Bakı 24°C
Qardaşım Mayakovski...
Böyük ədəbi mübahisələrin uzun
müddət düşməni olduğumu deməyə çalışmıram, amma bu mübahisələrin mənim
mahiyyətim olmadığını da etiraf edirəm. Ədəbi mübahisələrin qızğın azarkeşiyəm.
Mənim mahiyyətim isə şeirin özüdür.
Mayakovski haqqında
mübahisəsiz danışmaq çətin olsa da, böyük şair bütün bunları aşıb göy üzünün
sonsuzluğuna bir qartal kimi yüksəlsə də, faydalı bir yaşamdan və şanssız
ölümdən danışmaq istəmirəm. Sevgiylə və sadə tərzdə danışacağam ondan.
Mayakovski Partiyanı və işçi
sinfi öz şeirlərində birləşdirib bunlardan böyük bir şeiriyyat yaradan ilk
şairdir. Bu, inqilabdır və bütöv ədəbiyyat sahəsində Bodler, ya da Vitmanınkına
uyğun bir dəstəkdir çağdaş şeirə. Bu vəsiləylə də Mayakovskinin dəstəyinin
qurama yox, bir şair rəftarıyla özünü göstərdiyini vurğulamaq istəyirəm. Məzmunundakı yeniliyi dərk etmədikcə bu
yeniliyin düşünməyimizə göstərilən yad təsirlərdən fərqi yoxdur.
Mübarizənin əzabverici
mövzuları, qardaşlığının məğzi Mayakovsinin şeirlərində əsas yoldur.
Şeirlərində bu mövzular əsrarəngiz silaha çevrilər, sanki qırmızı portağal
çiçəkləri açılır.
Bu, şeir siyasi olmalıdır və
tərəf tutmalıdır kimi anlaşılmasın, ancaq Mayakovskini oxuyan gerçək şair
həqiqi şeir yazmaq üçün qarşısındakı yollardan ən uyğununu seçə biləcəkdir.Mayakovski söndürülməsi mümkün
olmayan bir atəşdir. Məhsuldar şairdir. Mən bunu Federiko Qarsiya Lorkada
olduğu kimi sezirəm – şeirinin çatdığı inkişaf nöqtəsinə görə hələ də
yazılacaq, nəğmələri oxunacaq bir xammala sahibdir. İntellektuallıqlarının ən
pik nöqtəsində ölən bu iki gənc şair haqqında danışarkən onları dağlar boyda
divə bənzətməkdən çəkinmirəm. Onları aça bilən açarlar yalnız özlərində idi və
bizim şanssızlığımızdır ki, bu açarlar Rusiya və İspaniya torpaqlarında
gömülüb.
Mayakovski sözləri riqqətə
gətirən şairdir. Onun poeziyası fosfor kimi parlayan gözlənilməz şəkillərin
kataloqudur. Tez-tez hərəkət edən və davakar, eyni zamanda ən dərin insani
duyğularla doldurulmuşdur. Şeirin həm atası, həm də övladı olan Mayakovski sərt,
həm də mehriban insandır.
Bütün bunlara onun satiraya
olan meylini də əlavə etmək lazımdır.Mayakovskinin bürokratiyanı
hədəf alan tənqidləri bu gün Rusiya səhnəsində uğurla sərgilənməkdədir. Onun
kiçik burjuaziyaya yönələn sancmaları əzabvericidir və nifrətinin təzahürüdür.
Eyni dünyagörüşündə olmaya bilərik, bir sistemin insanları kirlətməyinə qarşı
mübarizə apara bilərik, amma böyük satiriklər daima şişirdilmiş yazıblar.
Məsələn, Svift, Qoqol.
Sovet ədəbiyyatında həm çox
yaxşı, həm də çox pis kitabların yazıldığı qırx il boyunca Mayakovski, mənim
fikrimcə, həmişə inkişafda olan və təsiredici bir şair olmuşdur. Onu ölkəmizin
hər küncündən görə bilirik. Bu gənc divin əllərini, ayaqlarını, başını görürük.
O, bütün şəxsiyyəti ilə, bədəniylə, başıyla, əlləriylə yazdı. Ağılla,
incəliklə, mübarizəyə adanmış bir əsgərin gücüylə yazdı.
Böyük qardaşımız Mayakovskinin
şeiriyyatı və şəxsiyyəti önündə əyilirəm.
Bənzərsiz nəğmələrini söyləyə
biləcəyi bu gündə xatirəsini bir gül, tək bir qırmızı güllə anıram.Pablo Neruda
Tərcümə edən: Rəvan Cavid
