Bakı Biznes Mərkəzində
sahibkarlar və müvəkkil kredit təşkilatlarının nümayəndələrinin iştirakı ilə
"Sahibkarlığın güzəştli kreditləşdirilməsində yeni qaydalar” mövzusunda tədbir
keçirilib.
İqtisadiyyat Nazirliyindən
Trend-ə verilən məlumata görə, nazir müavini Sahib Məmmədov Prezident İlham
Əliyevin rəhbərliyi ilə həyata keçirilən sosial-iqtisadi inkişaf strategiyasına
uyğun olaraq, ölkədə sahibkarlığın genişləndirilməsi və özəl bölmənin
iqtisadiyyatda rolunun artırılması, biznes və investisiya mühitinin daha da
yaxşılaşdırılması tədbirlərinin sistemli və ardıcıl olaraq davam etdirildiyini
vurğulayıb.
Bildirilib ki,
sahibkarlığın maliyyə resursları ilə təmin olunması əsas mexanizmlərdəndir.
İqtisadiyyat Nazirliyinin Sahibkarlığa Kömək Milli Fondu fəaliyyət göstərdiyi
dövrdə investisiya layihələrinin ümumi dəyəri 4,9 milyard manat olan 35 mindən
çox sahibkara 2,2 milyard manat güzəştli kredit verilib. Bu kreditlərdən
istifadə etməklə investisiya layihələrinin reallaşdırılması nəticəsində 164
minə yaxın yeni iş yerinin açılması imkanı yaradılıb. Güzəştli kreditlərin
72%-i aqrar sektorun, 28%-i sənaye və digər sahələrin inkişafına yönəldilib. Bu
kreditlərin 75%-i regionların, 25%-i Bakı qəsəbələrinin payına düşür. 2018-ci
ildə geri qaytarılan vəsaitlər hesabına sahibkarlara minimum 170 milyon manat
güzəştli kreditin verilməsi təmin ediləcək. Artıq sahibkarlıq subyektlərinə
113,1 milyon manat güzəştli kredit verilib.
Özəl sektorun
dəstəklənməsi, sahibkarların hüquq və mənafelərinin qorunması sahəsində yeni
iqtisadi şəraitə uyğun islahatlar həyata keçirilir. Sahibkarlığın inkişafına
dəstək mexanizminin təkmilləşdirilməsi, qeyri-neft sektorunda innovativ
texnologiyalara əsaslanan yeni istehsal və emal müəssisələrinin, infrastruktur
sahələrinin yaradılması, ixrac əməliyyatlarının maliyyələşdirilməsi, real
sektora investisiya qoyuluşlarının sürətləndirilməsi və özəl sektorda fəaliyyət
göstərən təsərrüfat subyektlərinin maliyyə resurslarına çıxış imkanlarının
genişləndirilməsi məqsədilə dövlət başçısının "Azərbaycan Respublikasında
sahibkarlığın inkişafına dövlət dəstəyi mexanizminin təkmilləşdirilməsi
haqqında” 2018-ci il 31 iyul tarixli Fərmanı ilə Sahibkarlığa Kömək Milli Fondu
ləğv edilərək, İqtisadiyyat Nazirliyinin tabeliyində Sahibkarlığın İnkişafı
Fondu publik hüquqi şəxsi yaradılıb və "Azərbaycan Respublikası Sahibkarlığın
İnkişafı Fondunun vəsaitindən istifadə Qaydası” təsdiq edilib.
İqtisadiyyat Nazirliyinin
Sahibkarlığın İnkişafı Fondunun İdarə Heyətinin sədri vəzifəsini icra edən Arif
Vəliməmmədov Fondun vəsaitlərindən istifadə qaydası, eləcə də güzəştli kreditin
verilməsi mexanizmi barədə məlumat verib. Diqqətə çatdırılıb ki, güzəştli
kreditlərdən daha səmərəli istifadə məqsədilə Sahibkarlığın İnkişafı Fondunun
kreditlərinin illik faiz dərəcəsi 6%-dən 5%-ə endirilib. Eyni zamanda, yeni
qaydalarda orta həcmli kreditlərin hədləri dəyişdirilərək 50 001 manatdan 1 000
000 manatadək artırılıb.
Yeni qaydaların tətbiqi
sahibkarların güzəştli maliyyə resurslarına çıxışının, eləcə də qeyri-neft
istehsalının və ixracının genişlənməsinə, istehsal xərclərinin azalmasına,
məhsulun maya dəyərinin aşağı düşməsinə, yeni istehsal sahələrinin
yaradılmasına, özəl bölmənin dövlət dəstək mexanizmlərindən daha geniş
istifadəsinə imkan yaradacaq.
Məlumat verilib ki,
İqtisadiyyat Nazirliyinin tabeliyində Sahibkarlığın İnkişafı Fondunun
strukturunda Təhlil və risklərin idarə edilməsi şöbəsi yaradılıb və bu şöbə
Fondun vəsaitlərinin səmərəli yerləşdirilməsi məqsədilə mütəmadi olaraq təhlil
və araşdırmalar aparacaq. Yeni yaradılmış Daxili audit şöbəsi isə Fondun
risklərinin idarə olunması, daxili idarəetmə və nəzarət sistemlərinin,
idarəetmə prosesinin təkmilləşdirilməsi, eləcə də struktur bölmələrinin
auditini həyata keçirəcək.
Aparılan dəyişikliklər,
həmçinin beynəlxalq təcrübənin və innovativ yanaşmaların öyrənilərək
sahibkarlara daha faydalı təklif və tövsiyələrin verilməsinə, eləcə də
maarifləndirmə işlərinin genişləndirilməsinə əlavə imkanlar yaradacaq.
Atılan addımların növbəti
mərhələdə sahibkarlığın inkişafına necə təsir edəcəyinizi öyrənməyə çalışdıq.
İqtisadçı Rəşad Həsənov deyir ki, dövlətin prosesdə
iştirakı əhəmiyyətli məsələdir: "Azərbaycan müstəqillik əldə etdikdən sonra
bazar iqtisadiyyatına demək olar ki, sıfır kapitalla daxil oldu. İnsanlarda hər
hansı bir biznes fəaliyyətini maliyyələşdirmək imkanları yox idi. Belə şərtlər
daxilində yeganə maliyyə mənbəyi banklar və bank vəsaitləri idi. Təəssüf ki, bank
sektoru da son 3 ildə zəifləyib. 2015-ci ildə bazarda əgər 25 milyard manat
bank kapitalı var idisə, bu gün 11,5 milyarda qədər azalıb. Yəni təxminən
bankların bazarda olan vəsaitlərinin həcmi 60 faiz azalıb. Bu isə o deməkdir
ki, artıq mövcud situasiya daha da mürəkkəbləşib. Alternativ maliyyə mənbələri
də demək olar ki, inkişaf etməyib. Bu şərtlər daxilində dövlətin prosesdə
iştirakı əhəmiyyətli məsələlərdən biridir. Bu günə qədər bu siyasəti həyata
keçirən əsas qurum Sahibkarlara Kömək Milli Fondu idi. Bildiyiniz kimi, bu fond
ötən ay ləğv olundu. Çünki bu qurumun reputasiyasında çox ciddi problemlər
müşahidə olunmuşdu. Qurum korrupsiyalaşmışdı və faktiki olaraq Azərbaycanda
biznesin iqtisadi inkişafına hər hansı bir töhfə vermirdi. Üstəlik də, illeqal sövdələşmələr
fonunda verilmiş kreditlərin əslində real xətləri kommersiya bankları
tərəfindən verilən kreditlərdən daha yüksək idi. Düşünürəm ki, fondun ləğv
olunmasının əsas səbəblərindən biri də məhz bu məqamdır. Çünki fondun
reputasiyasının üzərində işləmək kifayət qədər uzunmüddətli bir prosesdir. Və
əgər hökumət bu istiqamətdə daha effektiv bir siyasət həyata keçirmək istəyirsə,
yeni və təmiz səhifə ilə başlamaq daha doğru addım idi”.
İqtisadçı
deyir ki, sahibkarlara kömək fondunun yaradılması bu istiqamətdə ümidləri
artırıb: "Həm fondun idarəetməsində, həm də fond vəsaitlərinin istifadə
olunması ilə bağlı qaydalarda müəyyən dəyişikliklər də baş verdi. Fondun
müşahidə şurasının tərkibi də genişləndirilib. 7 nəfər müşahidə şurasının üzvü
var idisə, hazırda 9 nəfərə çatdırılıb. Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatası bundan
sonra fondun müşahidə şurasında təmsil olunacaq. Yəni bank sektorunun əsas
daxili qurumu kimi. Faiz dərəcələri məsələsinə gəlincə isə, bir faiz fiksləşdirilmiş
Sahibkarlara Kömək Milli Fonduna məxsus faiz olacaq. Lakin əvvəlki qaydalarla
müqayisədə müvəkkil kommersiya banklarının faizləri 5-dən 4 faizədək azaldıldı.
Yəni faktiki olaraq yekunda sahibkarın krediti əldə etməsi əvvəlki kimi 6 faizə
deyil, 5 faizə başa gələcək”.
Atılan
addımların bu reallıqda daha ciddi fərqlər formalaşdıracağını deyən R.Həsənov
bildirir ki, bu, iqtisadi baxımdan çox əhəmiyyətlidir: "Əvvəlki dövrdə Sahibkarlara
Kömək Milli Fondu kifayət qədər ciddi faizlərlə geri ödənişlər tələb edirdi. Bu
da bəzi hallarda 10-15 faizə yüksəlirdi ki, ümumi yekunda faiz dərəcəsi hətta
kommersiya banklarının faizlərindən yuxarı olurdu. Yeni qurumun artıq bu kimi illeqal
sövdələşmələrə getməyəcəyi ehtimalı ilə əvvəlki illərlə müqayisədə
sahibkarların fondun vəsaitlərindən təxminən 5 dəfə daha aşağı faizlərlə kredit
əldə etməsi üçün imkan yaradır. Bu, Azərbaycan iqtisadiyyatı üçün kifayət qədər
əhəmiyyətlidir. Alternativ maliyyə çıxış imkanları olmalıdır və düşünürəm ki,
hətta, növbəti illərdə dövlət büdcəsindən fondun maliyyələşməsi prosesi də
intensivləşdirilməlidir. Və daha çox vəsait ayrılmalıdır bu istiqamətə. Çünki
kifayət qədər mənbələrin əhatə dairəsi daralıb və bu istiqamətdə müəyyən
konkret addımların atılmasına ehtiyac var. Əgər həqiqətən də qeyd etdiyimiz
pozitiv dəyişikliklər baş verərsə, bu zaman biz artıq həm regionlarda, həm də paytaxtda
sahibkarların fond vəsaitlərindən daha səmərəli şəkildə istifadə etməsi və eyni
zamanda, öz təşəbbüslərini maliyyələşdirməsi, biznesin genişləndirilməsi,
inkişaf etdirilməsi istiqamətində fəaliyyətlərin intensivləşməsini müşahidə edə
biləcəyik”.
"Ekonomiks” Beynəlxalq İqtisadi Araşdırmalar Birliyinin rəhbəri,
sabiq maliyyə naziri Fikrət Yusifov sahibkarlığın
inkişafı üçün belə bir addımın atılmasını müsbət qiymətləndirir: "Sahibkarlığa
Kömək Milli Fondu vasitəsilə 5 il ərzində layihələrə ayrılan vəsaitlərin həcmi
və 2018-ci ildə qaytarılan vəsaitlərin hesabına ayrılacaq kreditlər təbii ki,
çox əhəmiyyətlidir. Tədbirdə qeyd edildiyi kimi, haradasa 2 milyarddan yuxarı
vəsait sahibkarlara ayrılmışdır. Amma bütövlükdə biznes mühitinə daha çox
kreditlərin ayrılmasını digər banklarımız da həyata keçirməlidirlər. Təəssüf
ki, banklarımızın bu istiqamətdəki fəaliyyəti çox zəifdir. Yəni biznes
kreditlərinin verilməsi işini qətiyyən qənaətbəxş hesab etmək olmaz. Çünki
banklar daha çox istehlak kreditlərinə üstünlük verirlər. Prezident
2018-2020-ci illər üçün rəqəmsal ödəniş sisteminin inkişafı ilə bağlı dövlət
proqramını təsdiq etdi. Dövlət proqramında məqsəd eyni zamanda nağdsız
hesablaşmaları genişləndirməklə banklarda resurs problemini həll etməkdir. Yəni
dövlət bütün səviyyələrdə imkan düşən anda banklara maliyyə imkanlarını
yaxşılaşdırmaq, resurs ehtiyatlarını artırmaq üçün yardımçı olur. Əsas məsələ
budur”.
Bakı 23°C
