Cəmiyyətin ehtiyac duyduğu peşə adamları
Nadir
İsrafilov: "Peşə təhsili regionların tələbatına, tələb-təklif prinsipinə
müvafiq olaraq inkişaf etdirilməlidir”
"Son illər ölkədə peşə təhsilinə marağın
artdığının şahidi oluruq. Belə ki, son ildə peşə təhsilinə 30 % məzun gəlmək
istəyib. Vacib məsələ, peşə məktəbini bitirən şəxsin sonradan iş yeri
tapmasıdır”. Təhsil naziri Emin Əmrullayevin bu fikirləri, təkcə çağdaş
təhsildə peşə məktəblərinin əhəmiyyətini gündəmə gətirməyib, həmçinin bu
sferada olan problemləri də üzə çıxarıb.
Peşə hazırlığının Azərbaycanda geniş vüsət
almalı olduğunu və buna böyük ehtiyac yarandığını qeyd edən ölkə başçısı İlham
Əliyev də "Peşə məktəblərinin yaradılması prosesi gedir, daha da sürətlə
getməlidir. Bu proses iqtisadiyyatın ümumi inkişafı ilə uzlaşmalıdır. Biz
iqtisadi inkişafımızı planlaşdırırıq. Bizim regional inkişaf proqramlarımız
dərc olunur. Yəni biz öz beşillik fəaliyyət planımızı tərtib edirik və eyni
zamanda, sənaye, kənd təsərrüfatı və digər sahələrlə bağlı proqramlar bizə yol
göstərir. Ona görə peşə hazırlığı buna uyğun şəkildə aparılmalıdır”- deyə qeyd
edib.
Təbii ki,
Azərbaycanda peşə təhsilinin səviyyəsi, peşə məktəblərinin maddi-texniki
bazası, eləcə də əmək bazarında tələb olunan peşələr üzrə kadr hazırlığı
cəmiyyəti maraqlandıran əsas məsələlərdəndir. Ölkədə peşə təhsilinin inkişafı
istiqamətində aparılan islahatlar müasir dünyanın peşə təhsilinə tam adekvat
olmasa belə bu sahəyə tələbə axını sovet dövründə də vardı, bu gün də var.
Təhsil
Nazirliyi yanında İctimai Şuranın sədr müavini Nadir İsrafilov
"Kaspi”yə müsahibəsində peşə təhsilinin inkişaf etdirilməsini ölkə iqtisadiyyatın inkişafında mühüm amil kimi
dəyərləndirib.
- Təhsil
qanunvericiliyimizə əsasən, peşə təhsili ölkəmizdə fasiləsiz təhsil sisteminin
pilləsi kimi fərdin, cəmiyyətin və dövlətin maraqları nəzərə alınmaqla davamlı
inkişaf etdirilən prioritet fəaliyyət sahəsidir. Həmçinin təhsilalanlar
tərəfindən bilik, bacarıq və vərdişlərin mənimsənilməsini, onların
ixtisaslarının daim artırılmasını, zəruri əmək bacarıqlarına yiyələnmələrini
təmin edir. "Azərbaycan Respublikasında texniki peşə təhsilinin inkişafı üzrə
Dövlət Proqramı”nın (2007-2012-ci illər)” qəbulundan kifayət qədər vaxt ötüb və
Prezidentin müvafiq Sərəncamında ölkəmizdə dinamik inkişaf edən iqtisadiyyatın
peşə ixtisas kadrlarına tələbatının daha dolğun ödənilməsi, əhaliyə göstərilən
texniki peşə xidmətlərinin günün tələbləri səviyyəsində qurulmasının təmin
edilməsi məqsədilə mühüm vəzifələr müəyyənləşdirilib.
- Dövlət başçısı Azərbaycan Gənclərinin
Birinci Forumunun 20 illiyi münasibətilə ölkə gənclərinin bir qrupu ilə görüşü
zamanı peşə təhsili ilə bağlı bir çox həlli vacib məsələlərə toxunub. Prezident
qeyd edib ki, peşə təhsilinin inkişafı gələcək illər üçün prioritet olacaq və
yeni peşə məktəblərinin tikilməsi üçün dövlət büdcəsindən vəsait ayrılacaq.
Bildiyimiz kimi, hazırda bu məsələ diqqət mərkəzində saxlanılır. Təhsil
Nazirliyində orta ixtisas və ilk peşə təhsili müəssisələrinin
rasionallaşdırılması ilə bağlı təkliflər hazırlanıb. Təhsil müəssisələrinin
rasionallaşdırılması ilə bağlı məsələ "Azərbaycan Respublikasında Təhsilin
İnkişafı üzrə Dövlət Strategiyası”nda da qarşıya qoyulub. Bununla yanaşı,
regionların inkişafının təmin edilməsi üçün həmin müəssisələrin
profilləşdirilməsi də nəzərdə tutulub. Profilləşdirmə zamanı, ilk növbədə
regionların inkişafı, hansı ixtisaslara daha çox ehtiyacın olması əsas meyar
kimi götürüləcək. Hətta vəziyyətdən çıxış yolu kimi Koreya Respublikasının
Azərbaycandakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri və bu ölkənin İxrac-İdxal
Bankının icraçı direktorunun rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyəti ilə görüş zamanı
Peşə Tədris Mərkəzinin yaradılması məqsədilə hökumətlərarası razılaşma da əldə
edilib. Kredit sazişi əsasında həyata keçirilən layihənin əsas hədəfləri ən
yüksək müasir standartlara cavab verən peşə tədris sisteminin, gənclər üçün
yüksək səviyyəli peşəkar hazırlığın və iş imkanlarının yaradılması, ölkənin
əmək bazarının xarici işçi qüvvəsindən asılılığının azaldılması və müasir peşə
təhsili sisteminin yaradılmasına təkan verilməsini təmin etməkdən ibarətdir. Bu
baxımdan, istənilən vəziyyətdə və istənilən formada peşə təhsili nəinki
zəifləməli, əksinə, regionların tələbatına, tələb-təklif prinsipinə müvafiq
olaraq daha da inkişaf etdirilməlidir. Buna iqtisadiyyatımızın böyük ehtiyacı
var. Söhbət təkcə peşə məktəblərindən getmir. Elə istər orta məktəblər olsun,
istərsə ali məktəblər, peşə-ixtisas məsələsi öndə olmalıdır. Almaniya və
Yaponiya kimi ölkələr məhz peşə-ixtisas səviyyəsi üzrə yüksək inkişafa nail
olublar. Bu gün Almaniyada peşə məktəblərinin sayı ali təhsil müəssisələrinin
sayından çoxdur. Peşə təhsili diqqət və dövlət qayğısı tələb edir, bu sahənin
inkişafı getdikcə daha çox aktuallaşır və günün tələbinə çevrilir. Məsələyə
dövlət başçısı səviyyəsində önəm verilməsi isə bu vacib sahənin gələcək
perspektivlərinə ümid bəsləməyə inam və əminlik yaradır.
- "Peşə təhsili haqqında” qanuna əsasən
ümumtəhsil müəssisələrində təhsil alan şəxslərə ilk peşə təhsili almaq, peşə
liseyinə ümumi orta təhsil bazasından qəbul olunan şəxslərə texniki peşə
təhsili ilə yanaşı tam orta təhsil, tam orta təhsil bazasından qəbul olunan
şəxslərə texniki peşə təhsili almaq hüququ verir. Eləcə də, peşə təhsil
mərkəzinə ümumi orta təhsil bazasından qəbul olunan şəxslərə texniki peşə
təhsili ilə yanaşı tam orta təhsil və orta peşə təhsili, tam orta təhsil
bazasından qəbul olunan şəxslərə texniki peşə təhsili və ya orta peşə təhsili
almaq hüququ verilir. Habelə, peşə təhsil müəssisələrində ixtisasartırma və
yenidən hazırlanma kurslarında ümumi orta və tam orta təhsil səviyyəsini
bitirib, istehsalatda və ya digər iş sahələrində müəyyən nəzəri və praktiki
peşə bacarıqları qazanmış şəxslər üçün işəgötürənlərin və fərdlərin sifarişləri
əsasında həmin və ya digər peşənin öyrənilməsi, ixtisasının artırılması və
yenidən hazırlanması üzrə kurslarda təhsil ala bilmək imkanı yaradılır. İlk
peşə-ixtisas təhsili sahəsində peşə hazırlığının səmərəliliyini artırmaq və
rəqabətqabiliyyətli ixtisaslı kadrların hazırlanmasını təmin etmək məqsədi ilə
Təhsil Nazirliyi yanında Peşə Təhsili üzrə Dövlət Agentliyinin yaradılması peşə
təhsilinin ölkə üçün prioritet sahə olmasının bariz nümunəsidir.
-Hal-hazırda ölkəmizin ərazisində - şəhər və rayonlarda fəaliyyət göstərən müxtəlif peşə məktəblərində kargüzar, xalça və xalça məmulatının bərpaçısı, interyer və eksteryerin bədii tərtibatçısı, bədii tikmə ustası, zərgər, xalçaçı, ağac üzərində naxış rəssamı, reklam işçisi kimi yeni ixtisaslar yaradılıb. Şəhər və rayonlarda fəaliyyət göstərən müxtəlif peşə məktəblərində yaradılan yeni ixtisaslar dövrün tələblərinə uyğun sahələri əhatə edir. Əlbəttə, bu istiqamətdə görülən işlər öz bəhrəsini verməkdədir. Sənaye və İnnovasiyalar üzrə Bakı Dövlət Peşə Təhsil Mərkəzində keçirilən "Məzun günü”ndə təhsil naziri Emin Əmrullayev son illərdə ölkəmizdə insan kapitalının inkişaf etdirilməsi, məşğulluğun təmin edilməsi və keyfiyyətli əmək bazarının formalaşdırılması baxımından ixtisaslı işçi qüvvəsinin hazırlanması istiqamətində mühüm işlər görüldüyünü qeyd edib. Peşə təhsilinin xüsusi əhəmiyyətini vurğulayan nazir, işəgötürənlərin əsas tərəf kimi peşə təhsili sisteminə cəlb edilməsi, onların tələblərinə uyğun kadr hazırlığının aparılması və nəticə etibarı ilə peşə təhsilinə marağın artmasını, hazırda 50-yə yaxın yerli və xarici şirkətlərlə müxtəlif layihələr və məşğulluq istiqamətində işlərin aparıldığını qeyd edib. Nazir bir çox bölgələrdə peşə təhsili ilə bağlı işlər görüldüyünü, Bərdə və Cəlilabad rayonlarında peşə təhsili mərkəzləri tikildiyini, Lənkəran və Bakıda peşə təhsili mərkəzlərinin təməlinin qoyulduğunu, Mingəçevirdə isə layihələndirmə işlərinə başlandığını diqqətə çatdırıb. Bizim peşə adamlarına böyük ehtiyacımız var. Hesab edirəm ki, peşə təhsilinin inkişafı ilə bağlı atılan addımlar müsbət nəticəsini verəcək. Prezident İlham Əliyev tərəfindən "Azərbaycan Respublikası Hökuməti ilə Türkiyə Respublikası Hökuməti arasında peşə təhsili sahəsində əməkdaşlığa dair Protokol”un təsdiq edilməsi isə iki qardaş ölkə arasında digər sahələrdə olduğu kimi, təhsil sahəsində də əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsində yeni mərhələ olmaqla yanaşı, peşə təhsilinin inkişafı və təkmilləşdirilməsi sahəsində də yeni səhifə açacaq.
Təranə Məhərrəmova