalka”ları hazırladım və
yoldaşlarıma da verdim. Dəftərin altına
vərəqlər qoyub yazırdıq. Amma hamımız tutulduq və imtahandan kəsildik. Bəlkə də
"şparqalka”dan istifadə etməsəydim kəsilmə ehtimalım az olardı”.
Acı
da olsa, həqiqətdir ki, oxumayan tələbələrin imtahanda sevmədiyi insanlar nəzarətçilərdir.
Çünki nəzarətçilər ədaləti bərqərar etmək üçün onları 4 gözlə izləyirlər.
"Tələbə elə bilir ki, görmürük...”
Universitetdə
"şparqalka”ları əli ilə qoymuş kimi tapan, gözündən heç nə yayınmayan nəzarətçi
kimi tanınan Samirə Məcidova ilə söhbətləşirik. S.Məcidova tərcümə fakültəsinin
koordinatorudur. Ən çox "şparqalka” tutan müəllimlərdəndir. Artıq tələbələr
auditoriyada onu görən kimi "şparqalka”lardan istifadəyə cürət belə etmirlər.
Deyir ki, tələbənin baxışları, davranışları onları ələ verir: "Tələbə elə bilir
ki görmürük. Həyəcanlanır, ətrafa tez-tez baxır. Elə bil ki, nəisə axtarır.
Fikrini suallara yox, kiminsə ona nəzarət edib etməməsinə fokuslayır. Həmin tələbəyə
diqqət edir və "şparqalka”dan istifadə edərkən imtahandan xaric edirik”.
Həmsöhbətimiz
deyir ki, şparqalkadan ancaq oxumayan tələbə istifadə etmir: "Heç vaxt gördüyüm
"şparqalka”ya göz yummuram. Artıq məni görəndə tələbələr bilir ki, köçürə bilməyəcəklər.
Mən tələbələrə təəccüblənirəm ki, o "şparqlaka”ya sərf etdikləri vaxta fənni
öyrənə bilərlər. Hətta yaxşı oxuyan tələbə də bəzən "şparqalka”yla gəlir. Deyir
ki, bir sualı bilmirdim, o da mənə düşdü və istifadə etdim”.
Ayan Yusifli vərəqini təhvil verir və imtahandan
çıxır. Deyir ki, çəkdiyi biletdə bildiyi suallar düşdüyü üçün tez yazıb:
"Bildiklərim idi və çox rahat yazdım. Arzuladığım bileti çəkmişdim”.
Günün qəhrəmanı Xaləddin...
Nəhayət,
rektorun ikinci şans verdiyi, günün qəhrəmanı Xaləddin də imtahandan çıxır. Təəssüratlarını
öyrənirik: "Əslində imtahana hazırlaşıram. Lakin bir bileti öyrənib digər biletə
keçəndə, o biri bileti unuduram. Ona görə "şparqalka” hazırladım. İstifadə etmək
istəyəndə tutuldum və xaric edildim. Kor-peşman çölə çıxdım, gördüm ki, rektor
auditoriyaları gəzir. Yaxınlaşdım, xahiş etdim. O da məni əfv etdi. Rektorumuzu
onsuz da hər birimiz humanist insan kimi tanıyırıq. Mənə
ikinci şans verdiyi üçün ikiqat çox sevdim. Mənim üçün də maraqlı xatirə oldu”.
"Savadlı ana savadlı cəmiyyət deməkdir...”
İmtahan
ab-havasından ayrılıb çölə çıxırıq. Bu zaman çöldə həyəcanla gözləyən ana diqqətimizi
çəkir. Yaxınlaşırıq, sən demə, gəlinini gözləyən qayınanadır: "Gəlinim ikinci
kursda oxuyarkən oğlumla ailə həyatı qurdu. O gündən etibarən ona dəstək olur,
imtahanlarda tək qoymuram. Evdə də nəvəmi saxlayıram ki, gəlinim dərsə yaxşı
hazırlaşsın. Çünki savadlı ana savadlı cəmiyyət deməkdir”.
"Gəlin
mənim süpürgəmdir. Harada qoysam, orada dayanacaq”. Məşhur "Qayınana” filmindən
ölməz sənətkarımız Nəsibə Zeynalovanın dillər əzbəri olan ifadəsini, yəqin,
xatırladınız. Amma bu gün gördüklərimiz onu deməyə əsas verir ki, indi əksər gəlinlər
süpürgə deyil. Hətta qayınanalar özü belə, gəlinin süpürgə olmasını istəmir.
Eynilə söhbətləşdiyimiz Müşviqə xala kimi...
Əgər
qaynanalar belə dəyişibsə, oxumamağa haqqımız yoxdur. Reportajımızı məşhur
"Oxumaq, oxumaq, yenə də oxumaq!” fikirləri ilə bitiririk. Tələbələrə uğurlar
arzulayıb, universitetdən uzaqlaşırıq.
Aygün ƏZİZ