Bir bala görə bir il vaxt itkisi
DİM:
"Magistraturaya qəbul imtahanında fənlər
üzrə bal məhdudiyyətinin götürülməsi nəzərdə tutulmur”
"Mayın 26-da
keçirilən magistraturaya qəbul imtahanında iştirak etmişəm. İmtahanın birinci mərhələsində minimal
bal tələbinə uyğun bal toplamışam. Lakin burda fənlər üzrə də minimal bal tələbi
var. Xarici dildən bu tələbi ödəmək üçün mənim cəmi 1 balım çatmır. Minimal tələb
5-dir, mən 4 bal toplamışam. Bir bala görə təhsilimi davam etdirməkdən məhrum
oluram. Ən azından müsabiqədə iştirakıma icazə verilsin. 1 bal mahiyyətsiz
görünə bilər, amma hazırda bizim taleyimizi həll edir. Bir bala görə 1 il vaxt
itiririk”. Bu sözləri bizimlə söhbətində Elşən Məmmədov söylədi.
Sədaqət Həcətovanın
da durumu Elşənlə eynidir. Sədaqət də 1 bala görə, kənarda qalmaq istəmir: "60
bal toplamışam. Rus dilindən isə minimal bal tələbini ödəmək üçün 1 balım
çatmır və ona görə kənarda qalıram. Mənə şans verilməsini xahiş edirəm.
Mümkündürsə, ixtisas seçimində iştirak edim və ödənişli əsaslarla da olsa, təhsilimi
davam etdirim. Əziyyətimin yerdə qalmasını istəmirəm”.
Məsələyə "xarici
dildən 5 suala düzgün cavab yaza bilmirsənsə, niyə magistr təhsili alasan?” prizmasından
yanaşanlar da var. Sədaqət bu yanaşma ilə bağlı da fikrini bildirdi: "Mən 1 ay
20 gün kursa getmədən özüm imtahana hazırlaşmışam. Məntiqdən 38, informatikadan
18 düz cavabım var. Xarici dili daha yaxşı öyrənmək üçün isə mənə daha çox vaxt
lazım idi. Müəllim işləyirəm. Qısa müddətdə bu qədər çatdırdım. Amma çox əziyyət
çəkdim. Gecələr yuxusuz qalıb dərs oxumuşam. 1 bala görə çöldə qalıram, əziyyətimə
heyfim gəlir. Çox həvəslə çalışmışdım. İndi 1 balın bağışlanmama ehtimalı, həqiqətən
adamın içini göynədir. O 1 bal mənim gələcəyimi çox dəyişdirir. Tək mən deyil,
belə tələbələr çoxdur, hamımız üçün belə güzəşt olmasını istəyirəm. Əvvəlki illərdə
güzəşt təcrübəsi olub, bu il də gözləyirik”.
Sənan Diniyev də
1 bala görə kənarda qalanlardandır: "51 bal toplamışam. İngilis dilindən 4 bal
topladığım üçün kənarda qalıram. Bir fəndən nisbi balı yığa bilməyən elə tələbələr
var ki, fənlər üzrə nisbi balı toplayan əksər tələbələrdən, ümumilikdə daha çox
bal yığıblar. İndi belə çıxır ki, nisbi balı toplayan tələbələr magistr
oxumalıdır, biz isə çöldə qalmalıyıq. Bu, haqsızlıqdır. Biz də əziyyət çəkmişik.
Nisbi bal məsələsinin bu il də ləğv olunmasını istəyirik”.
Bəli, magistraturaya qəbul imtahanında minimal bal tələbini ödəyən,
lakin fənlər üzrə minimal bal tələbini ödəməyən bakalavrlar bu il də var.
Onlardan 3 nəfərin fikirlərini çatdırdıq. Amma sosial şəbəkədə yazılanlardan
aydın olur ki, bununla bağlı paylaşım edən, 1-2 bala görə kənarda qaldığı üçün
güzəşt gözləyənlər çoxdur. Hər il eyni problem yaşanır. Əvvəlki illərdə güzəşt
edilib. Bəs bu il də güzəşt gözlənilirmi? Ümumiyyətlə, 1-2 bala görə
bakalavrların təhsildən kənar qalması nə dərəcədə düzgün sayılır?
Təhsil mütəxəssisi Qoşqar Məhərrəmov
deyir
ki, magistraturaya qəbul imtahanında
bir-iki bal heç bir önəm daşımır: "Bir-iki balı biz burda hər hansı keyfiyyət göstəricisi hesab edə bilmərik.
Həqiqətən də bir insanın motivasiyası tamdırsa, araşdırmağa meyillidirsə,
komanda işinə uyğundursa, qarşı tərəfdəki elmi kadrları razı sala bilirsə,
onları qəbul etmək və magistratura təhsili almasına şərait yaratmaq lazımdır”.
Q.Məhərrəmov
bildirdi ki, magistraturaya qəbul prosesində
dünya təcrübəsinin bizdə də tətbiq edilməsinə ehtiyac var: "Bizdə bakalavr təhsili boyunca hansısa fənni keçirsən,
ondan imtahan da verirsən, amma sonra magistraturaya qəbul imtahanında səni həmin
fəndən imtahan edirlər. Yəni biz riyaziyyat müəllimliyindən məzun olan insanın
riyazi biliklərini də yoxlayırıq. Bunu
etməməliyik. Bir çox ölkələrdə magistraturaya qəbul imtahanı fənlər üzrə
verilmir. Azərbaycan da ona doğru getməlidir. İnsanlar ümumi intellektual səviyyə,
riyazi və dil qabiliyyəti, oxuduğunu anlama baxımından yoxlanılır. Müəyyən göstəricilərə
cavab verirsə, ikinci - müsahibə mərhələsinə keçir. Bu zaman isə tələbəni öz
fakültəsinə, kafedrasına qəbul edəcək heyət müsahibə edir.
GRE, GMAT imtahanları necədir? Bu imtahanlar bakalavrların hansı
ixtisaslardan məzun olduqlarına baxmadan, onların intellektual səviyyəsini
yoxlayır. Həmin imtahanın nəticəsi ilə tələbələr dünyanın müxtəlif yerlərindəki
magistratura imtahanlarına müraciət edirlər. Bu şəkildə qəbul olurlar.
Türkiyədə ALES (Akademik Lisans Üstü Eğitim Sınavı) var. Bu da ümumi imtahandır. Türk dili
və riyazi biliklər yoxlanır. İngilis dilində magistratura proqramları təklif edən
universitetlər İELTS, TOEFL kimi, ingilis dili imtahanı tələbi də qoyurlar. Bəzən
onu da qoymurlar. Deyirlər ki, biz müsahibədə müəyyənləşdirəcəyik ki, o adam
ingilis dilini bilir, yoxsa yox. Burda sistem daha asanlaşmış olur və daha məntiqli,
istəkli insanlar müvafiq ixtisaslarda magistr təhsili almağa getmiş olur”.
Q.Məhərrəmov qeyd etdi ki, magistr təhsilində elmi rəhbərlə tələbə tədrisdən
öncə bir-birini tanımalıdır: "Bizdə bu iş mərkəzləşmiş qaydadadır. Ancaq nəzərə
almalıyıq ki, magistraturaya sənəd verən insan elmi karyeranın pillələrinə
addım atmış olur. O adam elmi rəhbərlə işləyəcək. Elmi rəhbərlə tələbənin
münasibəti bir neçə illik münasibətdir. Ailə quracaq cütlüklərin münasibəti
kimidir. Bir-birlərini görmədən bir-birlərini seçə bilməzlər. Müsahibələri şəffaflaşdıra,
universitetlərin idarəçilərini düzgün, daha yaxşı seçə, həmin idarəetmə sistemlərində
neqativ halların qarşısını tam ala bilsək, o zaman bu mövzuda universitetlərə
güvənə biləcəyik. Universitet öz tələbəsini özü seçsin. Bakalavrda seçmir, heç
olmasa, magistraturada bu imkanı olsun”.
Dövlət İmtahan Mərkəzinin mətbuatla iş sektorunun müdiriXanlar Xanlarzadə"Kaspi”yə açıqlamasında
bildirdi ki, hər il müsabiqə şərtləri imtahan iştirakçılarının sayı, onların nəticələri,
plan yerləri və s. məsələlərə görə fərqli ola bilər. Bu il fənlər üzrə bal məhdudiyyətinin
götürülməsi nəzərdə tutulmur.
Aygün Asimqızı
Foto Tapdıq Abdullayev/ Global Media Group