“İkinci əl” bazarda komfortlu maşın qıtlığı var
Azərbaycanda
ildən-ilə avtomobillərə tələbat çoxalır. Artan maraq təbii ki, maşınların
qiymətinə də təsir edir. Son günlər "ikinci əl” avtomobillərin qiymətində artım
müşahidə edilir. Bu artımın səbəblərini və nə vaxta qədər davam edəcəyini
öyrənməyə çalışdıq.
"Vip Escort MMC”nin bas direktoru, avtoekspert Rəşad Quliyev vəziyyətin yay mövsümü boyunca, yəni
sentyabrın sonuna qədər davam edəcəyini deyir: "İkinci əl avtomobil bazarında,
xüsusilə də dizel avtomobillərdə müəyyən qədər də olsa qiymət artımı var. Çünki
gözlənti var idi ki, yanacağın qiyməti qalxdıqdan sonra dizelin də qiyməti
qalxacaq. Amma gözləntilər olmadı. Ona görə də hər kəs dizellə işləyən maşınlara
üstünlük verdi. Digər tərəfdən, mövsümlə əlaqədar olaraq minivanlarda satış
qiyməti qalxdı. Burada söhbət başqa model avtomobillərdən də gedə bilər. Amma
real olaraq turistlərin qarşılanması, onların ölkə ərazisində gəzdirilməsində
minivanlardan daha çox istifadə edilir. Xüsusilə də "Mercedes Vito, Viano V, Klass
sprinter kimi modellərə daha çox üstünlük verilir. Ona görə də bu vaxtlarda
onların qiymətində artım müşahidə olunur. Bu vəziyyət yay mövsümü boyunca, yəni
sentyabrın sonuna qədər davam edəcək”.
Müsahibimiz bu halın normal
olduğunu, hər mövsüm belə artımın baş verdiyini deyir: "Keçən il aksizlərdə, bu
il isə gömrük rüsumunda olan artımlar istər-istəməz maşın bazarına təsirsiz
ötüşmür. Əslində, maşın bazarında qiymətlər heç vaxt düşmür. Müəyyən aylarda
durğunluq müşahidə olunur, amma ucuzlaşma olmur. Gömrük rüsumlarına gəlincə,
təbii ki, azalmadan söhbət gedə bilməz. Amma önümüzdəki aylarda qalxma da
gözlənilmir. Azərbaycan artıq maşın istehsalı sahəsində də kifayət qədər uğur
qazanıb. Yavaş-yavaş maşın idxal edən ölkədən, ixrac edən ölkəyə çevrilir. Ona
görə maşın bazarında da qiymətlərdə ucuzlaşma gözlənilən deyil. Bəlkə
rüsumlarda azalma olarsa, avtomobillərin də qiyməti aşağı düşər. Bu da cüzi
miqdar olacaq, elə də ciddi qiymət dəyişikliyi olmaz”.
Ekspert deyir ki, qiymət
artımının digər bir səbəbi isə son dövrlər ölkəyə gətirilən yararsız
avtomobillərdir: "Maşın alveri ilə məşğul olanların bəziləri yarasız avtomobili
gətirib, "bəzəyib” satırlar. Və bu mövsümdə həmin maşınların kondisioner, motor
problemləri ortaya çıxır. Ona görə də keyfiyyətli, hər bir avadanlığı işlək
vəziyyətdə olan avtomobillərdə qiymət artımı olur”.
Avtomobil üzrə ekspert Eldəniz
Cəfərov da qiymətlərdəki artımın kəskin olmadığını
bildirir: "İkinci əl” maşınların qiymətində kəskin artım müşahidə edilmir. Lakin
bununla yanaşı, qiymətlərdə azalma da yoxdur. Bu, o deməkdir ki, ikinci əl
avtomobil bazarında komfortlu maşınların qıtlığı var. Mühərrik həcminə görə
dövlət rüsumlarının artırılması ilə ilin əvvəlindən başlayaraq ölkəyə gətirilən
ikinci əl maşınların sayında azalma müşahidə olunur. Bunun əksinə, rəsmi
dilerlər tərəfindən gətirilən yeni maşınların sayında artım var. Hazırda yeni
avtomobillərin qiymətində heç bir atım yoxdur. İkinci əl maşınlarda müəyyən
qədər də olsa artım müşahidə olunur. Onu da deyək ki, artım bu ilin yay
mövsümündə əsasən 2011-2014 il istehsalı krossoverlərdə (CUV) və D seqmentli maşınlardadır”.
E.Cəfərov
qiymətlərdə enmə olacağını proqnozlaşdırmır: "Qeyd etdiyimiz kimi, mühərrik
həcminə görə rüsumun artırılması pərakəndə şəkildə ölkəmizə minik avtomobili
gətirən şirkət və şəxslərə iqtisadi baxımdan o qədər də sərf etmir. Turizmin
inkişafı ilə əlaqədar onlar əsasən minivan gətirilməsinə üstünlük verirlər.
Çünki minivanın mühərrik həcmi elə sedan və ya yolsuzluq avtomobilləri ilə eynidir,
rüsum da eyni olur, lakin alqı-satqı zamanı daha gəlirlidir. Azərbaycanda "ikinci
əl” avtomobil bazarında qiymətlərdə enmə olmayacaq. Amma kəskin yüksəlmə də
gözlənilmir”.
"Sirena Motors”un marketinq departamentinin rəhbəri
Eyyub Əliyev deyir ki, köhnə maşınların sıradan çıxması
yeni maşınlarda qiymət artımına şərait yaradır. Beləliklə də bazarda olan
maşınların qiyməti artır: "Açığı, bu, elə də ciddi bir artım deyil. Sadəcə,
bəzi maşınların qiymətlərində kiçik artımlar müşahidə olunub. Bu da daha çox
ölkəyə gətirilən yeni maşınlarla əlaqədardır. Bildiyimiz kimi, 2014-cü ildən
2006-cı ildən əvvəl istehsal olunan maşınlar Azərbaycana buraxılmır. Köhnə
maşınlar gəlmir deyə, bazarda olan maşınların qiyməti artır. Məsələn, əvvəllər
2001-ci ilin Mercedes C-Klass-nın qiyməti 7-8 min idisə, indi 8500-dir. Hətta tam
yaxşı vəziyyətdə olanını 9 minə də satan var”.
Departament
rəhbəri qiymət artımında bazardakı alverçilərin də rolu olduğunu qeyd edir: "Yay
mövsümü maşın bazarının ən qızğın dövrüdür desək, yanılmarıq. Bu aylarda alış-veriş
çox olur deyə, qiymətlərdə qalxma baş verir. Mən deyərdim ki, bəzi hallarda artımı
bazardakı alverçilər edir. Bu süni artımın əsasında da digər vətəndaşlar maşınlarını
baha qiymətə satışa çıxarır. Maşınını satmaq istəyən sadə vətəndaş bazarı
araşdırır və görür ki, onun maşınından elə də yaxşı vəziyyətdə olmayanı 10 minə
satırlar. O da tutaq ki, nəzərində 9 min tutmuşdusa, bu zaman satış qiymətini
11 min edir. Beləcə qiymət artımı baş verir. Düşünürəm ki, bazara yeni
avtomobillər daxil olduqca qiymətlərdə azalma ola bilər”.
Günel
Azadə