Göydələnə qalxaq, amma rahat və təhlükəsiz
Ekspert deyir ki, liflərin dəyişdirilməsi ilə bağlı
səmərəsiz xərclərin qarşısını almaq üçün hərtərəfli araşdırma aparılmalıdır
"Lift təsərrüfatı tam yenilənməlidir və onların istismarı ilə bağlı
təkliflər verilməlidir”. Bunu
Prezident İlham Əliyev Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı Eldar Əzizovu
qəbul edərkən deyib. Dövlət başçısı
bildirib: "Biz bilirik ki, bir çox binalarda, bloklarda vəziyyət ürəkaçan
deyil, lift təsərrüfatı köhnəlib. Evlərarası həyətlər bəzi hallarda zəbt olunur
və ictimai istifadə üçün yerlər yoxa çıxır. Ona görə, nümunəvi həyətlərin
qurulması çox böyük məna daşıyır. Biz bu sahəyə kompleks şəkildə yanaşmalıyıq.
Əlbəttə ki, həyətlər, ilk növbədə, vətəndaşlar üçün rahat, işıqlı olmalıdır,
təhlükəsizlik baxımından tədbirlər görülməlidir. Bir çox inkişaf etmiş
ölkələrin şəhərlərində həyətlərdə təhlükəsizlik kameraları qoyulur. İndi Bakı
şəhərində bir çox yerlərdə təhlükəsizlik kameraları qoyulub və bu kameralar
cinayətlərin aşkar edilməsi və cinayətkarları məsuliyyətə cəlb etmək üçün böyük
rol oynayır. Hesab edirəm, həyətlərdə də təhlükəsizlik kameraları qoyulmalıdır
ki, təhlükəsizlik tədbirləri daha yüksək səviyyədə təmin olunsun. Lift təsərrüfatı da həmçinin. Bir neçə il bundan əvvəl
yenə də mənim Sərəncamımla bir çox binaların lift təsərrüfatı yeniləndi. Ancaq
təəssüflər olsun ki, istismar dövründə liftlər sıradan çıxır. Ona görə, lift
təsərrüfatı tam yenilənməlidir və onların istismarı ilə bağlı təkliflər
verilməlidir. Ümumiyyətlə, biz indi nümunəvi həyətlər yaradırıq. Ancaq əgər bu
həyətlər normal vəziyyətdə saxlanmazsa, əgər daim diqqət olmazsa, orada qurulan
bütün işlər bir il, iki il, beş ildən sonra sıradan çıxacaq. Ona görə, siz
fikirləşin, təkliflər verin, necə edək ki, yaradılmış yeni infrastruktur, o
cümlədən abadlıqla bağlı işlər daim nəzarətdə olsun və təmirə ehtiyacı olan
obyektlər vaxtaşırı təmir edilsin".
Təəssüf ki, lift problemi ölkəmizdə aktual olan mövzulardan
biridir. Belə ki, paytaxtda köhnə binaların
əksəriyyətində lift sistemi yararsız vəziyyətdədir. Demək olar ki, mütəmadi
olaraq insanların liftdə qalması, bəzən isə lift kanatının qırılması,
sakinlərin liftin şaxtasına düşməsi haqqında xəbərlər eşidirik. Prezident
İlham Əliyev bu ilin fevralında Azərbaycanın 12 şəhər və rayonunda 237
çoxmənzilli binanın lift təsərrüfatının maddi-texniki bazasının
möhkəmləndirilməsi məqsədilə 40 milyon manat vəsaitin ayrılması üçün sərəncam
imzalayıb. Lakin bu sahədə vəziyyət hələ də istənilən səviyyədə deyil. Açıqlanan
statistik rəqəmlərə əsasən, 2019-cu il aprel ayının əvvəlinə olan məlumatlara
görə, respublika üzrə 20129, Bakı şəhəri üzrə 17472 lift istismardadır.
İstehsalçı zavod tərəfindən müəyyən edilən 25 illik istismar müddətini bitirən
liftlərin sayı respublika üzrə 4419, Bakı üzrə 4194 ədəddir. Liftlərin
respublika üzrə 614 ədədi, Bakı üzrə isə 5305 ədədi yerli icra
hakimiyyətlərinin balansındadır. Bunlardan da istehsalçı zavod tərəfindən təyin
olunmuş istismar müddətini keçənlərin sayı respublika üzrə 3230, Bakı üzrə isə
3102 ədəddir.
Qeyd edək ki, Sovetlər dövründə kooperativ yaşayış
binalarında olan liftlərin sayı ölkə üzrə 983, Bakı üzrə 970-dir. Bu cür
liftlərdən 981-i respublika üzrə, 968-i Bakı üzrə istismar müddətini
tamamlayıb. Mənzil-tikinti kooperativlərinə aid yaşayış binalarında olan
liftlərin sayı respublika üzrə 10876, Bakı üzrə isə 9896-dır. Yeni
tikililərdəki liftlərdən yalnız Bakıda olan 10 ədədi istehsalçı zavod
tərəfindən müəyyən edilmiş 25 il müddətini tamamlayıb. Dövlət müəssisə və digər
təşkilatların balansında olan liftlərə gəldikdə isə respublika üzrə onların
sayı 2096-dır, 208-i istismar müddətini başa vurub. Bakı şəhəri üzrə isə say
1301 ədəddir, onlardan 124-ü istismar müddətini tamamlayıb. Maraqlıdır, lift
təsərrüfatını yenilənməsi problemin tam həllinə səbəb olacaqmı?
Sosial
məsələlər üzrə ekspert İlqar Hüseynov bildirdi ki, yenilənmə işi ilk olaraq köhnə
binalarda aparılmalıdır: "Lift təsərrüfatında
yaşanan problemlər hər kəsə bəllidir. Liftlərin istismara yararsız vəziyyətdə
olması səbəbindən dəfələrlə qəza hadisələri baş verib. Nəticədə bir çox şəxs ya
istismara yararsız liftin qurbanı olub, ya da müəyyən dərəcədə zədə alıb. Bunun
da səbəbi liftlərin köhnə və istismara yararsız vəziyyətdə olmasıdır. Məlumdur
ki, lift təsərrüfatının inkişaf etdirilməsi ilə bağlı Prezident İlham Əliyev
müəyyən məbləğdə vəsait ayırıb. Bunun üzərindən xeyli müddət keçsə də, lift
təsərrüfatında vəziyyət dəyişməz olaraq qalır. Lift təsərrüfatının yenilənməsi
məsələsinə iki aspektdən yanaşmaq lazımdır. Bakıda sovetlər dönəmindən qalmış
və yeni tikili binalar var. Arxitekturada, şəhərsalmada müxtəlif tipli
layihələr olduğuna görə, liftlərin də kommunikasiyası, yerləşdirilməsi üçün
standartlar da fərqlidir. Düşünürəm ki, yenilənmə işi ilk olaraq köhnə
binalarda edilməlidir. Çünki istismar müddətini başa vurmuş liftlər daha çox bu
binalardadır. Amma ilk olaraq bu binaların statistikası aparılmalı və ortada
dəqiq rəqəm olmalıdır. Bu isə əlavə, səmərəsiz xərclərin qarşısını almağa
xidmət edəcək”.
Ekspertdən,
yerli istehsalın bütün ölkəni liftlə təminetmə potensialını soruşduq: "Əslində,
yerli istehsalın məhsullarını bir çox yeni tikili binalarda görürük. Əgər
dövlət tərəfindən ciddi sifariş olarsa, niyə də təmin etmək mümkün olmasın?
Amma səmimi olaraq deyim ki, yerli istehsalla, idxal edilən məhsul arasında
keyfiyyət fərqi var. Məsələn, əksər hallarda yerli liftlərdə mərtəbələri
göstərən rəqəmlərin tez sıradan çıxdığının şahidi oluruq. Ümumiyyətlə, lift
kortəbii şəkildə alınmamalıdır. Bu istiqamətdə tender elan edilməli və ən ucuz,
keyfiyyətli xidmət təklif edən şirkətlə əməkdaşlıq edilməlidir”.
Günel
Azadə