Cəbhə bölgəsində işləmək istəyən müəllim – Örnək
Üç ildir
ki, müəllim kimi çalışır. İlk olaraq magistr tələbələri ilə kursda işləsə də,
bir il sonra artıq kənd məktəbində çalışmalı olur. Kənd məktəbində işləmək,
xüsusilə balaca uşaqlara dərs keçmək onun üçün bir az çətin gəlsə də, dərsdən
qayıdandan sonra evdə ağlasa da, zamanla bunun öhdəsindən gəlir. Hazırda əsas
istəyi cəbhə bölgəsində yerləşən məktəbdə dərs keçmək olan müsahibimiz Xızı rayonYeni Yaşma kəndtamortaməktəbinin
informatika müəllimi, 23 yaşlı Əfsanə Cənnətliyevadır.
Müsahibimizin
müəllimliyə həvəsi elə uşaq yaşlarından olub və bu gün sevdiyi sahədə
çalışdığını deyir: "Əslində, ixtisas seçimi ilə bağlı məktəb vaxtı fərqli istəklərim
olub. Əvvəllər riyaziyyat müəllimliyi istəyirdim, sonra nədənsə psixologiyaya
marağım daha çox yarandı. Lakin yenə müəllimlik tərəfə yönəldim, çünki bu
istiqamətdə marağım daha böyük idi. Elə oldu ki riyaziyyat yox, informatika müəllimi
oldum. İlk yerdə informatika müəllimliyi yazmışdım, ora da düşdüm”.
"Çox
qorxurdum, ayaqlarım əsirdi”
Əfsanə
bildirdi ki, kənd yerində müəllimliyə başlayanda çox həyəcan keçirirmiş: "3
ildir müəllim kimi çalışıram. Birinci il ancaq kursda işləmişəm, sonra kursla
yanaşı, kənd məktəbində də dərs keçməyə başladım. Kənd məktəbinə gedəndə çox
qorxurdum, ayaqlarım əsirdi ki, necə olacaq? Görəsən, bacaracağam? Çünki belə təsəvvür
yaratmışdılar ki, kənd yerində şəhərdən gedən müəllimləri qəbul etmirlər, çox çətin
olur və s. Etiraf edirəm ki, ilk vaxtlar çətin oldu, dərsdən sonra gəlib evdə
ağlayırdım. Bunun səbəbləri isə müxtəlif idi. Rejim gərgin gəlirdi. Çünki dərsə
getmək üçün səhər 5-də yuxudan oyanmalı idim ki, vaxtında çatım. Üstəlik,
uşaqlarla ünsiyyət cəhətdən bəzən problemlər olurdu. Çünki mən Bakıda kursda
böyüklərlə işləmişdim, uşaqlarla çalışmamışdım deyə, öyrəşmək bir az zaman
aldı. İndi artıq məktəb və şagirdlər mənə çox doğmadır”.
"Əvvəllər
uşaqları sevmirdim, amma...”
Gənc müəllimin
sözlərinə görə, şagirdlərin sevgisi ona çətinlikləri daha tez arxada qoymağa
kömək edib: "Mən 1-ci sinifdən başlayaraq yuxarı siniflərə qədər dərs keçirəm.
Hər yaşda uşaqla ünsiyyətdə oluram. Uşaqların sevgisi bir başqadır. Dərsə gedəndə
xüsusi qarşılayırlar, gül gətirirlər. Mən işlədiyim məktəb kənddən bir az
uzaqdır, ona görə, kənddən bir yerdə avtobusla gedirik. Bir dəfə avtobusda
uşaqların əlində böyük gül buketi gördüm, həyətdən yığmışdılar. Ürəyimdə "nə
gözəldir” dedim. Dərsdə gətirib mənə verdilər. Sən demə, mənim üçün gətiribmişlər.
Bu, məni çox sevindirmişdi. Belə jestləri tez-tez olur”.
Əfsanə
deyir ki, iki illik məktəb təcrübəsində uşaqlarla ünsiyyət cəhətdən çox şey öyrənib:
"Bakıda magistr imtahanlarına hazırlaşanlara dərs keçirdim. Yəni uşaqlarla işləmirdim,
yuxarı yaşlarla ünsiyyətdə olurdum. Hətta 50 yaşlı tələbəm də olurdu. Ona görə,
uşaqlara işləmək mənə bir az çətin gəlirdi, amma kənd məktəbində çalışarkən bu
cəhətdən çox şey öyrəndim. Əvvəllər uşaqları sevmirdim, amma müəllim olduqdan
sonra gördüm ki, ən gözəl sevgi məhz onların gözündə gördüyüm o sevgidir. Təmiz,
saf, qarşılıq gözləməyən sevgidir”.
"Valideynlərlə
ünsiyyət metodumu dəyişdim”
Gənc müəllim,
balaca uşaqların nazını çəkməyin zövqlü olduğunu deyir: "Uşaqların da özünə görə
kaprizləri olur. Bir də görürsən ki, durduğu yerdə ağlayır, səbəbini soruşanda
"anamdan ötrü darıxmışam” deyir. Bir uşaq ümumiyyətlə, dərsdə anası ilə
otururdu, anası gedən kimi ağlayırdı. Mən artıq o uşaqla xüsusi işləməyə
çalışdım. Dedim ki, ananı burda mən əvəz edirəm. Bəs mən sənin üçün nəyəm?
Yanımda oturtdum, yavaş-yavaş ünsiyyət qurdum, artıq uşaq dərsdə tək oturmağa
öyrəşdi”.
Müəllim
tək uşaqlarla deyil, valideynlərlə də ünsiyyətdə olur. Əfsanə bildirdi ki, bu cəhətdən
də zamanla öyrəndikləri çox olub: "Məktəbin müəllimlərinin də mənə çox köməyi
oldu, valideynlərlə ünsiyyət cəhətdən məlumat verdilər. Şagirdlərlə yanaşı,
valideynlərlə də ortaq dil tapmaq, yaxşı ünsiyyət qurmaq lazımdır. Müəyyən müddət
işləyəndən sonra artıq valideynlərlə ünsiyyət metodumu dəyişdim, uşaq zəif nəticə
göstərəndə əvvəllər bunu sadəcə, olduğu kimi valideynə çatdırırdımsa, indi
başqa metod tətbiq edirəm. Əgər uşaq çox zəif nəticə göstərirsə, onun gündəliyinə
"Əziz valideyn, övladınızın potensialı çox yüksəkdir, çalışır, amma bu aralar zəifləyib,
gəlin bir yerdə övladınıza dəstək olaq, daha yaxşı nəticə göstərməsinə köməklik
edək” kimi müraciət ünvanlayıram. Nəticəsi çox yaxşı olur, növbəti dərsə həmin
uşaq hazır gəlir, hamıdan əvvəl əlini qaldırır, "müəllim mən dərs danışmaq istəyirəm”
deyir. Həm valideyni motivasiya edirsən, həm də uşağı”.
"Daha yüksək
nəticə göstərmək üçün çalışırlar”
Müəllimin
sözlərinə görə, uşaqlar kompüteri sevirlər deyə, o biri fənlərə nisbətən
informatikaya daha çox maraq göstərirlər: "Ona görə, bu fənnə qarşı uşaqlarda
maraq yaratmaq kimi çətinliyim yoxdur. Özləri maraq göstərirlər. İşlədiyim məktəbdə
bu fənnin tədrisi üçün şərait də yaxşıdır. Kompüter, ağıllı lövhə, proyektor,
internet və s. olduğu üçün dərsi daha maraqlı keçmək olur. Video-dərslərdən
istifadə edirik, bu, uşaqlara maraqlı gəlir. Ümumiyyətlə, dərsi uşaqlara
maraqlı etmək üçün gərək hər dəfə onlara yeni məlumat çatdırasan. Uşaqlar üçün
maraqlı olsun deyə, debat-dərslər də edirik. Sinifdə müzakirə etməkdənsə, bunu
təbiətdə, yaşıllıqda keçirəm. Bu, uşaqlar üçün maraqlı gəlir. Yaxud Bakı şəhərində
seçilmiş pilot məktəblərə informatika dərsində istifadə etmək üçün robotlar
verilib. Bizim məktəbə də belə robotlar verilməsi üçün Təhsil Nazirliyinə
müraciət etmişəm. Bilirəm ki, bu, uşaqlar üçün maraqlıdır, onları söküb-yığmaq,
təcrübə cəhətdən çox şey öyrətmiş olar”.
Əfsanə
uşaqları daha yaxşı motivasiya etmək üçün müxtəlif üsullar tətbiq etdiyini və
bunun da nəticə verdiyini dedi: "Uşaqlar hədiyyəni-filanı çox sevirlər. Bizdə
imtahanlar summativ vasitəsilə götürülür. Hər sinifdə maksimum nəticə göstərəni
dəyərləndirirəm, hədiyyə verirəm. Bu zaman gözlərində sevinc yaranır.
İmtahandan keçmək üçün deyil, daha yüksək nəticə göstərmək üçün çalışırlar.
Qalib gələn 1-2 nəfər olur, qalanları təbii ki, hədiyyəni qazanmır, amma bu,
onlara pis təsir etmir, əksinə "gələn dəfə mütləq mən qazanacağam” deyib, daha
yaxşı oxumağa çalışırlar və qalib gəlirlər”.
"Boynumda yük kimi qalıb”
Bəzən
valideynlər qızlarının evdən uzaqda çalışmağına razı olmurlar, amma müsahibimiz
deyir ki, onun valideynləri fərqli düşünürlər: "Valideynlərim cəbhə bölgəsində
müəllim kimi çalışmağımı istəyirdilər, rayon yerində müəllim olmağımı problem
etməyiblər. Qarabağ bölgəsindən – Füzulidən olduğuma görə, cəbhə bölgəsini
xüsusilə istəyirdim. Müəllimliyə qəbul imtahanında bir yer Xızıda yazmışdım,
yeddi yer Füzulidə. Boş yerlər də çox idi, amma elə oldu ki Xızıda işləməli
oldum. Yaxın yer istəmirdim, özümü borclu hiss edirdim ki, ordakı uşaqlar üçün
nəsə edim, 1-2 il də olsa, orda çalışım. Boynumda yük kimi qalıb, bu arzumu
gerçəkləşdirəcəyəm. Düzdür, orda evimiz yoxdur, amma atam həmişə deyirdi ki, sən
orda məktəbə düşsən, ev alıb gedib ikimiz orda qalarıq. Yəni valideynlərim
problem etmirlər”.
Əfsanənin
şagirdləri ilə kollektiv şəkillərə baxanda, yuxarı sinif şagirdlərindən çox da
seçilmir. Gənc müəllim deyir ki, bu, şagirdlərin ona münasibətinə mənfi təsir
göstərmir: "Rayon yerinin uşaqları bir az daha böyük görünürlər. Düzdür,
kollektiv şəkil çəkdirəndə bəzən mən onlardan seçilmirəm, amma bu, bizim ünsiyyət
qurmağımıza mane olmur. Hətta şəkillərdə görüblər ki, kursda özümdən daha böyük
adamlara dərs keçirəm. Deyirlər ki, biz yenə sizdən yaşca balacayıq, bəs o
yaşlı adamlar sizə necə müəllim deyirlər?”
Aygün Asimqızı