Vətəndə vətən yaradıcılığı - ƏDƏBİYYAT
Ola bilər
ki, baş verən böyük bir hadisə qalacaq bir kənarda, orada gördüyümüz adi, sadə bir detal boy
qaldıracaq, deyəcək ki, məni yaz. Bax, onda böyük bir əsər yaranacaq.
44 günlük
Vətən müharibəmizin zəfəri tariximizə yazılan ən gözəl gün, ən gözəl qalibiyyət
oldu. Bu qalibiyyət digər sahələrdə də – rəssamlıqda, fotoqrafiyada, bəstəkarlıqda,
teatrda da öz əksini tapdı və
tapmaqdadır. Bu zəfər tarixə yazılıbsa,
deməli ədəbiyyata da yazılmalıdır, ədəbiyyatda da onun ətri gəlməlidir. Əlbəttə
ki, müharibə ağır izlər buraxır və mövzu kimi də ağır və ağrılı mövzudur. Bunu
hər şair, hər yazıçı bir cür canından, ruhundan keçirir, vərəqə ötürür. Bu
proses Qarabağda doğulub, orda böyüyən, oranın havasından, suyundan, çörəyindən
uzaq düşən yazıçı, şairlərin ruhlarına, yaradıcılıqlarına, düşüncələrinə və
ümumiyyətlə, həyatlarına necə təsir edib? Axı onlar bunu daha çox hiss etməli, daha çox duya bilməlidirlər. Bəlkə
də, səhv edirəm. Bəlkə də, hər bir qələm adamı, yerindən-yurdundan asılı
olmayaraq, bu həsrətin intizarlı yollarının sonundakı sevinci eyni cür hiss
edir, eyni cür yaşayır. Ümumiyyətlə, "qılıncı” klaviatura olan qarabağlı
yazıçılar bu gün hansı hissləri yaşayır? Sabah nə yazacaqlar? Birisi gün yaradıcılıqlarında
hansı yenilikləri etməyi düşünürlər?
Vətənə bağışlanan şəhid təbəssümü
Laçının
Sus kəndində doğulan, ibtidai və orta təhsilini orda alan şair İlham Qəhrəman
deyir ki, müharibənin qələbə ilə başa çatması, torpaqlarımızın azad olunması
boynumuzdan töhməti götürdü: "Şəhidlərimiz, qazilərimizin sayəsində biz bu gün
üzüağ, alnıaçıq gəzə bilirik. Şəhidlərimiz simalarındakı təbəssümü sanki bu vətənə
bağışladı. 44 günlük müharibənin tamamında bütün Azərbaycana sevinc, təbəssüm gəldi.
Torpaqların azad olunmasından gözəl heç nə ola bilməz. Mənim ən böyük arzum
gerçəkləşib. Buna görə Allaha gecə-gündüz şükür edirəm. Bircə buna təəssüf edirəm
ki, mənim doğulduğum kənd hazırda sülhməramlıların nəzarəti altında olan ərazidədir. Biz, hələ ki, ora gedə bilmirik. Amma internet
üzərindən öz ata-baba evimizi görə bilirəm.
Bircə damımızın rəngi dəyişib. Qalan hər şey əvvəlki kimidir. Heç nə
dağılmayıb. Elə olduğu kimi də qalıb. Elə arzulayıram ki, tezliklə ora gedə
bilim. Oranın torpağının, ağaclarının, gül-çiçəyinin ətrini alım yenidən. İçimdəki bu həsrət bitsin, mən evimə
qovuşum.
Hər şey yaxşı olacaq
Tez-tez xəyallar
qururam, düşünürəm. Bilmirəm ora çatanda hansı şeirləri yazacağam, ilham mənə
necə gələcək, mən özümü necə hiss edəcəyəm? Heç birini bilmirəm. Amma bircə
bunu bilirəm ki, misralarımda kədərlənən həsrət, intizar sona yetəcək... Daha
oradan məyus-məyus mənə boylanmayacaq. Hiss edirəm ki, şeirlərimdə sevinc,
azadlıq havası daha çox olacaq. Hələliksə, səbirsizliklə kəndimizə, obamıza,
evimizə qayıdacağım günü gözləyirəm. İstəyirəm ki, gedək orda hər şeyi təzələyək,
ocağımızı yandıraq, bacamızdan tüstü çıxsın. İndi Allahdan dilədiyim budur. Orada
təbiətdən, elə adicə torpaqdan, sudan alacağım ilhamı gözləyirəm. Hamısı üçün
çox darıxmışam. Mən bütün qarabağlılara tezliklə evinə qayıda bilməyi arzu edirəm.
Əminəm ki, orda həyat yenidən əvvəlki kimi qaynayacaq. Hər şey yaxşı olacaq”.
Biz elə bilirdik ki...
Əslən Cəbrayıldan
olan yazıçı Mübariz Örən deyir ki, bu zəfər, bu qalibiyyət bizim tariximizin ən
şanlı səhifəsidir: "Biz bu torpaqların geri alınmasını, işğaldan azad
olunmasını 27 il gözlədik. Ürəyimizdəki sevinc nə qədər böyük, nə qədər dərin
olsa da, bir qədər məyusluqla da qarşılaşdıq. Biz elə bilirdik ki,
elimiz-obamız qoyub gəldiyimiz kimi gözəl, cənnətməkan olacaq. Amma, təəssüf ki,
elə olmadı. Erməni vandalları o cür gözəl yerləri dağıdıb, viranə qoyublar. Meşələr
yoxdur, evlər yoxdur, hər yer darmadağın olub. Bütün bunlar bir yana, hətta
ata-babalarımızın məzarları da yerlə-yeksan edilib. Bunu bilmək, bunu görmək
olduqca ağırdır. Şəxsən mənim üçün bu, böyük bir faciədir.
"İki gün
özümə gələ bilmədim”
Ora gedən
dostlar atam dəfn olunan məzarlığın videosunu çəkmişdilər. Ona baxandan sonra
iki gün özümə gələ bilmədim. İnsanlıqdan
uzaq olan bu məxluqlar tarixi abidələrimizi, evlərimizi, məzarlarımızı
darmadağın ediblər. 27 ildən sonrakı bu qayıdış çox ağır qayıdış olacaq. Milli
ordumuzun rəşadəti, qüdrəti, şəhidlərimizin qanı hesabına çox böyük bir zəfər əldə
etdik, torpaqlarımızı geri qaytardıq. Qalib olmaq, torpağa yenidən sahiblənmək
möhtəşəm bir hissdir. Bunu bizə yaşadanlar var olsun!
İpə-sapa yatmayan yaradıcılıq
Yaradıcılıq
ipə-sapa yatmayan bir şeydir. Bunu əvvəldən proqnozlaşdırmaq olmur. Onun nə
vaxt, necə gələcəyini bilmək olmur. Ora gedəndə hansı hisləri keçirəcəyimi, nə
düşünəcəyimi bilmirəm. Bəzən olur, görürəm, çatan kimi nəsə yazırlar. Amma məncə,
hiddətlənməli, sevinməli, hisslər qaynamalı, sonra yatmalıdır. Ortaya sakitlik
çökməlidir. Olub keçənləri qiymətləndirə-qiymətləndirə, düşünə-düşünə, artıq
soyuq başla əsər yazmaq lazımdır. O, əslində,
bizdən asılı olan bir şey deyil. Ondan ötrü əvvəlcə torpağımıza qayıtmalıyıq,
hiss etməliyik. Elə bilirəm ki, elə şeylər yazılacaq ki, heç onu əvvəldən
düşünməmişdik də. Ola bilər ki, baş verən böyük bir hadisə qalacaq bir kənarda, orada gördüyümüz adi, sadə bir detal boy
qaldıracaq, deyəcək ki, məni yaz. Bax, onda böyük bir əsər yaranacaq”.
Xanım Aydın