“Təki işləsin” prinsipindən heç xoşum gəlmir” - Uğur hekayəsi
Bir işi
görürsənsə, daha yaxşı etməyin tərəfdarıdır. Deyir ki, gördüyü işə enerjisini,
gününü, həyatını həsr etməyi sevir. Amma işləməklə yanaşı, düşünür ki, kadr
özünü daim inkişaf etdirməlidir. Əks halda, şirkətdən uzaqlaşanda, yaxud şirkət
işçi ilə yollarını ayıranda daha aşağı imkanlarla işləmək məcburiyyətində qala
bilər. Bu prinsiplə fəaliyyət göstərməsi onun belə bir problem yaşamasından
dolayı olmasa da, inkişafa meyilli olması ona karyerada irəli getməsi üçün təkan
olub. Müsahibimiz Polşada "Luxoft” şirkətində
aparıcı proqramçı vəzifəsində çalışan azərbaycanlı gənc
Vasif Mustafayevdir.
Qeyd edək
ki, V.Mustafayev 642 bal toplayaraq Bakı Dövlət Universitetinə qəbul olub, orda
tətbiqi riyaziyyat üzrə oxuyub. Daha sonra informatika fakültəsində magistr təhsili
alıb. Elə tələbə vaxtından artıq proqramçı kimi işləməyə başlayır: "Tələbə
vaxtı iki ilə yaxın "Sinam”da işləmişəm. Orda balaca işlər verirdilər, onlarla
məşğul olurdum, Java-da işləyirdim. Bəzən xırda PHP-də işlərim olsa da, bütün
karyeram ərzində Java-da işləmişəm. Əsgərlikdən sonra "Sahil İT”, Ali Məhkəmə,
"Golden Pay”, "Xalq Bank”, "Nar Mobile”, "Vialink”də çalışmışam. Bir Sinqapur şirkəti
ilə uzaqdan ("remote”) işləmişəm, Azərbaycanda ən son iş yerim "Pasha Bank”
olub. 10 ilə yaxın Azərbaycanda çalışdım, daha sonra Polşada iş təklifi oldu,
çox fikirləşəndən sonra burda çalışmaq qərarı verdim. Hazırda "Luxoft” şirkətində
"Cisco E-Commerce” layihəsinin üzərində çalışırıq”.
- Polşada iş təklifi gələndə çox fikirləşdiyinizi
dediniz. Əsas nələri fikirləşirdiniz?
- Mən
xaricdə işlə maraqlananda bu sahədə çalışan çox dost-tanışım artıq ölkəni tərk
etmişdi, ya da artıq buna hazırlaşırdılar. Mən də fikirləşdim ki, bəlkə daha
düzgünü getməkdir. Sonra çox şeyi müqayisə etməli oldum. Ailəliyəm, iki övladım
var, necə olacaq? Sağ olsun, həyat yoldaşım da getmək məsələsində mənimlə həmfikir
oldu. Bircə, atam əvvəl narazı idi, çətin olacağını deyirdi, amma zamanla o da
yaxşısının getmək olduğu ilə razılaşdı. Bakıda işləyib özümə hər şərait
qurmuşdum, amma bura gələndə tərəddüd etdiyim yeganə məsələ o idi ki, valideynlərim
yanımızda olmayacaq, onlar nəvələrini doyunca görməyəcəklər. Əslində, o ağırlıq
hələ də var, qalan hər şey gözəldir. Yalnız ata və ana məsələsi. Yaxın zamanda
onları 3 aylıq qala bilmək üçün dəvət etmək imkanım olacaq.
- Burda bir çox iş yerlərində çalışmısınız. İndi
xaricdə böyük şirkətdəsiniz. Əvvəl və indi işlədiyiniz mühit, iş arasında fərqlilik
nə oldu?
- Mənim
üçün çox fərq var. Azərbaycanda işləyəndə məndə belə bir yanaşma var idi ki, əgər
bir işi köhnə texnologiya ilə görmək mümkündürsə, amma yeni üsullar varsa,
trend olanlarla etmək daha yaxşıdır. Beləcə, adam həm özünü inkişaf etdirir, həm
də sistem daha yaxşı qurulur. Zaman-zaman nəsə dəyişiklik olduqca, onu tətbiq
etdikcə yeniliyə daha tez uyğunlaşırsan. Axın hara gedirsə, onu arxadan da
olsa, təqib etməyə çalışmaq lazımdır. Mənim bu fikrimlə üst-üstə düşən iş yeri
az idi, bəzilərində var idi, amma çox yerdə "təki işləsin” prinsipi idi. "Təki
işləsin” prinsipindən isə heç xoşum gəlmir. Bir işi görürsənsə, daha yaxşı etməlisən.
"Təki işləsin” yanaşmasında qurulan sistem bir gün işləyir, bir gün yox. Təzə
bir şeyə inteqrasiya etmək lazım olur, problem yaranır və s. Burda isə əksinədir.
Hazırda işlədiyim yerdə trendə o qədər meyillidirlər ki, mənim üçün onlara
çatmaq çətindir. Burda məndən çox irəlidə olan, təcrübəli, daha çoxunu gözləyən
komanda yoldaşlarım var və bu, məni sevindirir. Digər tərəfdən, proqramçıya
olan yanaşma fərqlidir. Proqramçı bir az yaradıcı adamdır, "Google”dan istifadə
etməklə bu insanlara necə yanaşmağın düzgün olduğunu öyrənmək olar. Azərbaycanda
belə idi ki, işimi görüb bitirmişəmsə, boş vaxtımda nəsə oxuyuram, başqa iş
görürəm və ya başqa yerə gedirəmsə, bu yaxşı qarşılanmır. İşin yoxdursa, robot
kimi iş saatı bitənə qədər ekrana baxmaq məcburiyyətindəsən. Yaxud, komandanda
zəif və işləmək, öyrənmək istəməyən adamlar var, onları nəyə görəsə işdə
saxlayırlar və yükünü sən çəkməli olursan. Burda belə deyil, işini görüb tez
çıxa, işə gec gələ, gəlməyib evdən də işləyə bilərsən. Əsas nəticədir. Burda
proqramçını daha yaxşı başa düşürlər, qiymətləndirirlər. Burda sən öz işinin
ağasısan.
- Trendə meyilli adam olduğunuz üçün elə bir şirkətə
uyğunlaşmaq çətinliyi yəqin ki, çox olmaz.
-
Uyğunlaşma çətinliyi bir az var, amma Azərbaycanda
işləyəndə şirkətə istədiyim texnologiyanı gətirə bilməyəndə işdən sonra da işləmişəm.
İşdən sonra evdə 2-3 saat və daha çox işləyirdim. Pul qazandığım da olub,
qazanmadığım da. Çox zaman qazanmırdım (Gülür-red.). Amma bu işləri görməkdə məqsədim
o idi ki, texnologiya seçimi mənim olsun. Oxuduğum texnologiyaları daim hardasa
tətbiq etmək istəyirəm. Şirkətlər buna bir az açıq olmadıqları üçün öz məhsullarıma
tətbiq etmişəm. Yetəri qədər olmasa da, müəyyən qədər trend, modern
texnologiyalar haqqında məlumatlı idim. Bura gələndə bir az geridə olduğumu
gördüm, amma eyni zamanda müəyyən şeyləri də bilirdim ki, komanda yoldaşlarım
onu bilmirlər. Gəldiyim müddətdə özümü xeyli irəli gətirə bilmişəm, amma ümumi
iş mühitini götürsək, hələ bir neçə ay güclü oxumam lazımdır. Yatmaq yaxşı şey
deyil, əziyyət çəkmək lazımdır, bu, mənə xoşdur. Çünki özümü daha yaxşı hiss
edirəm. Ətrafımda da güclü kadrlar var. Zəiflərin içində güclü olmaq məncə, gələcək
üçün yaxşı bir şey deyil.
- Öz üzərində işləyən bir şəxs olduğunuzu demişdilər.
Bunu rəqabətə davam gətirmək üçün edirsiniz, yoxsa daxili istəkdir?
- Uşaq
vaxtından riyaziyyata güclü marağım olub, problem həll etmək, yeni yollar
tapmaqdan həmişə xoşum gəlib. Universitetdə oxuyanda proqramlaşdırma ilə tanış
olanda dedim ki, istədiyim budur. Oxuyub inkişaf etmək deyəndə gördüyüm işə
enerjimi, günümü, həyatımı həsr etməyi sevirəm. Bu halda gördüyün işlə cəmiyyətə
fayda verə bilərsən. Yola verib, "iş saatım bitsin, evə gedim” prinsipi ilə
yaxşı məhsul alınmaz. Trendi izləmək lazımdır, çünki heç bir iş əbədi, heç bir
işçi, şirkət əvəzolunmaz deyil. Ya sən işdən çıxarsan, ya şirkət səndən
ayrılmaq istəyər. Əgər sən oxuyub inkişaf etmirsənsə, gününü işdə keçirib evə
getməklə məşğulsansa, iki il sonra şirkət səndən ayrılanda yaxşı durumda
olacağına inanmıram. Yuxarı yox, aşağı maaşlı iş tapacaqsan, daha yaxşı şərtlərlə
iş imkanın az olacaq. Bu psixoloji məqamın qorxusunu həmişə yaşamışam. Amma digər
tərəfdən, uşaqlıqdan daim öyrənməyə, problemləri həll etməyə maraqlıyam.
Yenilikləri öyrənib, trend texnologiyaları izləmək xoşuma gəlir.
- Dediniz ki, özünü inkişaf etdirməsən, işdən
ayrılanda yuxarı yox, aşağı iş tapmaq kimi bir psixoloji qorxu olub. Belə bir
şey təcrübənizdə heç olub?
- Mən
görməmişəm, amma bir balaca alternativ formada görmüşəm. İşdən sonra evdə də gəlib
nə isə öyrənməyə vaxt sərf etmək, onu tətbiq etmək heç də asan deyil. Bu enerji
və vaxt sərfiyyatı tələb edir. Zamanla ehtiyaclar artır, uşaqlar böyüyür, ona
görə daha çox pul qazanmaq lazımdır. "İşimi görüm, evə gedim” yanaşması ilə
çalışan, yeni texnologiyaları tətbiq etməyən tanışlarım olub. Çalışdıqları şirkət
maaşı artırmasa da, daha yaxşı maaş alacağı işə gedib öz həyatını yaxşılaşdıra
bilməyən bəlkə onlarla tanıdığım dost-tanış var. İT elə sürətlə gedir ki,
yalnız bildiyin biliklərlə işləsən, bir-iki ildən sonra olduqca geri qalırsan,
gəlib çatmaq daha çox enerji tələb edir. Öz karyeramda da bənzər hal olub. Azərbaycandakı
şirkətlərdən birini tərk edəndə, böhran vaxtı idi, komandadan çox adam getdi,
qalanların yükü ağırlaşırdı. Belə olan halda şirkəti tərk etdim, çünki eyni
maaşa artıq yük götürmək istəmirdim. O zaman mən daha yuxarı maaşla və daha
yaxşı şərtlərlə iş tapa bilmişdim. Başqa bir nümunə olaraq devalvasiya vaxtı
Sinqapurdan aldığım iş təklifini qeyd edə bilərəm. Həmin vaxt xarici valyutada əmək
haqqı alırdım və öz evimdən işləyirdim.
- İş həyatında ən çətin dövrünüz nə vaxt olub?
- Hər
işdə ən çətin olanı başlamaqdır. Tələbə olanda düzü, çox çətin gəlmirdi,
oyuncaq kimi baxırdım. İşə gedirdim, bir az işləyirdim, alınmayanda daha təcrübəli
işçilər mənim işimi görürdülər. Hərbi xidmətdən qayıdandan sonra aradan bir il
keçdiyinə görə heç bir şirkət məni işə götürmək istəmirdi. Yalnız tələbə vaxtı
çalışdığım şirkət götürürdü, sırf yeniliyə qaçdığım üçün ora qayıtmaq istəmirdim.
Çox çətin dövr oldu, psixoloji olaraq əziyyət çəkirdim. İş müsahibələrinə
gedirdim, hərbi xidmətdə olduğum bir il ərzində trendə qalxan müəyyən xırda
servislərdən və s. soruşurdular, bilmirdim. Bir müsahibdə soruşulanı gəlib
araşdırırdım, digər müsahibədə başqa bir şey soruşurdular və s. "Sahil İT” şirkəti
var, onun müdiri Vahid Qasımov çox gözəl insandır. Tələbə olanda bir çox şeyləri
o mənə öyrətmişdi. Hərbi xidmətdən sonra işsiz olduğumu bilib məni çağırdı, iş
verdi, "iş tapa bilmirəm” stressi başımdan götürüldü, rahatlanmağa başladım,
yenilikləri sürətlə öyrəndim, daha sonralar isə yeni iş tapmaqda bənzər
problemləri yaşamırdım. Əvvəllər, mobil operatorlardan birində çalışmaq kimi
istəyim var idi. Bəlkə də yeganə yer "Nar mobile” olub ki, ora işə düzələndə
çox sevinmişəm. İndi də o şirkətdə çalışdığımla fəxr edirəm. Bu gün Polşada
ondan qat-qat böyük şirkətdə işləyirəm, amma həmin sevincə sahib deyiləm. Bəlkə
də mənim üçün ilk uğurum kimi idi. Qısası, ilk işi tapana qədər çətin oldu.
- Yəni, bacarıqlı kadr da işsiz qala bilər?
- Hərbi
xidmətdən gələndə mən özümü kadr belə saymırdım. Tələbə olanda az da olsa, işləmişdim,
amma professional karyeram yox idi. Hansısa bir şirkət mənə inanmaq istəmirdi,
müsahibələrdə uğurlu cavab verə bilmirdim, çünki kadr olaraq özümü hələ tam
formalaşdırmamışdım. Amma bacarıqlı kadrın İT-də uzunmüddətli işsizlik dövrü
keçirdiyinə inanmıram. Azərbaycanda bəlkə də olsun, amma Polşada tələb həddindən
artıq çoxdur. "Linkedin”də hər gün bir-iki vakansiya ilə müraciət edirlər. Azərbaycanda
olanda 10 ildə bir dəfə kimsə yazıb deməyib ki, bizdə maraqlı vakansiya var, bəlkə
işini dəyişmək istəyərsən və s. Bircə, Sinqapur kampaniyası məni internetdən
tapmışdı. Polşaya gəlib, "Linkedin”də yerimi, nömrəmi dəyişəndən sonra həftədə ən
azı 4-5 vakansiya ilə bağlı müraciət olur.
- Gələn təkliflər cəlbedici olur?
- Cəlbedici
olduğunu desəm, yalan olur. Çünki indi gördüyüm işdən çox razıyam. Yalnız bir dəfə
çox maraqlı iş təklifi olmuşdu, adını deməyəcəm, o kampaniyanın çox məhsullarını,
servislərini istifadə etmişəm. O kampaniyadan çox xoşum gəlir. Onların
vakansiyasını görəndə təbii ki mənə çox xoş oldu. Amma bura 5 ay olar ki gəlmişəm
və ona görə heç bir təklifə diqqət yetirmirəm. Şirkət məni bu işə gətirmək üçün
çox əmək sərf edib, mən də nələrisə öyrənmək üçün əziyyət çəkirəm. Mənə inanıb
götürüblərsə, gördüyüm işləri bir səviyyəyə gətirib çıxarıb, bir növ halallığı
qaytarmalıyam, sonra başqa yerlər haqqında düşünə bilərəm. Hələ ki bir neçə il
burda davam etmək fikrindəyəm.
- Çalışdığınız şirkətdən danışaq…
- Mən
"Luxoft” şirkətinin işçisiyəm. Şirkət daha çox "out source” kompaniyadır. Şirkətlərlə
müqavilə bağlayıb onlar üçün proqram təminatı və digər servislər verir. Böyük
banklarla, kompaniyalarla müqaviləsi var. Onların layihələrini götürür, komanda
yığır və layihəni icra edir. Mən bura gələndə çalışacağım sektoru seçəndə
demişdim ki, bank istəmirəm. Çünki iki bankda işləmişəm, orda görülən layihə,
iş yükü sıxıcı gəlir. "Luxoft” mənə "Cisco”da vakansiya olduğunu göndərdi. Tələblər
çox maraqlı gəldi. "Cisco” İT sahəsində dünyada öndə gedən şirkətlərdən
biridir. Belə bir şirkətin hansısa layihəsində işləmək, az da olsa, əmək sərf
etmək mənə maraqlı gəldi. Müsahibədən keçəcəyimi çox da gözləmirdim, çünki tələblər
çox yuxarı idi. Amma, demək ki qismətdə var imiş.
- Uğurunuzun sirri nədir?
- Uğur
nisbi anlayışdır, burda çox şey cəmləşir. İllərlə yataq xəstəsi olan biri üçün
ayağa qalxıb yerimək ən böyük uğur olar. Mənim üçün xoşbəxt ailəmin olması,
böyük bir kütlənin istifadə etdiyi işlərin görülməsində bir parça payım olması
uğurdur. Uğurumun sirri isə çox faktordan asılıdır. Hardasa şans da rol
oynayır, etdiyin əməllər də. İş əlaqələri, ətrafındakı insanların səni necə
tanımaqları, necə təqdim etmələei də önəmlidir. Çox və daim çalışmaq, öyrənmək
vacibdir. Daim öyrənmiriksə, zaman keçdikcə hər şeyi bildiyimizi düşünməyə
başlayırıq, bu isə heç bir zaman uğura apara bilməz.
Aygün
Asimqızı