İlahi günah, yoxsa qürur, fəxarət hissi?!
Azər Turanın Oğullardan Ataya
doğru xronoloji ardıcıllıqla qələmə aldığı "XX əsr – fəryadın metafizikası”
kitabını mən atadan oğullara doğru vərəqləmək istədim. Baxmayaraq ki, müəllif
bu kitabda XX əsrin modernizm dalğasından bəhs edir, Azərbaycan və türk ədəbiyyatlarının
dünya havasına köklənmə məqamlarına işıq salır, bu, kitabdakı ikinci qatın
gizlinlərini görüb dərk etməyə mane olmur. O qat ki, orda oxucuya türk təəssübkeşliyi,
ulu Turanın hayqırtısı tarixlə ədəbiyyatın vəhdətində çatdırılır, bir zamanlar
az qala dünyaya sahib olmuş ulu türkə öz tarixini yenidən vərəqləməyə səsləniş,
çağırış ehtiva olunur.
İlahi günah, yoxsa qürur, fəxarət hissi?!
Emin PİRİ
Zərdüştü qurd dərisinə bürünmüş
turanlı Bratvarkş, yaxud qurd sifətli turanlı maq Rvaxş Tur, ərəb qaynaqlarına
görə, Gök Börü Quz – Boz Qurd öldürdü.
Bu sözlərə Azər Turanın "XX əsr –
fəryadın metafizikası” kitabında rast gəlirik. Mətnin, min illərinin
metafizikasında insan beynində təhtəlşüur təlatümlər yaradan düşüncələr...
Tanrının elçisini öldürmək, onun sözçüsünü cəzalandırmaq....İlahi günah, yoxsa qürur, fəxarət hissi?!
Günah? "Tanrı”nın yaşı türkün
yaşı qədərdir. Min illərdir, Tanrının ordusu kimi görəvləndirilən türklərin düzənini
pozanların da cəzası, ədalət məhkəməsidir. Uzağa boylanmadan xristian
dünyasının hamisi, Tanrı qırmancı sayılan Atillaya keçid etmədən də bu öyküdən
imtina etmək sadəcə qısqanclıq sayılar. Zərdüşt kimdir?
–peyğəmbər. Və Tanrıyla yaşıd
olan türk milli kimliyini Əfrasiyabın simasında təhqir edir.
"Avesta" Turan xaqanı
olaraq, türk olaraq acıqla yad etdiyi Franxrasyanı – Əfrasiyabı – Alp Ər Tonqanı, daha doğrusu, öz dövrünün
real bir adamını, Turan sərkərdəsini qorxunc və "iyrənc" adlandırıb.
Tanrıyla yaşıd olan türkü təhqir etmək elə Tanrı düzəninə qarşı çıxmaq, bəşər
yaradılışından imtina etməkdir. O peyğəmbər olsa belə cəzalanmalıdır. Zərdüşt öz təhrif edilmiş
milli eqoizmi ilə qələmini özü qırdı...
Kitabın bir sıra bölümlərində Qız
qalası və bu kimi əlaqəli mətnlərə rast gəlirik. Sovet və işğal dönəmlərində
çox bəsitcə uydurulmuş nağıllar qədim miflərlə əvəz edilir. Qızdan Qaza kimi
çevriliş edilir. Qız qalasının (Qaz
qalasının) şumer, İtaliyadakı mədəniyyətlərə kimi gizli əlaqələri üzə
çıxarılır.
Nə bilmək olar? Bəlkə də, Şumer mədəniyyəti qədər, İtaliya mədəniyyətinin
də alt qatında türk və digər xalqların oxşar mədəniyyəti yatır. Hər halda
Neapolda yaradılmış türk skif çarlığının buraları vətən seçməsi öz-özünə təsadüf
ola bilməz. Eynilə də dünya alimləri də İtaliyanın qədim sakinləri etrusklarla
türklərin oxşar mədəniyyətlərini, bəziləri isə qan qohumluğunu üzə çıxaran
tezislər irəli sürür. Qızların (Qaz)ların Romanı xilas etməsi, Romanı
yaradanların canavar südü ilə bəslənib qorunması, Ergenekon kimi ortaya çıxıb
Romanı salması...
Bəlkə də, bəndəniz Emin Pirinin "İtaliyaya məktublar”
kitabını yazması da bu təhtəlşüur genetik yaddaşın nəticəsidir.
Heradotdan başlayaraq Alp Ər
Tonqa ətrafında cərəyan edən hadisələrin kitablaşması belə söyləməyə əsas verir
ki, türk tarixinin bilinən, yazılan ilk hadisələri Azərbaycan torpaqlarında baş
verib. Dünyada türk yurdu olaraq görünən ilk Vətən Azərbaycandır. Dədə Qorqud
"Oğul atanın sirridir." deyib.Azər Turan Azərbaycanı,
Qafqazları, Güneyi türkün ilk vətənlərindən hesab edir. Müəllifə görə, Qafqaz
dağları bəsirət gözüylə aydınlığa qovuşan Ergenekondur. Kiçik bir haşiyə çıxaq. Türk xalqlarının
köçəri olmasına görə digərlərinin mifləri onlar haqqında vətənsizləşdirmə
missiyasını yerinə yetirməyə çalışıb. Kobud misal olsa da bu gün Parisə iş və.s
dalınca gedən birinin nəsli uzun illərdən sonra Azərbaycana qayıtdıqda gəlmə,
işğalçı sayılır? Əsla. Türklərin daim hərəkətdə olması, başqa diyarlara deyil,
vətəndən vətənə köçmə olmuşdur. İstər Mesopotomiya, istər şərqi Avropa, istər
Altaylar. Bu yalnız dövrün şəraitinə uyğun olaraq vətəndən vətənə yerdəyişmədir.Təsərrüfatla
əlaqəli olaraq torpaqların dincə qoyulması kimi zamanla yerdəyişmələr, köçmələrdir. Buraya zamanla
istiləşmə, soyuqlaşma kimi təbii şəraiti, təhlükəsizliyi də əlavə etsək hər şey
aydındır.
Alp
Ər Tonqa demişdi: "Bir Türk bir inciyə bənzəyir. Sədəfin içində və dənizin
dibində onun dəyəri yoxdur. Fəqət dənizin dibindən çıxarılıb sədəfindən
alınınca qiymətlənir. Hökmdarların taclarında, gəlinlərin boyunlarında və
qulaqlarında bir süs olur".
Dəyərli
türk aydınları – İsmayıl bəy Qaspıralı, Yusuf Akçura, Əli bəy Hüseynzadə, Əhməd
bəy Ağaoğlu son nəfəslərinədək çalışaraq türk tarixinə əvəzsiz xidmətləri ilə
öz möhürlərini vurmuşlar. Daxili və xarici siyasətdə apardıqları paralel
mübarizələr uğurlu ştrixlərlə verilmişdir.Azər
Turanın İsmayıl bəy Qaspıralıya həsr etdiyi məqalənin ilk iki abzası belə
oxucunu hər şeydən xəbərdar edir. Müəllif yazır, "... Kulikov döyüşündə Məğlub
olmuş Mamay xandan bəri Toxtamışın boş və sahibsiz qalmış taxtına beş yüz ildən
sonra bir İsmayıl bəy çıxdı. Türküstan səhralarında türk balalarına cəhalət kərtənkələsi
yedizdirən yalınğac dərvişlərin dövranı bitdi. Uluq bəyin viran qalmış ocağında
maarif işıqları yenidən yandırıldı. XIX yüzil sanki rus çarı ilə krımlı mirzənin
mənəvi dialoqu zəminində və ikincinin qələbəsi ilə başa çatdı."
"Fəryadın
metafizikası” da Azər Turanın – türk ruhunun qələbəsidir!Emin PİRİ