Bakı 12°C
Uşaqları sevindirir, valideynlərin cibini “yandırır” - ARAŞDIRMA
Ekspertlər deyirlər ki, Yeni il hədiyyələrinin qiymətləri şişirdilmişolmamalıdır, hər kəsin almaq, bütün uşaqların sevinmək
haqqı olmalıdır. Mütəxəssislər valideynlərə tövsiyə edirlər ki, hədiyyə paketlərini
almaqdansa onu özləri hazırlamağa üstünlük versinlər.
Qarşıdan Yeni il gəlir. Hər il olduğu kimi, bu il də
market və dükanlarda, həmçinin bazarda uşaqlar üçün içində oyuncaq, qida məhsulları
olan Yeni il hədiyyələri satışa çıxarılıb. Lakin uşaqları sevindirən, həyəcanlandıran
bu hədiyyələr valideynlərin cibini "yandırır”. Hədiyyələrin ən ucuzu 9 manata, ən
bahası isə 100 manata təklif olunur. Göz oxşayan kağız qutunun içindəkilər də
ayrı "dərd”dir. Lakin şəkilli karton qutularda qablaşdırılmış konfet və
şirniyyatları almağa həvəsli olan uşaqları nə qiymət maraqlandırır, nə də içindəki
məhsullar. Bəs çıxış yolu nədir?
"Uşaq istəyir deyə məcburuq”
"Marketə daxil olan kimi Yeni il hədiyyələri göz
oxşayır. Nəinki uşaq, adam özü də həvəslənir. Lakin qiymətlər çox bahadır. Qutunun
ölçüsü böyük, içi boşdur. Qutulara ucuz qiymətə məhsullar yerləşdiriblər. Üstəlik,
şirniyyatların sayı da azdır. Məhsullar o qədər azdır ki, qutunun dibində
qalır”.
Bu sözlər şəhər sakini Gülzar Cəfərovaya məxsusdur.
Gülzar deyir ki, uşaq istəyir deyə, məcbur olub alır: "Bilirsiniz ki, Yeni il
uşaqların ən sevdiyi bayramlardandır. Şəkillərlə bəzədilən hədiyyələri də istəməyi
normaldır. Lakin 15 manat verdiyim hədiyyə qutusunda heç 5 manatlıq qida məhsulu
yox idi. Yarmarkalarda nisbətən ucuz olur, lakin keyfiyyətinə görə, böyük
marketlərdən almağa məcburuq”.
"Həm ucuz başa gəlir, həm də keyfiyyətinə əminəm”
Valideyn Əzizə Əliyeva isə deyir ki, övladı üçün Yeni il hədiyyələrini
evdə özü hazırlayır: "Bu cür hədiyyələri, içində nə olduğunu bilmədiyimiz
qutuları övladımıza vermək təhlükəlidir. Ötən il övladıma bu hədiyyələrdən
birini almışdım. Qutunun içindəki məhsulların dəyəri verdiyim puldan qat-qat
ucuz idi. Bundan əlavə, şirniyyatlar keyfiyyətsiz olur, bəzilərinin üzərində
tarixi göstərilmir, hansı ölkənin istehsalı olduğu bilinmirdi. Tarix göstəriləndə
də, ya vaxtı bitmişdi, ya da istifadə müddətinin bitməsinə bir ay qalmışdı. Ona
görə də, boş qutular alıb, içini istədiyim məhsullarla doldururam. Boş qutunun
qiymətləri 90 qəpik - 2 manat arasında dəyişir. İçinə istədiyiniz şirniyyatları
yerləşdirə bilərsiniz. Həm ucuz başa gəlir, həm də keyfiyyətinə əminəm”.
Valideyn hədiyyə almağa imkanı çatmayanda...
Sosioloq Əhməd Qəşəmoğlu deyir ki, hər şeyi valideyndən gözləmək olmaz. Onun
sözlərinə görə, valideynin hədiyyə almağa imkanı olmayanda uşaq mənəvi zərbə
alır: "Bəzən elə şeylər var ki, valideynin gücü daxilində deyil. Uşaqları cəlb
etmək üçün hazırlanan hədiyyələrin baha olması qəti yolverilməzdir. Maddi dəyərlərin
öndə olduğu cəmiyyətlərdə gərginlik çox olur. Mənəvi dəyərləri ilə zəngin olan
cəmiyyət isə həmişə özü özünü tənzimləyir. Azərbaycanda maddiyyatı təbliğ edən
belə hadisələr, reklamlar çoxdur. Körpə uşaq niyə mənəvi zərbə almalıdır? Yeni
il ərəfəsində hamı şadlanmalıdır, amma təsəvvür edin ki, bahalı hədiyyələri hər
valideyn ala bilmir və nə qədər körpə uşağa zərbə vururlar. Buna göz yummaq
olmaz. Bu, tək valideynin işi deyil, bütün cəmiyyətin, qurumların, humanitar
siyasəti həyata keçirənlərin borcudur. Valideyn uşağına necə desin ki, bala, sənə
hədiyyə almağa gücüm çatmır? Xüsusi ilə Yeni il hədiyyələri ilə bağlı şişirdilmə
qiymətlərə yol vermək olmaz. Ona görə də, burada aztəminatlı valideyn heç nə edə
bilməz”.
"Seçim valideynindir”
Sosial sahə üzrə mütəxəssis İlqar Hüseynli deyir ki, valideynlər bayramda uşaqlar üçün xərclənəcək
pulu əvvəlcədən planlamalıdır. Ən əsası, mütləq marketdə satılan hədiyyələri
almazdan öncə, içindəki məhsulları nəzərdən keçirməlidirlər: "Valideyn uşağa hədiyyə
alarkən öz büdcəsini nəzərə almalıdır. Marketləri, bazarları, iri ticarət mərkəzlərini
hədiyyələrin qiymətinə görə qınaya bilmərik. Seçim valideynindir. Valideyn
övladı üçün müəyyən büdcə nəzərdə tutmalı, o büdcəyə görə hərəkət etməlidir. Hədiyyəni
də qiymətinə görə kor-koranə almaq olmaz. Bəlkə içində qoyulan hansısa məhsula
sənin övladının allergiyası var?”
"Valideynin şikayət etmək hüququ var”
Mütəxəssisin sözlərinə görə, valideyn hədiyyənin
içindəki məhsulun qiyməti ilə maraqlanmalıdır: "Valideyn tələb etməlidir ki, hədiyyənin
içində olan ərzaq məhsullarının ayrılıqda ümumi qiyməti nə qədərdir. Əgər
doğrudan da qiymət fərqi çoxdursa, yaxud ərzaqların buraxılış, saxlanma müddəti
adekvat deyilsə, onda tədbir görmək olar. Valideyn hədiyyəni açanda, içərisində
müddəti bitmiş, yemək üçün uyğun olmayan
ərzaq müşahidə edərsə, onun şikayət etmək hüququ var. Amma hər şey
qaydasındadırsa, mağazada satılan qidalardan qiymətdə də az fərqlənirsə,
burada nə marketin, nə digər şəxslərin hər
hansı məsuliyyət hissi yoxdur. Hədiyyə almağa imkanı olmayan valideynlər eyni ərzaqları
ayrıca marketdən alıb hədiyyə paketi kimi hazırlaya bilərlər”.
"Özünüz hədiyyə paketi hazırlayın”
Mütəxəssislər məsləhət görürlər ki, valideynlər hədiyyə
qutularının xarici görünüşünə aldanmasınlar. Qutuların içində olan məhsulların
keyfiyyətinə və yararlılıq müddətinə nəzər yetirmək mütləqdir. Övladınızı
sevindirmək istəyirsinizsə, ona ya özünüz xüsusi hədiyyə paketləri hazırlayın,
ya da alarkən həmin hədiyyənin məhsullarına dəfələrlə nəzarət edin.
Aygün ƏZİZ
