Startapların inkişafı üçün fond yaradılarsa...
Bu bazarı inkişaf etdirmək üçün ali təhsil sistemi təkmilləşdirilməli və
tədqiqat mühiti gücləndirilməlidir
"İnnovasiyalar
istənilən ölkənin dayanıqlı iqtisadi inkişafı üçün mühüm əhəmiyyət daşıyır.
Azərbaycan da iqtisadi inkişaf üzrə prioritet tapşırıqlar paketinə
innovasiyaların hazırlanması və tətbiqini daxil edib”. Bunu Nəqliyyat, Rabitə
və Yüksək Texnologiyalar nazirinin müavini Elmir Vəlizadə "World Net Summit”
onlayn konfransı çərçivəsində keçirilən "Hökumətə müraciət” tədbirində deyib. Nazir
müavini bildirib ki, Azərbaycan İT sahəsini, o cümlədən innovasiyaları fəal
inkişaf etdirir: "Biz İT və innovasiyalar sahəsinə investorların cəlb olunması,
o cümlədən öz startaplarımızın təkmilləşdirilməsi üçün şərait yaratmağa
çalışırıq. Bizim bu sahədə dəqiq müəyyən edilmiş hədəflərimiz, eləcə də bu
istiqamətdə fondun yaradılması ilə bağlı planlarımız var. Bu fond startapçılar
və onların layihələri üçün böyük imkanlar yaradacaq”.
Belə bir
fondun yaradılmasının startap bazarına necə təsir edəcəyini və ümumiyyətlə, bu
sahəni genişləndirmək, gənclərin marağını cəlb etmək üçün hansı işlərin
görülməli olduğunu mütəxəssislərlə müzakirə etdik.
"Yeni Fikir” startap müsabiqəsinin təsisçisi İsa
Qasımovun sözlərinə görə, belə bir fondun yaradılmasını,
ümumiyyətlə, startap layihələrinin maliyyə resurslarına çıxışla bağlı atılan
bütün addımları müsbət qiymətləndirmək olar: "Startap biznes fəaliyyətidir və
sadəcə dövlət dəstəyi ilə yox, özəl sektor dəstəyi ilə inkişaf edə bilər. Yəni
bazarda özəl sektorun maraqlarını əks etdirən startaplar olmalıdır. Xüsusi
olaraq qeyd etmək istədiyim məqam budur ki, startap a-dan z-yə araşdırmadır.
Startap layihələri araşdırma olmadan inkişaf edə bilməz. Hər kəsə məlumdur ki,
ölkəmizdə bu bazarı genişləndirmək üçün ideyalar ortaya qoyulsa da, həmin
ideyaların həyata keçirilməsi üçün komanda problemi var. Yəni kifayət qədər
araşdırmaçı, biznes təşəbbüskarı yoxdur. Olanlar da yaxşı maaşla yaxşı vəzifədə
çalışırlar. Dolayısı ilə startap sahəsində fəaliyyətə maraq göstərmirlər. Lakin
kütləviləşmə olarsa, maraq yarana bilər. Bu isə akademik müstəqilliyi təmin
edilmiş ali təhsil sisteminə elmi tədqiqatlar üçün maliyyə resurslarının
ayrılması ilə bağlıdır. Əgər bu, baş verərsə, universitetdəki müəllim elmi tədqiqatlarda
maraqlı olacaq. Həmin müəllim üçün elə bir təklif vermək lazımdır ki, o,
dosent, professor olmaqla yanaşı, sənaye əhəmiyyətli elmi tədqiqatlar aparsın.
Çünki anlamalıdır ki, apardığı tədqiqatların nəticəsi bazarda öz əksini
tapmalı, hansısa ehtiyacı qarşılamalı, innovasiyaya, biznesə çevrilə
bilməlidir. Belə tədqiqatçı müəllimin yetişdirdiyi tələbə də yaxşı startapçı
olacaq. Yəni vurğulamaq istədiyim məqam budur ki, startapları inkişaf etdirmək istəyiriksə, ali təhsil
sistemini mütərəqqi metodlarla təkmilləşdirməli və tədqiqat mühitini gücləndirməliyik”.
İnformasiya telekommunikasiya üzrə ekspert Cəlil
Qasımbəyli qeyd edir ki, müasir dövrdə cəmiyyətin
inkişafı üçün startap dediyimiz layihələrə beynəlxalq, dövlət və qeyri-hökumət
qurumları tərəfindən müxtəlif vasitələrlə imkanlar yaradılmaqda və dəstək
verilməkdədir: "Aparıcı dünya ölkələri kimi Azərbaycan da startapların
inkişafına bu və ya digər şəkildə dəstək olmaq üçün işlər aparmaqdadır.
Ölkəmizin bugünkü iqtisadi vəziyyəti tam olaraq imkan verir ki, bu işlərdə
qabaqcıl ölkələrin birinə çevrilək. Lakin iqtisadi maliyyə vəziyyəti ilə
yanaşı, eyni zamanda qanunvericilik sistemində də bu inkişaf üçün müəyyən
imtiyazlar nəzərdə tutulmalıdır. Paralel olaraq ölkəmizdə fəaliyyət göstərən texnoloji
institutlar da bu kimi layihələrin araşdırılmasında, öyrənilməsində və
tətbiqində öz imkanlarını səfərbər etməlidir. Mövcud bazar iqtisadiyyatına
uyğun olaraq, ölkə iqtisadiyyatını tənzimləyən nəzarətedici orqanlar, yuxarıda
söz açdığımız dəyişikliklər əsasında startaplarla münasibətdə fərqlilik
göstərməlidirlər.
İnnovativ
startapların inkişafı üçün qabaqcıl ölkələrin təcrübəsində xüsusi fondlar, şura
və institutların yaradılması var. Bütün bunların yaradılmasında məqsəd,
startaplar üçün münbit biznes mühitin formalaşdırılması və daimi inkişaf
etdirilməsidir. Bu fondlar, adətən dövlət vəsaiti hesabına formalaşdırılır və
müəyyən müsabiqələr əsasında startaplara qrant şəklində birdəfəlik yardım
verilir. Bu müsabiqələr özü-özlüyündə bir neçə mərhələdən ibarət olmaqla,
mürəkkəb tərkibə malik, müstəqil ekspertlərin nəzarəti ilə keçirilir.
Ümumilikdə nəzərə alaq ki, bu layihələrin az bir hissəsi özünü doğruldur. Lakin
gənc mütəxəssislərin məşğulluğu və vaxtlarını daha səmərəli keçirməsi
baxımından dövlətin onlara diqqəti və qayğısı prioritet təşkil etməlidir. Bu
yolla nəinki ölkəmizdə, hətta xaricdə yaşayan mütəxəssisləri belə ölkəmizdə
startap etməyə cəlb edə bilərik. Bu da Azərbaycanın bu sahədə də beynəlxalq
arenadakı imicinə öz müsbət töhfəsini verəcək”.
Günel
Azadə