Yeni teleölçmə platforması işə başlayacaq
Ənənəvi analoq yayımın seyrçilərindən başlayaraq kabel şəbəkələri və
OTT platformalarındakı rəqəmli abunəçilərə qədər bütün televeriliş
tamaşaçılarının ölçülməsini əhatə edəcək yeni teleölçmə platforması KATV1
SMART-ın myvideo.az ilə birgə əməkdaşlığı çərçivəsində işə başlayacaq.Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyindən Fins.az-averilən
məlumata görə, KATV1-dən verilən məlumata əsasən, yeni platformanın işə
başlaması Azərbaycanda fəaliyyət göstərən teleölçmə avadanlığının yalnız analoq
yayımını dəstəkləməsi və 1 dekabr tarixindən həmin avadanlığın istifadəsinin
qeyri-mümkün olacağı ilə bağlıdır.Yeni platforma 5 min ev təsərrüfatında seyr edilən 100 xarici və 12
milli telekanalı təhlil etməyə imkan verəcək. Sözügedən platforma kabel
operatorun (OTT daxil olmaqla) Bakı, Xırdalan, Sumqayıt, Mingəçevir və Gəncə
şəhərlərindəki abunəçilərini əhatə edəcək.
İstifadəçinin demoqrafik təsvirini yaratmaq üçün əlavə olaraq sosial
sorğulardan, anketləşmədən, həmçinin KATV1-in müasir çağrı mərkəzinin yardımı
ilə müvafiq telefon sorğularından istifadə olunacaq. Daha dəqiq məlumat əldə
etmək üçün bütün bu üsullar birlikdə istifadə olunur.İzlənmə monitorinqi KATV1 şirkətinə öz operator xidmətlərinin
keyfiyyətinin təkmilləşdirilməsi, həmçinin abunəçilərin tələblərinə əsasən
teleproqram paketlərinin yenilənməsi üçün gərəkdir.Artıq bu gün myvideo.az-da real zaman rejimində statistikaya əsasən
bu və ya digər resursun məşhurluğunu dəqiqliklə müəyyənləşdirmək və onun
kontentinin tələb səviyyəsini qiymətləndirmək olar. Əldə edilmiş məlumat
seyrçilərin tələbatını qarşılayan TV paketlərin formalaşdırılması üçün istifadə
olunur.
KATV1-in teleölçmə qərarı daim şübhə doğuran reytinqləri daha dəqiq
müəyyən etməyə imkan verəcək.
Bəs görəsən, yeni platforma həqiqəti olduğu kimi əks etdirə
biləcəkmi? Ümumilikdə bu platformaya keçid lazımdırmı? Mövzu ilə bağlı rəyini
soruşduğumuz ekspertlər bu barədə müxtəlif fikirlər səsləndirdilər.
Media eksperti,
hüquqşünas Ələsgər Məmmədlinin sözlərinə görə,
bu təşəbbüs alqışlanmalıdır: "Reytinqlərin ölçülməsi üçün
dünyada mövcud bir sistem var. Bir neçə məşhur şirkət var ki, onların sınaqdan
çıxmış obyektiv nəticələri var və onlara etibar edilir. Ümumilikdə bütün
televiziyaların reytinqi də məhz bu sistemlə ölçülür. Azərbaycanda da iki belə şirkət mövcuddur.
Reallıq budur ki, beynəlxalq sınanmış metodlardan başqa metodlar o qədər də obyektiv
deyil. Həmçinin burada əhəmiyyətli olan məqamlardan biri də reytinqi kimin ölçməsidir.
Reytinq ölçmə metodlarının sınaqdan çıxmış olması çox önəmlidir. Bu aspektdən
yanaşdıqda düşünürəm ki, yerli təşəbbüslər şəffaflığın qorunması üçündür və
alqışlana bilər. Amma bu, etibarlılıq baxımından şübhə yarada bilər. Çünki
Azərbaycanda bundan öncə də müxtəlif qurumların həyata keçirdiyi nəticələrə
baxdıqda 97, yaxud 98 faiz nəticə əldə
olunduğunu görə bilərik. Reallğa gəldikdə isə əslində 10 adamdan 9-u prosesi
dəstəkləmir”.
Ekspert
sosioloji sorğunun obyektiv olacağını düşünmür: "Reytinqölçmə cihazlarının
yerləşdirilməsi ilə bağlı əhalinin xəbəri olmur. Bu da onların özünün rəyi
olmadan meylinin ölçülməsidir. Amma kimdən soruşsan ki, filan kanala baxırsan,
o da problem yaranmasın deyə, obyektiv cavab verməyəcək. Əslində buna daha çox
infrastrukturla bağlı yeni sistem demək olar. Bildiyiniz kimi, noyabr ayından
etibarən artıq paytaxtda analoq yayımından imtina edilir, dekabr ayından
etibarən isə bütün ölkə üzrə analoq yayım dayandırılır və sadəcə, rəqəmli yayım
qəbul ediləcək. Yayımda olan bu qərar yayıma nəzarət edən infrastrukturu və o
cümlədən reytinqində yeni rəqəmli mühitə keçidi məcbur edir”.
Ə.Məmmədli
deyir ki, bu, mahiyyətcə heç də əsaslı dəyişiklik demək deyil. Yeni
platformaya keçid daha çox texniki dəyişiklik kimi qəbul edilə bilər: "Reytinqin
hansı metodla ölçülməsindən asılı olmayaraq əgər obyektiv nəticə əldə olunacaqsa
və nəticələr gerçəkliyi əks etdirəcəksə, bunu müsbət mənada qarşılamaq olar. Lakin
reytinqin ölçülməsi cəmiyyət üçün bir o qədər də önəmli deyil. Burada əsasən
reklamverənlərin inandırılması önəmlidir. Onlar hansı verilişin və yaxud
kanalın reytinqi yüksəkdirsə, öz reklamını da orada yerləşdirməyə meyillidir.
Reklamverənlərin özünün də xüsusi qiymətləndirmə metodları var. Onlar nəyin
doğru, nəyin yanlış olduğuna əmin olmasalar, boşuna pul sərf etməzlər.
Düşünmürəm ki, burada məsələ birtərəfli olacaq. Eyni zamanda onlar da
cəmiyyətdə alternativ sorğular keçirəcəklər”.
Bakı Dövlət Universitetinin
Televiziya və radio jurnalistikası kafedrasının müdiri Aynur Kərimova isə
deyir ki, burada qeyd olunan 5 şəhərin
hansı kateqoriya üzrə seçilməsi sual yaradır: "Fikrimcə, yeni platformanın daha
geniş bir ərazini əhatə etməsi məqsədəuyğun olardı. Bundan başqa, düşünürəm ki,
5 min ev təsərrüfatı obyektiv nəticə üçün azdır. Normativ kimi götürdükdə
buradakı rəqəm hansı seqmentləri əhatə edir? Həmçinin reytinqölçmə cihazlarının
hansı zonalarda yerləşdirilməsi də sual altındadır. Çünki Azərbaycan
auditoriyası homogen deyil. Burada müxtəlif sosial statusu, gəlirləri və
maraqları olan insanlar var. Bu auditoriyaların hər birinin ayrılıqda əhatə olunması da məsələnin başqa
tərəfidir”.
A.Kərimova
bildirdi ki, sosial sorğu əsasında konkret analizin araşdırılması əslində yaxşı
metodikadır: "Burada, sadəcə, gerçəkliyin nə dərəcədə əks etdirilməsi əsas faktdır. Lakin həmin sorğuların
sonradan data-bazasını yaradan və onu emal edən analitiklər varmı, yoxsa bütün
bunlar hansısa kompüter proqramı ilə idarə olunacaq, bu da hələlik bilinmir. Hesab edirəm ki, bu sistemin mükəmməl olması
üçün bir neçə şərtin olması vacibdir. İlk növbədə auditoriyanin çoxçeşidli olması və yaş, cins, gəlir kateqoriyaları mütləq nəzərə
alınmalıdır. Digər bir tərəfdən, bu reytinqölçmə daha geniş arealı əhatə etməlidir. Üçüncü bir
məqam isə odur ki, yeni platformaya keçid zamanı mediada onun təbliğatı mütləq aparılmalıdır.
Məsələn, yeni platforma nəyə xidmət edir, bununla bağlı hansı nailiyyətlər əldə
ediləcək və s. kimi faktlarla bağlı əvvəlcədən təbliğat aparılmalıdır. İstənilən
halda ümid edirəm ki, daha geniş və obyektiv bir sistem yaradılacaq”.
Şəbnəm Mehdizadə