Cənubi Qafqazın inkişafına qarşı çıxanlar
Erməni
alətindən yararlanan böyük dövlətlər Qarabağdakı quruculuq prosesini, regionun
tərəqqisini tormozlamağa çalışırlar
Dünyadakı erməni diaspor təşkilatlarının və Ermənistanın
təhriki ilə ötən əsrin 80-ci illərinin sonunda Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ bölgəsində
separatizm körüklənib. Qarabağ ermənilərinin dinc azərbaycanlılara qarşı qərəzli
yanaşmaları, fiziki və mənəvi təzyiqləri, həyata keçirilən qətliamlar ölkəmizin
ərazisində münaqişə ocağı yaradıb. Nəticə etibarilə Ermənistan himayəsinə
sığındığı dövlətlərin hərbi-siyasi, iqtisadi dəstəyini alaraq 1988-1994-cü illərdə
Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ bölgəsi də daxil olmaqla, ümumilikdə 20 faiz ərazisini
işğal edib, 1 milyondan artıq azərbaycanlını qaçqın və məcburi köçkünə çevirib,
on minlərlə günahsız insanı qətlə yetirib. Beynəlxalq hüququn prinsiplərini
kobud şəkildə pozan, soyqırımı, deportasiya, işğalçılıq siyasəti həyata keçirən
Ermənistan buna görə hər hansı beynəlxalq təşkilat, yaxud dünya düzənini
formalaşdıran böyük dövlətlər tərəfindən cəzalandırılmayıb. Düzdür, BMT Təhlükəsizlik
Şurasının Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə dair 1993-cü ildə
qəbul etdiyi 822, 853, 874, 884 saylı qətnamələri olub. Lakin 1993-cü ildən
2020-ci ilin ikinci yarısına qədər ötən 27 il ərzində Təhülkəsizlik Şurasının 5
daimi üzvü sırasında yer alan, həmçinin Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin bilavasitə
sülh yolu ilə həllinə məsul olan ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədr dövlətləri ABŞ,
Fransa, Rusiya tərəfindən açıq və ədalətli mövqe sərgilənməyib. Heç bir böyük
dövlət işğalçı Ermənistanı öz adı ilə çağırmayıb, ona hər hansı təzyiq göstərməyib.
Regional
əməkdaşlıq platforması2020-ci ilin 27 sentyabr-10 noyabr tarixini əhatə
edən 44 günlük Vətən Müharibəsində Azərbaycan yalnız öz hərbi gücünə, iqtisadi
qüdrətinə arxalanaraq ərazi bütövlüyünü təmin edib, işğal altındakı torpaqları
azad edib. Bununla həm BMT Təhülkəsizlik Şurasının 30 ilə yaxındır icrasız
qalan qətnamələrini icra edib, həm də beynəlxalq hüququn tələblərini yerinə
yetirib. 2020-ci il noyabrın 10-da Azərbaycan, Rusiya, Ermənistan liderləri
arasında Birgə Bəyannamə imzalanıb ki, bununla da rəsmi Yerevan təslim olduğunu
bəyan edib. Müzəffər Ali Baş Komandan, Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə
həmin andan etibarən Azərbaycan bütün gücünü işğaldan azad olunan ərazilərin bərpasına
yönəldib, regionun inkişafı üçün öz əlaqələrini səfərbər edib. Ölkə rəsmiləri tərəfindən
dəfələrlə bəyan olunub ki, Azərbaycan Türkiyə, Gürcüstan, Rusiya, İran və Ermənistanın
da iştirakı ilə altılıq formatda əməkdaşlıq əlaqələrinin inkişafında
maraqlıdır. Qeyd olunub ki, bu əməkdaşlıq platforması regionun gələcək
inkişafına, sülhün və təhlükəsizliyin daimi olmasına töhfə verəcək.
3
beynəlxalq hava limanı, 1 helidrom
Bu kontekstdə Zəngəzur dəhlizinin açılması, nəqliyyat
infrastrukturunun, kommunikasiyaların qurulması xüsusilə diqqət çəkir. Azərbaycan
işğaldan azad olunmuş ərazilərdə - Zəngilan, Füzuli və Laçında 3 beynəlxalq
hava limanının, Şuşada Helidromun tikintisini planlaşdırıb və bu istiqamətdə
çevik addımlar atıb. Zəfər yolu və bunun kimi bir sıra yolların tikintisinə
başlayıb. Milli Məclisin İqtisadi siyasət,
sənaye və sahibkarlıq komitəsinin üzvü Vüqar Bayramovun söylədiyi kimi,
bütün bunlar, sadəcə Azərbaycanın deyil, qonşu ölkələrin də iqtisadiyyatına
fayda gətirəcək layihələrdir: "İşğaldan azad olunan ərazilərimizdə 3 beynəlxalq
hava limanı fəaliyyət göstərəcək. Füzuli Hava Limanı bu ilin payızında istifadəyə
veriləcək. Prezident İlham Əliyevin iştirakı ilə ötən həftə Zəngilan hava
limanının təməlqoyma mərasimi keçirildi. Laçında hava limanının inşaatı üçün
yer seçimi yekunlaşmaq üzrədir. Bizə ən çox müraciət edilən suallardan biri də
həmin bölgəmizdə nə üçün 3 hava limanına ehtiyacın olması barədədir. İqtisadi
qiymətləndirmələr göstərir ki, işğaldan azad oluna ərazilərimizdə 3 hava
limanının fəaliyyət göstərməsi iqtisadi baxımdan səmərəli olacaq. Füzuli Hava
Limanı keçmiş Dağlıq Qarabağa getmək istəyən daxili və xarici turistlər üçün cəlbedici
olacaq. Sözügedən hava limanı Zəfər yoluna inteqrasiya olunduğundan, tursit səfərlərini
asanlaşdıracaq. Zəngilan Hava Limanı Zəngəzur dəhlizinə inteqrasiya olunacaq. Zəngəzur
dəhlizinin də Şərq-Qərb nəqliyyat dəhlizinə inteqrasiya olunacağını nəzərə
alsaq, həm sərnişin, həm də beynəlxalq yük daşımalar baxımdan Zəngilanda hava
limanına ehtiyac var idi. Zəngilan ilə Füzuli Hava Limanının iqtisadi göstəriciləri,
demək olar, eynidir. Hava limanları uzunluğu 3 km, eni 60 metr olan uçuş enmə
zolağı, 60 min kv metrlik 8 hava gəmisinin dayanması üçün sahə, sərnişlərə xidmət
göstərəcək terminal, hava gəmilərinin idarəedilməsi üçün qüllə, transformator
yarım stansiyası, qazanxana, su anbarı və başqa köməkçi tikililərdən ibarət
olacaq. Hava limanları ayrı-ayrılıqda 1 saatda 200 sərnişinə xidmət edə biləcək.
Laçın Kəlbəcər və Şuşa şəhərlərinə çıxış imkanları baxımdan vacibdir. Laçının
strateji əhəmiyyətini nəzərə aldıqda həmin rayonumuzda beynəlxalq standartlara
uyğun infrastrukturun formalaşdırılması da çox vacib idi. İnşa edilən hava
limanlarımız bütün növ təyyarələri, o cümlədən ağır yük təyyarələrini qəbul edə
biləcək. Bu isə onların strateji əhəmiyyətini göstərən faktorlardandır”.
Dünyanın
nəqliyyat xəritəsi yenidən formalaşacaq
İqtisadçı millət vəkili
Azər Badamov isə bildirib ki,
Azərbaycan Asiyanı Avropa ilə birləşdirən mühüm əhəmiyyətli nəqliyyat dəhlizləri
yaradıb. Onun sözlərinə görə, məhz Azərbaycanın təşəbbüsü ilə ərsəyə gəlmiş
Şimal-Cənub, Şərq-Qərb və Cənub-Şimal nəqliyyat dəhlizləri bu gün regionda qitələrarası
daşınmaların həyata keçirilməsində böyük rol oynmağa başlayıb. Deputat bildirib
ki, həyata keçirilən bu nəqliyyat dəhlizləri tarixi İpək Yolunun bərpasında
xüsusi rol oynayır: "Azərbaycanın 44 günlük Vətən Müharibəsində əldə etdiyi qələbə
regionda yeni reallıq yaradıb. Bu yeni reallıq müharibə və münaqişənin başa
çatdığını təsdiq edən 10 noyabrda imzalanmış Üçtərəfli Bəyanatda nəzərdə
tutulan maddələrin icrası ilə həyatda öz əksini tapmaqdadır. İcra olunması üçün
nəzərdə tutulmuş maddələrdən biri də Zəngəzur dəhlizinin istifadəyə verilməsidir.
Prezident İlham Əliyev qərargahı Tailandda yerləşən BMT-nin Asiya və Sakit
okean üçün İqtisadi və Sosial Komissiyasının "Asiya və Sakit okean hövzəsində
regional əməkdaşlıq vasitəsilə böhranlardan sonra daha güclü inkişafın təmin
olunması” mövzusuna həsr edilən 77-ci sesiyadakı çıxışında ölkəmizin beynəlxalq
nəqliyyat layihələrində artan rolu haqqında beynəlxalq aləmi məlumatlandırıb. Həm
də Qərb-Şərq nəqliyyat dəhlizinin tərkib hissəsi olacaq Zəngəzur dəhlizinin
Asiya və Sakit okeanı hövzəsindən olan tərəfdaş ölkələri bu regional layihənin
potensialını nəzərdən keçirməyə dəvət edib. Azərbaycanın beynəlxalq
yükdaşımalardakı rolu regional səviyyədən çıxaraq dünya əhəmiyyətli səviyyəyə
qalxmaqdadır. Prezidentimizin uzaqgörənliyi ölkəmizin coğrafi imkanlarından
maksimum dərəcədə səmərəli istifadə edilməsinə imkan verib. Yeni yaranacaq Zəngəzur
nəqliyyat dəhlizi də beynəlxalq statusu qazanmaqla, Asiya və Sakit okean hövzəsi
ölkələrinin də istifadə edə biləcəyi marşruta çevriləcəkdir. Məhz Zəngəzur dəhlizinin
reallaşması və ölkəmizin təqdim etdiyi digər tranzit nəqliyyat dəhlizləri
dünyanın nəqliyyat xəritəsini yenidən formalaşdıracaq, regional inkişafa töhfə
verəcəkdir”.
Qeyri-obyektiv
yanaşma
Bütün bu reallıqlar fonunda təəssüf doğuran haldır
ki, xaricdəki erməni diasporunun və ayrı-ayrı lobbiçi təşkilatların, həmçinin
onların təsiri altında olan bəzi əcnəbi siyasətçilərin, diplomatların,
deputatların timsalında yenə də qərəzli münasibət sərgilənir, Azərbaycanın əməkdaşlıq
təkliflərinə əhəmiyyət verilmir, hətta Qarabağdakı quruculuq və regional
inkişaf təşəbbüslərinin həyata keçməməsi üçün süni maneələr yaradılır, beynəlxalq
mediada dezinformasiyalar tirajlanır. Qeyd olunanlara əyani misal olaraq, cari
ilin mart ayının sonunda Almaniya mediasında, bu ölkənin bəzi parlamentariləri,
siyasətçiləri tərəfindən Azərbaycan haqqında əsassız iddiaların yer almasını,
yalan məlumatların dövriyyəyə buraxılmasını göstərmək olar. Aprel ayında Fransa
Milli Assambleyasının deputatı Fransua Pupponin Azərbaycan ərazisində terror və
diversiya fəaliyyəti həyata keçirməyə cəhd göstərmiş erməni diversantlardan
ibarət qrupun üzvlərini "hərbi əsir və dinc sakinlər” kimi qələmə verib, buna
dair qətnamə layihəsi ilə çıxış edib. Ən nəhayət, təxminən 10 gün bundan öncə
ABŞ prezidenti Co Bayden özündən əvvəlkilərdən fərqli olaraq, 24 aprel tarixli
çıxışında "erməni soyqırımı” ifadəsini dilə gətirib, dünyadakı ermənilərə və
Ermənistana mənəvi dəstəyini nümayiş etdirib. Rusiyanın bəzi rəsmi şəxslərinin
ikibaşlı açıqlamaları, Qarabağda sülhməramlı missiya yerinə yetirməli olan rus
hərbçilərinin mandatlarına uyğun olmayan davranışları da erməniliyə xidmət
olmaqla yanaşı, regionun gələcəyinə istiqamətlənmiş addımların məhdudlaşdırılması
xarakteri daşıyır.
"Dəmir
yumruq” yenidən düşmənin başını əzməyə hazırdır
Açıq desək, ABŞ, Fransa, Rusiya, Almaniya və
onların təsiri altında olanlar regionun inkişafını tormozlamağa çalışır,
münaqişənin davamlı olmasını istəyir, regondakı xalqların, dövlətlərin əmin-amanlıq,
dostluq, mehriban qonşuluq, əməkdaşlıq şəraitində yaşamasını arzulamırlar. Belə
bir fonda Ermənistandakı bəzi siyasi qüvvələr, xüsusən də revanşistlər ənənəvi
hərbi ritorikaya, işğalçı məqsədlərə xidmət edən fikirlərə üstünlük verir,
böyük dövlətlərin qızışdırıcı, qərəzli mövqelərindən ruhlanıb yeni iddialara,
xülyalara qapılırlar. Əlbəttə ki, bu, təəssüf doğurur. Ermənistan, eləcə də
haylara dəstək olan dövlətlər unutmamalıdırlar ki, Azərbaycan xalqının iradəsi
yenilməzdir və milli-dövlətçilik maraqlarının təmin olunması, regionun təhlükəsizliyi
üçün "Dəmir yumruq” yenidən düşmənin başını əzməyə, belini qırmağa hazırdır.
Rufik
İSMAYILOV