Əsrarəngiz Bakı və tarixi Şəki - Fotolar
Rusiyanın nüfuzlu RBK nəşri Azərbaycanı regionun ən gözəl və füsunkar
bir ölkəsi kimi təqdim edən reportaj dərc edib. Müəllif yazır ki, "Azərbaycan
bizlərə təsəvvür etdiyimizdən də yaxın məsafədə yerləşir və söhbət tək məsafədə
deyil. Bakıda sovet dövrünün ən məşhur filmləri – "Brilyant əl”, "Amfibiya
adam”, "Aytbolit-66”
və s. çəkilib. Bu fotogenik ölkəyə istənilən səyahət həqiqətən də
ekranlaşdırmağa layiqdir - heç olmasa özün və dostların üçün”. Reportajda qeyd
edilir ki, Moskvadan Bakıya təyyarə ilə uçuş cəmisi iki saat yarımdır.
Müəllif
yazır ki, "Bakı şəhəri ilk baxışdan gözəlliyi ilə göz oxşayır, çoxmərtəbəli
yeni tikililərə, bahalı villa, mülk və evlərə rast gəlmək mümkündür. Bütün
bunlar neft bumunun təsiridir. Bakı sözün bütün mənalarında isti bir şəhərdir.
Günəş öz isti şüalarını səxavətlə ətrafa yayır, əla meyvələr, dünyada ən dadlı
və tamlı pomidorlar, mehriban və qonaqpərvər insanlar. Hətta Bakının öz adı
belə rahat səslənir. Dərhal Bakı kurabyesi, paxlava, Bakı çayı xatırlanır.
Təəccüblü olan odur ki, şəhərin mərkəzi Şərqi az xatırladır. Hündür binalar,
Avropa evləri getdikcə artır, küçələr boyu əsl cənub insanlarını harasa tələsən
görməzsən”.
Müəllif daha sonra İçərişəhərin gözəlliyindən bəhs edir:
"Azərbaycancada bu yerin adının tərcüməsi -"daxili şəhər” mənasını verir.
Burada sakitlik, şərq gözəlliyi və dolanbac küçələr - tamam başqa bir aləmlə
tanış olursan, makrokosma daxilində bir mikrokosm”. Məqalədə o da bildirilir
li, İçərişəhər YUNÜSKO-nun ümumdünya mədəni irs siyahısına daxil edilib.
"Bakının simvolu Qız Qalasıdır. İşərişəhərə xüsusi gözəllik verən bu tikili
12-ci əsr abidəsidir. Alimlər hələ də onun hansı məqsədlə tikildiyi üzərində
baş sındırırlar. Bəziləri hesab edirlər ki, əvvəl bu tikilinin üzərində od
məbədi olub – axı Azərbaycan lap qədimdən atəşpərəstlərin mərkəzlərindən biri
kimi tanınıb. Lakin formasına görə qala Zərdüştlüyün "sükut qüllələri”ni xatırladır.
Ölən şəxsləri vəhşi quşların didib-dağıtması üçün qoyurdular. Yalnız sümükləri
dəfn edirdilər. Bu cür dəfn ən təmiz qayda hesab edilirdi. O da qeyd edilir ki,
orta əsrlərdə qalanın üstündə mayak və orta əsr rəsədxanası yerləşib.
Qız Qalasının
hündürlüyü 30 metrə çatır və onun ən yüksək yerindən şəhərə gözəl mənzərə
açılır. Qalanın içində quraşdırılmış pilləkənlə ora qalxmaq mümkündür. Qalaya
qalxarkən içəridə divarlara vurulmuş fotolarla şəhərin tarixi ilə tanış ola
bilərsiniz. Burada həmçinin, xalq incəsənət, sənətkarlıq nümunələrinə rast
gəlmək mümkündür. Qalanın üstündə mühafizəçi qoyulub və bununla da məqsəd onun
adı ilə bağlı yaşanan hadisənin təkrarlanmasının qarşısını almaqdır. Belə ki, qalanın
adı ilə bağlı rəvayətlərdə deyilir ki, xanın qızı öz əmisinə ərə getməmək üçün
özünü buradan atıb. Qız tikilinin memarı Məsud ibn-Davudu sevib. Onların
sevgisinin üstü açılıb, nəticədə memarı edam ediblər, qız isə özünü qaladan
dənizə atıb. Qalaya qalxmaq kimin üçünsə bir idman rekordu hesab edilə bilər. Lakin
bunu etməkdən peşman olmazsınız”, - deyə məqalədə vurğulanıb.
Qeyd edilib ki, buradan
şəhərin amfiteatrı çox gözəl görünür: "Köhnə Bakı böyük bir konstruktor
tikilini xatırladır. Məscidlərin minarələri, yaşayış məhəllələri həndəsi
dəqiqliyi ilə tikilib. Köhnə küçələrdə yaşlı insanlar əllərində çay stəkanları
xüsusi zövqlə nərd oynayır. Burada vaxtilə məşhur "Brilyant əl” filminin
qəhrəmanı Senya "yıxılıb” və duranda "qolunda” gips ayılıb. Onun yıxıldığı yer
İçərişəhərin ən gözəl hissəsindədir. Bu yol Şirvanşahlar sarayına aparır.
L.Qayday İstanbul səhnəsini İçərişəhərdə çəkdikdən sonra indiyə qədər burada
demək olar ki, heç nə dəyişməyib - kinoda olduğu kimi saxlanılıb. Bakıda bundan
başqa Heydər Əliyev Mərkəzi də fəaliyyət göstərir. Zahi Hadidin müəllifi olduğu
bu bina ilə yanaşı, Bakıda dünyaca məşhur xalça, kilim və palazların olduğu
muzey fəaliyyət göstərir. Xüsusən də diqqəti Təbriz məktəbinin "ovçuluq
xalçaları” çəkir. Bunların 400-dən artıq yaşı var”.
Müəllif daha sonra diqqəti Azərbaycanın digər bir əsrarəngiz məkanına
- Şəkiyə çevirir: "Bakıdan Şəkini avtomobillə
beş saatlıq yol ayırır. Eyni adlı xanlığın paytaxtı olan bu şəhərə gedərkən yol
sizi yormur, əksinə - maşının pəncərəsindən kiçik evlər və məkanları görə
bilərsiniz. Yol gedərkən qəfildən qarşınızda Böyük Qafqaz dağ silsiləsinin
gözəl mənzərəsi açılır. Şəki Qafqazın ən qədim şəhərlərindən biridir və 2600
yaşı var. Burada gecəni karvansarayda qalmaq və gözəl gün keçirmək, qədim
sənətkarlıq nümunələri almaq mümkündür. Ən yaxşı suvenir isə ancaq bu şəhərdə
satılan Şəki halvasıdır. "Əgər Azərbaycanda qədim tikililər qalmasa belə, Şəki
xan sarayı kifayət edər”, - deyə müəllif Azərbaycan şairlərindən birinin
sözlərini sitat kimi çəkib. Və bu həqiqətən də belədir”.
Şəkidən sonra müəllif Naftalanda olub və buranı keçmiş sovet dövründə
nadir xam nefti ilə məşhurlaşan müalicə mərkəzi kimi tanındığını yazıb. Qeyd
edib ki, bura əsa ilə gəlib, Naftalan nefti ilə müalicə aldıqdan sonra əsasız
gedən insanlar var. Hətta həmin əsaslar da muzeydə qoyulub. Məqalədə Naftalan neftinin
bir sıra xəstəliklərə dərman olduğu xüsusi vurğulanır. "Hətta bu müalicəvi
nefti məşhur Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvi də vəsf edib. Ondan sonra məşhur
səyahətçi Marko Polo öz əsərlərində buranı bir sıra xəstəliklərə dərman yeri
kimi qələmə verib. Naftalan neftinin tərkibində təbii qaz və digər yüngül
fraksiyalar azdır və bu səbəbdən də təhlükəsizdir - onun 50 faizi naftalindən
ibarətdir. Dermatoloqlar bu neftlə psoriazı müalicə etməyin mümkünlüyünü
bildirirlər. Sübut olunub ki, xam neft oynaqlarda ağrıları azaldır, ürək-damar
xəstəlikləri və dəri xəstəliklərini 70 faiz müalicə edir. Hətta "tam sağlam”
adamlara belə, kömək edir - əsəbləri sakitləşdirir”.
Azər NURİYEV