Moskva görüşünün əsas mesajı - TƏHLİL
Azərbaycan, Rusiya və Türkiyə regionun gələcək
taleyini həll edir, bu istiqamətdə mühüm qərarlar qəbul edirlər
Rusiya
Federasiyasının Prezidenti Vladimir Putinin dəvəti ilə Azərbaycan Prezidenti
İlham Əliyev iyunun 20-də Moskvada işgüzar səfərdə olub. Səfər çərçivəsində
keçirilən görüşdə V.Putin yaxın vaxtlarda Azərbaycana nüfuzlu nümayəndə heyəti
göndərməyi planlaşdırdığını, bu nümayəndə heyətinin sənaye, nəqliyyat,
infrastruktur və bəzi başqa məsələlərlə Bakıda məşğul olacağını söyləyib.
Prezident İlham Əliyev isə regionda münaqişədən sonrakı vəziyyət mövzusuna
diqqət çəkib. O, bu məsələyə daimi diqqətinə, çox vacib və həssas məsələlərin
həllində şəxsən iştirakına görə rusiyalı həmkarına təşəkkürünü bildirib. Qeyd
edib ki, Azərbaycan Rusiya ilə daim əlaqə saxlayır və bu, hərbi əməliyyatlar
başa çatandan sonra ötən səkkiz ay ərzində vəziyyətin sabitləşdirilməsi işində
çox mühüm rol oynayıb. Prezident İlham Əliyev deyib ki, qətiyyətli ümumi səylər
nəticəsində münaqişədən sonrakı dövrün maksimum ağrısız keçməsi mümkün olacaq.
Regionun
gələcək taleyi
Prezidentlərin görüşündə səsləndirilən fikirlər bir
daha onu təsdiq edir ki, artıq Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi
bitib. Ermənistandakı revanşist qüvvələrin və Nikol Paşinyan komandasının
sərsəm bəyanatlarına, prosesə əlavə böyük dövlətləri cəlb etmək niyyətlərinə
rəğmən, münaqişə bitmiş hesab olunur. Moskva görüşündə də dünyaya əsas mesaj
bundan ibarət idi. Hazırda Azərbaycan Rusiya və Türkiyə ilə birlikdə regionun gələcək
taleyini həll edir, bu istiqamətdə mühüm qərarlar qəbul edirlər.
Status
məsələsini yenidən dirçəltmək
Prezident İlham Əliyevin Moskva səfərinin
əhəmiyyətini "Kaspi” qəzetinə şərh edən politoloq
Nəzakət Məmmədova bildirib ki, Azərbaycan dövlət başçısının Rusiyadakı son
görüşləri əvvəlkilərdən bir sıra xüsusiyyətlərinə görə fərqlənir. Onun
fikrincə, diqqətəlayiq məqam ondan ibarətdir ki, bu, Qarabağ müharibəsində
Azərbaycanın qələbəsindən sonrakı dövrdə baş tutan ilk rəsmi səfərdir. Siyasi
şərhçi söyləyib ki, Avropa İttifaqı Şurası Prezidenti Şarl Mişelin regiona
səfərindən dərhal sonra Prezidentin Moskvaya getməsi də Azərbaycanın Rusiya və
Qərb arasında diplomatik manevr siyasətinin təzahürü sayıla bilər: "Ukrayna,
Moldova, Gürcüstan Avropa İttifaqının xeyrinə qətiyyətli seçim edib. Belə bir
dövrdə Azərbaycanın bu məsələlərdə mövqeyi 44 günlük savaşda və ondan sonrakı
dövrdə Ermənistana həm hərbi-siyasi müttəfiq, həm də KTMT üzvü kimi gözlənilən dəstəyi verməyən Rusiyanın
maraqlarını görməzdən gələrək Qərbin xeyrinə birmənalı və qətiyyətli seçim
etməyi istisna edir. Ələlxüsus, Qərb, təəssüf ki, 44 günlük savaşda Ermənistana
açıq dəstək verib. İşğaldan azad olunmuş torpaqların qanuni sahibi Azərbaycanın
münaqişənin başa çatdığını rəsmən elan etməsinə baxmayaraq, Qərb öz geosiyasi
ambisiyalarını həyata keçirmək üçün Minsk qrupunun örtük pərdəsi altında
regiondan çıxmamağı üçün təkid edir. Həmin uğursuz Minsk qrupu sülhyaratma
missiyası adı altında Azərbaycanın illər əvvəl ləğv etdiyi və artıq müharibədən
sonra tamamilə gündəmdən çıxardığı status məsələsini yenidən dirçəltmək məqsədi
daşıyır”.
Azərbaycanın
Rusiya üçün önəmi
Politoloq qeyd edib ki, Azərbaycandan fərqli olaraq
Ermənistana xeyli maliyyə yardımı ayıran Avropa İttifaqı iki ölkə arasında ayrı-seçkiliyə
rəsmən rəvac verib. N.Məmmədovanın sözlərinə görə, belə bir fonda Azərbaycanın
Rusiya ilə münasibətləri yeni mərhələyə keçməkdədir: "Azərbaycan artıq
Rusiyanın təhlükəsizlik və iqtisadi çətiri altında olan KTMT və Avrasiya
İqtisadi Birliyi ilə daha yaxından əməkdaşlıq potensialını ortaya qoymuş olur.
Nəinki Cənubi Qafqazda, bütövlükdə post-sovet məkanında Qərbin, yoxsa Rusiyanın
hegemon mövqedə olmasını həll edən əsas ölkə Azərbaycandır”.
Yeni təhlükəsizlik
çağırışları qaçılmazdır
Politoloq qeyd edib ki, Rusiya Cənubi Qafqazda həm
də müharibədən sonrakı dövrdə iqtisadi-kommunikasiya məsələlərini gündəmdə
saxlayır: "Kreml Zəngəzur dəhlizi və sair məsələlərdə Türkiyənin iştirakına
müsbət yanaşır. Digər tərəfdən, ABŞ-ın
Əfqanıstandan çıxmasından və "Taliban”ın nəzarəti ələ keçirməsindən sonra
regionda yeni təhlükəsizlik çağırışları qaçılmazdır. Türkiyənin NATO üzvü və
müsəlman ölkəsi olması, həmçinin Əfqanıstanda hərbi iştirakı Rusiyanın ona
yaxınlaşmasını labüd edir. Azərbaycanın Xəzəryanı ölkə olaraq Əfqanıstandan
Orta Asiya vasitəsilə Şimali Qafqaza sızmaq istəyən terrorçuların qarşısının
alınmasında oynaya biləcəyi rol Rusiyanın təhlükəsizliyi üçün olduqca vacibdir.
Belə bir şəraitdə Azərbaycanın Rusiya üçün önəmi iqtisadi məsələlərdən tutmuş,
təhlükəsizlik məsələlərinə qədər bir çox əhəmiyyətli sahələri əhatə edir”.
Rufik
İSMAYILOV