“Qanunsuz məskunlaşmaya son qoyulmalıdır”
Prezident İlham Əliyev:
"Azərbaycan torpağında ikinci
erməni dövlətinin yaradılmasına heç cür
imkan verə bilmərik”
Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi nəticəsində
Azərbaycan ərazisinin beşdə biri işğal olunub. Münaqişə nəticəsində bir milyona
yaxın azərbaycanlı qaçqın və məcburi köçkünə çevrilib, 20 mindən çox insan həlak
olub, 50 min nəfər yaralanıb və ya əlil olub, 4 mindən çox azərbaycanlı itkin
düşüb. 1993-cü ilin 30 aprel, 29 iyul, 14 oktyabr və 12 noyabr tarixlərində BMT
Təhlükəsizlik Şurası Azərbaycan ərazilərinin Ermənistan tərəfindən işğalına
cavab olaraq 822, 853, 874 və 884 saylı qətnamələri qəbul edib. BMT Təhlükəsizlik
Şurasının sözügedən qətnamələri Azərbaycanın suverenliyi, ərazi bütövlüyü və
beynəlxalq sərhədlərinin toxunulmazlığını təsdiqləyib.Bu qətnamələr erməni işğalçı qoşunlarının Azərbaycanın
bütün işğal edilmiş ərazilərindən dərhal, tam və qeyd-şərtsiz çıxarılmasını tələb
edir, qaçqın və məcburi köçkünlərin geri dönmələrini təmin etməklə, regionda
qarşılıqlı əlaqələrin bərpasına çağırır. Lakin əfsuslar olsun ki, işğalçı Ermənistan
BMT Təhlükəsizlik Şurasının qətnamələrini yerinə yetirmir, ATƏT-in Minsk
qrupuna üzv həmsədr dövlətlərin – ABŞ, Fransa və Rusiyanın iştirakı ilə
aparılan sülh danışıqlarında qeyri-konstruktivlik nümayiş etdirir. Bununla
yanaşı, Ermənistan işğal etdiyi Azərbaycan ərazilərində beynəlxalq hüququn əksinə
olaraq infrastruktur qurur, o cümlədən avtomobil yolları çəkərək qanunsuz məskunlaşdırma
siyasəti həyata keçirir.
Prezident İlham Əliyev Mingəçevirə səfəri çərçivəsində
"N” saylı hərbi hissənin açılışından sonra Müdafiə Nazirliyinin rəhbər işçiləri
ilə keçirdiyi operativ müşavirədə çıxış edərək Ermənistanın işğalçılıq siyasəti,
zəbt etdiyi Azərbaycan ərazilərində qanunsuz məskunlaşdırma həyata keçirdiyini
bir daha diqqətə çatdırıb. İşğal edilmiş Azərbaycan torpaqlarında bu gün ermənilərin
qanunsuz məskunlaşma siyasəti apardığını dilə gətirən Ali Baş Komandan
vurğulayıb ki, bu məsələ beynəlxalq tədbirlərdə, xaricə səfərlərində daim
qabardılır, diqqət mərkəzində saxlanılır: "Avropa İttifaqının sonuncu Şərq Tərəfdaşlığı
Zirvə görüşü çərçivəsində də bu məsələyə diqqət yetirdim. Biz bütün beynəlxalq
təşkilatlarda bu məsələni qaldırırıq və qaldıracağıq. Qanunsuz məskunlaşmaya
son qoyulmalıdır. Beynəlxalq ictimaiyyəti buna çağırırıq. Minsk qrupunun həmsədrlərinin
bu məsələyə xüsusi diqqət yetirməyini istəyirik ki, bu qanunsuz məskunlaşma
dayansın. Çünki Ermənistanın siyasəti bundan ibarətdir. Onlar bizim şəhərlərin
adlarını dəyişdiriblər. Əvvəlcə indiki Ermənistan ərazisində, indi isə Dağlıq
Qarabağda və ətraf bölgələrdə. Orada yeni dırnaqarası sərhədlər çəkiblər, bizim
tarixi keçmişimizi, məscidlərimizi məhv ediblər, tarixi abidələrimizi,
torpaqlarımızı erməniləşdirmək istəyirlər. İndi qanunsuz məskunlaşma aparmaq
istəyirlər, ancaq onlarda insan resursu olmadığı üçün çətinlik çəkirlər. Amma
yenə də diaspor fəaliyyəti nəticəsində buna çalışırlar. Biz buna imkan verməyəcəyik,
bunu hər kəs bilsin”.
Prezident İlham Əliyev növbəti dəfə bəyan edib ki,
Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli ilə bağlı mövqeyində möhkəm dayanıb
və bir addım da geri atmayacaq: "Beynəlxalq təşkilatlar indi ərazi bütövlüyü
prinsipini xüsusilə qeyd edirlər. Avropa İttifaqının sonuncu Şərq Tərəfdaşlığı
Zirvə görüşündə çıxış edənlərin, dünya liderlərinin bir çoxları bu məsələyə
aydınlıq gətiriblər. Ərazi bütövlüyü prinsipi insanların, xalqların öz müqəddəratını
təyin etmək prinsipindən üstündür. Heç kimin bu haqda şübhəsi olmasın. Bütövlükdə
Ermənistana və Dağlıq Qarabağ məsələsinə gəldikdə, öz müqəddəratını müəyyənetmə
prinsipi işləmir, çünki erməni xalqı öz müqəddəratını bir dəfə müəyyən edib,
onların erməni dövləti var, baxmayaraq ki, Azərbaycan torpağında yaradılıb. Azərbaycan
torpağında ikinci erməni dövlətinin yaradılmasına biz heç cür imkan verə bilmərik.
Ancaq bir daha demək istəyirəm ki, ərazi bütövlüyü prinsipi bu gün üstünlük təşkil
edir. Ona görə bizim mövqeyimiz beynəlxalq hüquq, tarixi ədalət baxımından mükəmməldir.
Münaqişə bu prinsiplər əsasında öz həllini tapmalıdır”.
Mövzu ilə bağlı fikirlərini "Kaspi” qəzetinə bölüşənmillət vəkili Eldəniz Səlimov Ermənistan
dövlətinin tarixən mövcud olmadığını, hazırda yaşadıqları əraziyə ermənilərin başqa
ölkələrdən köçürüldüyünü, aborigen əhali sayılmadıqlarını bildirib. Qeyd edib
ki, indiki Ermənistan adlanan ərazi qədim və tarixi Azərbaycan torpaqlarıdır,
İrəvanın, Zəngəzurun, Göyçənin, Dərələyəzin hesabına yaradımış bir dövlətdir:
"Tarixi torpaqlarımızda yaradılan Ermənistan dövlətinin silahlı birləşmələri
1990-cı illərdə Dağlıq Qarabağ bölgəsi və ətraf rayonlar daxil olmaqla
ümumilikdə Azərbaycanın 20 faiz ərazisini işğal edib. İndi də həmin ərazilərdə
qanunsuz məskunlaşma həyata keçirilir. Həm işğal faktı, həm də qanunsuz məskunlaşdırma
siyasəti dövlətlərin ərazi bütövlüyü prinsipinə, beynəlxalq hüquqa zidd
addımdır. Beynəlxalq ictimaiyyətin, qayda-qanunların əksinə hərəkət edən təcavüzkar
Ermənistana böyük güclər, o cümlədən BMT Təhlükəsizlik Şurasının üzvü olan,
işğal olunmuş Azərbaycan ərazilərinin dərhal boşaldılmasına dair qətnamələr qəbul
edən dövlətlər ciddi təzyiq göstərməli, Cənubi Qafqazda daimi sabitliyin, təhlükəsizliyin
təminatına dəstək olmalıdırlar. Forpost, müstəmləkə Ermənistan işğalçılıq siyasəti
ilə nəinki qonşu ölkələrlə münasibətləri korlayıb, eyni zamanda özünü çıxılmaz
duruma salıb, beynəlxalq regional layihələrdən, iqtisadi dividentlərdən təcrid
olunub. Onların yalnız bir xilas yolu var. Bu da illərdir düşmənçilik, nifrət
siyasəti yeritdikləri qonşu Türkiyə və ərazilərini işğal etdiyi Azərbaycanla
münasibətləri normallaşdırmaq, ərazi bütövlüyü prinsipinə hörmətlə yanaşmaqdır.
Yalnız bu zaman Ermənistan hər cür asılılıqdan və tənəzzüldən, uçurumdan
qurtula bilər”.
AMEA Şərqşünaslıq
İnstitutunun aparıcı elmi işçisi, tarix üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Sübhan
Talıblıda qeyd edib
ki, Ermənistanın işğal etdiyi Azərbaycan ərazilərində məskunlaşdırma aparması, xalqımıza
məxsus maddi-mədəniyyət abidələrini məhv etməsi, onların təhrifinə yol verməsi,
qeyri-qanuni kommersiya fəaliyyətini həyata keçirməsi və sair bu kimi faktlar bir
sıra beynəlxalq təşkilatların qəbul etdiyi qərarlarda, hesabatlarda, xarici və
yerli KİV-də, həmçinin aparılan tədqiqatlarda öz əksini tapıb: "1994-cü ildən
etibarən dünyanın müxtəlif ölkələrində yaşayan ermənilərin qeyri-qanuni olaraq
Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ və işğal edilmiş digər ərazilərinə köçürülməsi
halları mövcuddur. Beynəlxalq təşkilatların mövqeyinə nəzər yetirdikdə görürük
ki, Ermənistan işğalçı tərəf olaraq Cenevrə konvensiyaları ilə üzərinə düşən
öhdəliklərini kobud şəkildə pozur, işğal olunmuş ərazilərimizdə coğrafi və yer
adlarının dəyişdirilməsi, Dağlıq Qarabağ və ətraf rayonların təbii
resurslarının talan edilməsi və onlardan qazanc məqsədilə istifadə edilməsi,
xüsusilə də Suriyadan olan erməni əsilli qaçqınların məqsədyönlü şəkildə məskunlaşma
siyasətini apararaq demoqrafik tərkibin dəyişdirilməsi kimi qeyri-qanuni əməllərini
davam etdirir, beynəlxalq hüququn prinsiplərinə zidd hərəkət edir”.
Rufik İSMAYILOV