Bakı 10°C
Söz kəsərmi savaşı? - MÖVQE
Ukraynalı
yazıçı azərbaycanlı həmkarına yazır: "Zirzəmidəyik. Bəzimiz koronavirusa yoluxub,
dərman tədarükümüz yoxdur. Evdən qida götürməyə çalışanda son gedişimiz olacağı
ehtimalı ilə doğmalarımızla vidalaşıb ayrılırıq”.
Rusiyanın Ukraynaya hücum etməsi hər kəsi narahat
edir, bütün bəşər əhlində təəssüf doğurur. Günahsız insanların ölməsi, gözəl şəhərlərin
dağılması çoxlarının qəlbini yaralayır.
Azərbaycan hər bir ölkənin ərazi bütövlüyünü tanıyan, işğala "yox” deyən, humanist dəyərləri rəhbər sayan
bir ölkədir. Azərbaycanın mədəniyyət siyasəti də hər iki ölkə ilə yüksək səviyyədədir.
Onu da deyim ki, Azərbaycan-Ukrayna və Azərbaycan-Rusiya
ədəbiyyatı qarşılıqlı olaraq tərcümə edilir. Hər iki ölkənin şairləri ölkəmizdə
keçirilən mədəni tədbirlərə qatılır, eləcə də Azərbaycanın qələm əhli həmin
respublikalardakı festivallarda, kitab təqdimatlarında iştirak edirlər. Bu ölkələrlə
ədəbi əlaqələr quran, orada keçirilən mədəni tədbirlərdə fəal olan, eləcə də
Ukrayna və rus ədəbiyyatı nümunələrini dilimizə çevirən bir neçə ədibimizə
müraciət edərək son olaylarla bağlı fikirlərini öyrəndik.
Böyük təhlükənin
astanasındayıq
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin katibi Səlim
Babullaoğlu mövcud vəziyyəti belə şərh etdi: "Bu gün Ukraynada baş verənlər
böyük məyusluq və təşviş doğurur. Belə görünür ki, eyni xalq, eyni dinin təmsilçiləri
savaşır. Əslində isə, Ukrayna ərazisində Qərb və Rusiya savaşır. Mən tez-tez
Ukraynadan olan dostlarla, həmkarlarla əlaqə saxlayıram. Ukraynada vəziyyət ürəkaçan,
yaxşı deyil, Kiyevdə insanların çoxu sığınacaqlardadır. Bilirsiniz, çoxlu mətləblər
var ki, onlar barədə açıq danışmaq olmur. Ona görə yox ki, kimdənsə, nədənsə
qorxursan. Ona görə ki, söyləyə biləcəyimiz həqiqət, təəssüf ki, indi eşidilməyəcək,
ən dəhşətlisi isə təfriqə yaradacaq, ziddiyyətləri çoxaldacaq.Düşünmürəm ki,
dünya mediası, KİV həqiqəti deyir, belə deyil, biz bunu 44 günlük savaşda öz dərimizdə
hiss elədik. Onlar həqiqəti yarımçıq deyirlər.III Dünya Müharibəsi ola bilərmi? Bəli, böyük bir məyusluqla
bunun baş verə bilmək imkanını istisna etmirəm. Təəssüf. Böyük təhlükənin
astanasındayıq”.
Cənnətin zəbti
Ukrayna və Rusiya ədəbi mühiti ilə sıx əlaqəsi olan
şair Könül Arif (Həsənqulu) isə təəssüfünü belə dilə gətirdi: "Təəssüf ki, ədəbiyyat
heç vaxt bəşəriyyəti siyasətin və onun qanlı mürəkkəblə yazdığı tarixin əlindən
ala bilməyib. Sadə insanlar ondan nə qədər uzaq durmağa çalışsa da, müharibənin
əsas hədəfi də elə sadə insanlar olur. Siyasət – sönmüş ocaqların közündə,
kasıb süfrələrdə, boş qalan beşiklərdə yuva qurur. Bu qüvvənin qarşısında lənətlər
də gücsüzdür.Mən Ukraynanı baharında və qışında görmüşəm. O
vaxtdan bəri hamıya qarşılıqsız sevgi bəxş edən torpaqların aşiqiyəm. İndi mənim
sevdiyim torpaq ağır tankların altında, sinəsi bombalarla dəlik-deşik,
insanları zirzəmilərə məhkum halda qalıb. Bu, mənim üçün Cənnətin zəbtidir!”
Həmkarlarım
zirzəmidədir
Könül xanım deyir ki, Ukraynadakı yazıçı
dostlarımla mütəmadi danışıram: "Zəngimə cavab verməyənlər də var, onların
halından çox nigaranam və tezliklə bir xəbər tutacağam deyə hər səhər ümidlə
telefonuma baxıram, amma boşluqdur sanki onları dərin quyuya salıblar və oradan
nə sədaları gələ bilir, nə də bizim səsimiz onlara yetişir. Əlaqə qura bildiyim
zirzəmilərə qapanmış həmkarlarımın dedikləri ümumiləşmiş halda belədir: "Biz
zirzəmidəyik. Bəzimiz koronavirusa yoluxub, dərman tədarükü yoxdur. Evdən qida
götürməyə çalışanda son gedişimiz olacağı ehtimalı ilə doğmalarımızla vidalaşıb
ayrılırıq. Qida tədarükü olmayan minlərlə insanlar indi aclıqdan əziyyət çəkirlər.
Bəziləri metrolarda, bəziləri isə zirzəmilərdə. Hamilə qadınlar körpələrini
metrolarda, zirzəmilərdə dünyaya gətirirlər. Əksər əhali Kiyevdən 100 km uzaqda
məskunlaşıb.
Rusiya hökuməti mətbuata "biz yalnız hərbi hissələri atəşə tutur, bombalayırıq,
sadə vətəndaşlara zərər vermirik” deyir. Halbuki, dəfələrlə yaşayış binasını
partladıb, günahsız insanları öldürüblər. Ən ağrılısı budur ki, xəstəxana da
partladılıb, uşaqlar ölüb. Rusiya hökuməti bizi parçalayacağını və tez bir
zamanda təslim edəcəyini düşünürdü, amma bu ehtimal mümkünsüzdür. Ukrayna xalqı
bir araya gəlib və tək səslə öz hakimiyyətinin və prinsiplərinin arxasında
dayanır. Bizi bölmək asan olmayacaq.” Rusiya ilə hazırda heç bir əlaqə
qurmamışam və niyyətim də yoxdur.
Bütün ürəyimlə tezliklə ailəmlə birlikdə azad, xoşbəxt, əlvan baharlı Kiyevə səyahət
edib, dostlarımı, həmkarlarımı sağ-salamat, məsud görməyi arzulayıram. İndi
Allahdan ən böyük arzum budur.
Müharibənin
tezliklə bitməsini istəyirəm
Tanınmış tərcüməçi, şair, Ukrayna və Rusiya ədəbiyyatından
onlarla əsəri dilimizə çevirmiş Rəbiqə Nazimqızı isə məlum məsələni belə şərh
etdi: "Rusiya, təbii ki, qonşu ölkədir və orada da soydaşlarımız yaşayır.
Etiraf etmək lazımdır ki, bu mənada Azərbaycan heç də ürəkaçan seçim qarşısında
qalmayıb. Amma və lakin bu savaşda Ukraynanın yanında olmaya bilmərəm. İlk növbədə
ona görə ki, Ukrayna bu savaşda öz ərazi bütövlüyünü müdafiə edir. İkincisi,
analoji situasiyanı biz də Qarabağla bağlı yaşamışıq. Bu səbəblər içərisində, təbii
ki, Ukrayna xalqına sevgi və hörmətim durur ki, Kiyevdə – Bravarıda yaşadığım
21 gün ərzində o adamlardan qeyri-adi qonaqpərvərlik, anlayış və həssaslıq
görmüşəm. Bu mənada ukraynalı mənim üçün az qala azərbaycanlı deməkdir və
Ukraynada yaşayan azərbaycanlılar da bu fikirlərimi bölüşürlər.
Üçüncü Dünya Müharibəsinə gəlincə, ümid edirəm və
inanıram ki, Rusiya hərbi və siyasi mövqeyindən geri çəkiləcək. Bu, həm də,
oxuyub-gördüyüm qədərilə, sadə rus xalqı və rus ziyalılarının da mövqeyidir.
"Facebook”da ukraynalı həmkarlarımın - Dmitro
Drozdovskinin, Lesya Mudrakın statuslarını görürəm və onlara şərhlərdə də, öz
paylaşımlarımda da dəstək verirəm.
Müharibənin tezliklə bitməsini və xalqların öz
sakit həyatlarına qayıtmasını istəyirəm. Əlbəttə, Ukraynanın – haqqın qələbəsi
ilə.
Hazırladı: Fərid
Hüseyn
