Biri beş, beşi on beş etməyə çalışan idmançı - Portret
"Tokio-2020" tsiklinin son mərhələsinə qədəm qoymuşuq.
Lisenziya sahiblərinin adlarına aydınlıq gələcəyi dövrdə olimpiyaçılar kimi,
fiziki məhdudiyyətli idmançılarımızdan da gözləntilər çoxdur. Milli Paralimpiya
Komitəsinin baş katibi Kamal Məmmədov deyir ki, təmsil etdiyi qurum, qarşıya ən
azından 30 lisenziya qazanmaq məqsədi qoyub. Komitə rəsmisinin fikrincə,
paralimpiyaçılarımız Oyunlardan 4 "qızıl"la dönmək gücündədir:
"Rio paralimpiadasının yekunlarından nəticə çıxarıb, cari tsiklin
əvvəlindən bir sıra ciddi addımlar atdıq. Oyunlardan dərhal sonra ümidləri
doğrultmayan məşqçilərlə vidalaşıb, yeni, daha perspektivli mütəxəssislərlə
anlaşdıq. Ən əsası, ötən dövr ərzində maddi-texniki bazamız xeyli zənginləşib.
Əvvəllər idmançıları ayda bir dəfə təlim-məşqlərə göndərə bilirdiksə, indi iki
dəfə belə toplanışlar təşkil olunur. Dövlətimizin davamlı diqqət və qayğısı
sayəsində qarşımıza qoyduğumuz məqsəd Tokioda ən yüksək səviyyədə təmsil
olunaraq, tarixi nəticəyə imza atmaqdır".
Xatırladaq ki, "Rio-2016" Yay Paralimpiya Oyunlarında 22
nəfərlə təmsil olunub, 11 medal qazanmışdıq. Bu, iştirakçı sayına görə, tarixdə
rekord, mükafat kəmiyyətində ikinci göstərici olsa da, sonda arzulanan pillədən
uzaq düşmüşdük. Belə ki, medallardan sadəcə, birinin əyyarının qızıl olması
səbəbindən, Rio paralimpiya komandamız yekun sıralamada 48-ci yerdə qərarlaşdı.
Ondan əvvəlki paralimpiadada - "London-2012"də 4 qızıl medalla tarixi
göstəriciyə nail olduğumuzu nəzərə alsaq, bu nəticə ümumiyyətlə,
qeyri-qənaətbəxş sayılmalıdır. Hərçənd, sambaçıların vətənində, nə az-nə çox,
düz səkkiz dəfə baş mükafatın bir addımlığınadək gəlmişdik. Həmçinin bir neçə
təmsilçimiz mükafatdan cüzi fərqlə aralı düşdü. Bu idmançılardan biri də Rüfət
Rəfiyevdir. Atletikanın nüvə itələmə növündə çıxış edən 29 yaşlı idmançı, ilk
paralimpiadasında dördüncü nəticə göstərib. K. Məmmədov və yerli paralimpiya
camiəsinin bir neçə tanınmış simasının qənaətincə, o, "Tokio-2020"də
bizi "qızıl"la sevindirmək potensialındadır.
Göydəndüşmə fotolar
Rəfiyev Rüfət Emil oğlu 1989-cu ilin 29 dekabrında Bakıda, uşaq
serebral iflici ilə dünyaya göz açıb. Fiziki məhdudiyyətinə rəğmən, sağlam
uşaqlarla birgə dərsə gedib-gələn Rüfət, Xətai rayonunda yerləşən 63 saylı orta
məktəbin doqquzuncu sinfini bitirib. Bu arada o, iki ilə yaxın üzgüçülüklə
məşğul olub. Qısaca vurğulayaq ki, dərslərinə qarşı biganə olan qəhrəmanımız,
uşaqlıqdan meylini idmana salıb. Əsas da futbola həvəsi olub. 20 ildən çoxdur
ki, Madrid "Real"ına azarkeşlik edən Rəfiyev, özü də ara-sıra top
qovub. İdmanın hər hansı bir növü ilə peşəkar formada məşğul olmaq istəsə də,
düşünüb ki, əlilliklə heç nə alınmaz. Arzularını içində boğaraq, məktəbi
bitirdikdən sonra başqa sahədə özünü sınayıb. Belə ki, o, dörd ilə yaxın
kompüter təmirçisi kimi fəaliyyət göstərib: "İş getdikcə zəiflədi. O yerə
çatdı ki, günlərlə müştəri olmurdu. Əlim hər şeydən üzülmüşdü. Ümidsiz günlərin
birində qarşıma əlilliyi olan idmançıların fotoları çıxdı. Bu, mənim üçün
göydəndüşmə hadisə idi. Çünki ona qədər mənim kimi fiziki məhdudiyyətli şəxslər
üçün idman növü olduğunu bilmirdim".
Məşq buraxmayan yeganə
tələbə
Beləcə, 23 yaşlı Rüfət Milli Paralimpiya Komitəsinə üz tutur. Komitə
rəsmisi Afiq Süleymanov ona, dəfələrlə Avropa və dünya çempionatlarında, o
cümlədən Yay Paralimpiya Oyunlarında fərqləndiyimiz nüvə itələmə növü barədə
ətraflı məlumat verərək, paytaxtın Əmircan qəsəbəsinə - məşhur Şaxtaxtinski
ailəsinin yanına göndərir. Respublikanın əməkdar məşqçisi Oktay Şaxtaxtinskinin
oğlu Emillə çalışmalara başlayan Rəfiyev, o gündən bu yana bir dəfə də olsun,
məşq buraxmayıb. Emil Şaxtaxtinski deyir ki, xəstəlik belə, onun hazırlığına
əngəl ola bilməz: "Dəfələrlə yanıma xəstə halda, yüksək temperaturla
gəlib. Halına baxıb, demişəm, nahaq yerə gəlibsən, yaxşı olar, bir müddət
istirahət edəsən. Hər dəfə cavab verir ki, müəllim, məşq etməsəm, daha da pis
olacağam. Bu günə qədər məşq buraxmayan yeganə tələbəmdir. Ümumiyyətlə, unikal
idmançıdır. Biri beş, beşi on beş etməyə çalışır. Etdiyi bəzi hərəkətləri heç
sağlam idmançılar bacarmır. Ondakı əzmə heyranam. Belə bir iradəli, mərd
idmançı ilə işləməyi bütün həmkarlarıma arzu edirəm".
Kövrək anlar...
İlk vaxtlar 8 metr 70 sm nəticə göstərən Rüfət, gərgin, gündəlik
10-15 saat davam edən məşqlər sayəsində tezliklə beynəlxalq yarışlara hazır
səviyyə çatır. Uzun illərə söykənən təcrübəyə sahib həmkarları ilə ayaqlaşaraq,
"dünya seriyası" yarışlarında mükafata layiq yerlər tutur. Belə ki,
o, 2013-cü ildən etibarən, Birləşmiş Ərəb Əmirliyində baş tutan "Qran
pri"lərdə fərqlənir. Elə Rioya lisenziyanı da 2016-cı ildə keçirilən
analoji yarışdakı qalibiyyətlə qazanır. Cəmi üç il ərzində dördilliyin ən
möhtəşəm yarışında iştirak hüququna yiyələnən Rəfiyevi, Oyunların medalından 30
sm ayırır. 13.70 metr göstərici ilə dördüncü olan Rüfət, yarışdan sonrakı müsahibəsində
deyirdi: "Rəqiblərim çox təcrübəli idi. Amma əminəm ki, Emil müəllim
yanımda olsaydı, bu yarışda yer tutardım. Hər atışdan əvvəl gözüm onu
axtarırdı. Müəllimimə çox bağlıyam. Yanımda olanda, özümü məğlubedilməz hiss
edirəm".
Haşiyə: E.
Şaxtaxtinskini özünə ən yaxın dost, sirdaş sayan 29 yaşlı paralimpiyaçımız,
həmin anları xatırlayarkən, göz yaşlarını saxlaya bilmir.
"Lisenziya su içimi
kimidir"
Cari tsiklə artıq təcrübəli idmançı kimi qədəm qoyan qəhrəmanımız,
ötən müddətdə atış göstəricisini bir xeyli yaxşılaşdırıb. E. Şaxtaxtinski
məşqlərdə göstərdiyi nəticəyə əsasən, onun çox rahatlıqla lisenziyaya
yiyələnəcəyini deyir: "Lisenziya Rüfət üçün su içimi kimidir. Bizi yalnız
medal qayğılandırır. Hazırkı forması, qətiyyəti deməyə əsas verir ki, o, Tokioda
birbaşa çempionluğa iddialı olacaq".
Atletika Azərbaycanın paralimpiadalarda uğurla təmsil olunduğu
növdür. Bu günədək qazandığımız mükafatların, az qala, yarısı atletikanın
payına düşür. Konkret nüvə itələməyə gəldikdə, burada sadəcə, bir medalımız var
ki, onun da əyyarı "qızıl"dır. Sözügedən uğura
"Pekin-2008"də Oluxan Musayev imza atıb. Tarixə ikinci çempionumuz
kimi düşmək istəyən Rəfiyev, bununla kifayətlənmək fikrindən uzaqdır. O, ikiqat
paralimpiada qalibi kimi yadda qalmaq arzusundadır: "İdman mənim yeganə
işimdir. Bütün qəlbimlə idmana bağlıyam. Ən ağır vəziyyətlərdə də məşqsiz qala
bilmirəm. Nə qədər mümkündürsə, davam edəcəyəm. Məni bu işdən ancaq ağır zədə
uzaqlaşdıra bilər".
Bu arada, Rüfətin kumiri nüvə itələmə üzrə ikiqat olimpiya çempionu,
polşalı Tomaş Mayevskidir.
Rüfətin yer aldığı F36 kateqoriyasında son paralimpiya çempionu
Sebastyan Ditz 14.84 metr göstərici ilə həm də yarışın rekordunu
müəyyənləşdirib. İlk baxışdan almaniyalı atletin nəticəsini geridə qoymaq
müşkül görünsə də, həmyerlimizin son vaxtlar məşq atışlarında göstərdiyi
performans, hər an sürpriz etmək iqtidarında olduğuna işarədir.
Əvvəl karyera, sonra
evlilik
Bütün diqqətini "Tokio-2020"yə yönəldən Rəfiyev, hələ ailə
qurmaq barədə düşünmür. Fikirləşir ki, ailə qursa, hazırkı templə məşq edə
bilməyəcək: "Ailə həmişə var, amma idmançı karyerası qısadır. Tokiodan
uğurlu nəticə ilə dönsəm, bu barədə fikirləşəcəyəm. Əks halda, valideynlərim
bir az da gözləməli olacaqlar (gülür)".
Portret
Nüvə itələmə kənardan göründüyü qədər sadə idman növü deyil.
İdmançıdan yüksək fiziki hazırlıq, texniki bacarıqlar, ən əsası, mənəvi
dayanıqlılıq tələb edir. Rüfət, sadalanan keyfiyyətlərin hər birinə sahibdir.
Azərbaycan paralimpiya hərəkatının gənc, perspektivli nümayəndələrindən sayılan
qəhrəmanımız, ən azından, üç zirvə yarışında ölkəmizi təmsil etmək
iqtidarındadır.
Sahib