Mürəkkəb regionda uğurlu xarici siyasət
Azərbaycan dünyaya
multikulturalizm, tolerantlıq və səmərəli əməkdaşlıq modelini təqdim edir
Ölkələr arasında
ikitərəfli münasibətlər kontekstində dövlət səfəri səviyyəsinə görə ən yüksək
səfər hesab olunur. İl ərzində bir ölkəyə məhdud sayda dövlət səfəri edilir.
Dövlət səfəri zamanı müzakirə edilən məsələlərin əhatəsi geniş, mahiyyəti daha
dərin olur. Bu baxımdan Prezident İlham Əliyevin 20-21 fevral tarixində
İtaliyaya dövlət səfəri xüsusi əhəmiyyətə malikdir. Öncə vurğulayaq ki, bu,
Azərbaycan Prezidentinin İtaliyaya ilk dövlət səfəridir. Eyni zamanda bu səfər
2020-ci ildə İtaliyaya xarici dövlət başçıları tərəfindən edilən ilk dövlət
səfəridir. Bu da Azərbaycana və Prezident İlham Əliyevə göstərilən xüsusi diqqətdən
irəli gəlir. Müstəsna əhəmiyyət kəsb edən səfər zamanı Azərbaycan Prezidentinə misli
görünməmiş ehtiram və xüsusi diqqət göstərilib. Səfər çərçivəsində iki dövlət
arasında ümumilikdə 28 sənəd imzalanıb.
Münasibətlərin
yeni müstəviyə qədəm qoyması
Həmin sənədlərdən 17-si
Prezident İlham Əliyevlə İtaliya Nazirlər Şurasının sədri Cüzeppe Kontenin
geniş tərkibdə görüşü başa çatandan sonra onların iştirakı ilə imzalanıb və
mübadilə olunub. Digər sənədlər səfərin ikinci günündə baş tutmuş biznes forum
çərçivəsində imzalanıb. Bu sənədlər siyasi, müdafiə, iqtisadi-ticarət,
energetika, yüksək texnologiyalar, nəqliyyat, infrastruktur, mədəni, elmi,
turizm, idman sahələrini əhatə edir. Sözügedən səfər çərçivəsində imzalanmış
sənədlər sırasında "Azərbaycan Respublikası ilə İtaliya Respublikası arasında
Çoxölçülü Strateji Tərəfdaşlığın gücləndirilməsinə dair Birgə Bəyannamə”
müstəsna əhəmiyyət daşıyır. Birgə Bəyannamə Azərbaycanla İtaliya arasında
əməkdaşlığın yeni yüksək səviyyəyə qədəm qoymasını şərtləndirən bir sənəddir.
Sənəd Azərbaycanın digər ölkələrlə belə bir adda imzaladığı ilk sənəd olması, o
cümlədən "Böyük Səkkizliyin” üzvü olan ilk ölkə ilə imzalanması
nöqteyi-nəzərdən də mühüm əhəmiyyətə malikdir.
Bu səfəri şərh edən millət vəkili Pərvin
Kərimzadə deyib ki, Azərbaycan Cənubi Qafqaz regionunda İtaliya ilə siyasi
və iqtisadi dialoqu ən yüksək səviyyədə olan yeganə ölkədir. Onun sözlərinə
görə, İtaliya ilə Azərbaycan arasında illərin sınağından çıxan siyasi,
iqtisadi, mədəni və elm sahələrində əməkdaşlıq bu gün digər Avropa ölkələri
üçün örnək sayıla bilər: "Prezident İlham Əliyevin bu günlərdə İtaliyaya uğurlu
dövlət səfəri hər iki ölkə arasında münasibətlərin, əlaqələrin, əməkdaşlığın
inkişafında yeni səhifə açdı. Üç Avropa nəhəngindən biri olan, qoca qitənin
siyasi gündəmini müəyyənləşdirən gücə malik, İtaliya kimi etibarlı və strateji
tərəfdaşla münasibətləri inkişaf etdirmək, dialoq qurmaq Azərbaycanın Avropada
nüfuzunun, strateji rolunun artmasında mühüm rol oynayacaq. Səfər zamanı siyasi,
müdafiə, iqtisadi-ticarət, kənd təsərrüfatı, energetika, yüksək texnologiyalar,
nəqliyyat, infrastruktur, mədəni, elmi, turizm, idman sahələrinin əməkdaşlığına
dair 28 sənədin imzalanması, müzakirə olunan məsələlər ölkələrimiz arasında
yeni perspektiv inkişaf istiqamətlərini müəyyənləşdirir. Prezident İlham
Əliyevin İtaliyaya səfəri həm də onu göstərir ki, hər iki ölkənin tərəfdaşlığı
ancaq ticarət, turizm, investisiya, kənd təsərrüfatı, hərbi, eləcə də neft və
qaz sahəsində məhdudlaşmır. 2020-ci ilin İtaliyada "Azərbaycan Mədəniyyəti
İli” elan olunmasını da mədəni əlaqələrin yüksək səviyyəsinin göstəricisi kimi
xüsusi olaraq vurğulamaq olar”.
Həyata keçirilən daxili və xarici siyasət yüksək dəyərləndirilir
Millət vəkili deyib ki,
səfər çərçivəsində Prezident İlham Əliyevin və Birinci vitse-prezident Mehriban
Əliyevanın Katolik Kilsəsinin rəhbəri Papa Fransisk ilə görüşü Azərbaycanın
dünyada tolerantlıq ənənələrinə, multikultural dəyərlərə sadiqliyinə görə
nümunəvi bir ölkə olduğunu bir daha nümayiş etdirib. P.Kərimzadənin fikrincə, qürurverici
məqam həm də ondan ibarətdir ki, görüşdə Papa Fransisk xüsusi ilə
ictimai-siyasi sabitliyin hökm sürdüyü Azərbaycanda dini icmalar arasındakı
tolerant münasibətlərin yüksək səviyyədə olduğunu qeyd edib, ölkəmizdə həyata
keçirilən daxili, xarici siyasəti yüksək dəyərləndirib.
Azərbaycanın
haqlı mövqeyinin müdafiəsi
Politoloq
Nəzakət Məmmədova İtaliya prezidenti Matarellanın səsləndirdiyi fikrə
istinad edərək bildirib ki, 25 ildən çox mövcud olan diplomatik əlaqələr
çərçivəsində İtaliya və Azərbaycan arasındakı münasibətlər müstəsna inkişaf
yolu keçib. Onun sözlərinə görə, bu, həmçinin öz baxışını Avro-Aralıq dənizi
məkanına tutan və balanslaşdırılmış geosiyasi mövqeyinə görə güclü olan Bakının
seçimi sayəsində mümkün olub. Prezident İlham Əliyevin İtaliyaya dövlət səfəri
çərçivəsində bir sıra sənədin imzalandığını xatırladan siyasi şərhçi Azərbaycan
və İtaliya arasında "Çoxölçülü Strateji Tərəfdaşlığın gücləndirilməsinə dair
Birgə Bəyannamə”ni xüsusi qeyd edib. Deyib ki, bu sənəd münasibətlərimizi daha
yüksək səviyyəyə qaldıracaq: "Sənədin ən böyük əhəmiyyəti ondan ibarətdir ki,
Azərbaycan və İtaliya bir-birilərinin müstəqilliyi, suverenliyi, ərazi
bütövlüyü və beynəlxalq səviyyədə tanınmış sərhədlərinə dəstəyi bir daha
təsdiqləyirlər. Sənəddə Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin
məhz bu prinsiplər əsasında həlli ilə əlaqədar birmənalı mövqe əks olunub. Bu
prinsiplər BMT Təhlükəsizlik Şurasının Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ
münaqişəsi ilə bağlı qəbul etdiyi və təcavüzkar Ermənistanın qoşunlarının Azərbaycanın
bütün işğal olunmuş torpaqlarından çıxarılmasını tələb edən qətnamələri ilə
uzlaşır. "Böyük Səkkizlik” klubunun üzvü, dünya siyasətində aparıcı yer tutan
İtaliyanın Qarabağ məsələsində Azərbaycanın haqlı mövqeyini müdafiə etməsi
mühüm əhəmiyyət kəsb edir”.
Çoxtərəfli müstəvidə sıx əməkdaşlıq
İtaliya ilə Azərbaycan
arasında iqtisadi-ticarət, enerji əməkdaşlığının yüksək səviyyədə inkişaf
etdiyini vurğulayan N.Məmmədova əlavə edib ki, 2019-cu ildə İtaliya ilə ümumi
ticarət dövriyyəmiz 6 milyard dollardan artıq olub. Politoloqun qənaətincə, Prezident
İlham Əliyevin bu səfərindən sonra İtaliya-Azərbaycan əlaqələri bütün sahələr
üzrə yeni inkişaf mərhələsinə keçəcək: "Azərbaycanla İtaliya arasında siyasi
əlaqələr yüksək səviyyədədir. Əgər ölkələr arasındakı siyasi əlaqələr mükəmməldirsə,
bu, iqtisadi, ticarət və digər sahələrdə də əməkdaşlığın inkişafı üçün
hərtərəfli zəmin yaradır. Bu mənada Azərbaycan və İtaliya arasında siyasi
əlaqələrin mükəmməlliyi hərtərəfli əməkdaşlığın inkişafına təkan verir. Misal
üçün, TAP layihəsi çərçivəsində Azərbaycan qazı İtaliyaya nəql ediləcək ki, bu
da Avropa İttifaqının enerji siyasətinin əsası olan marşrutların və mənbələrin
şaxələndirilməsi üçün önəmli bir göstərici sayıla bilər. Digər tərəfdən, İtaliya
Avropa İttifaqının üzv ölkələri arasında Azərbaycanın bir nömrəli siyasi,
iqtisadi və ticarət tərəfdaşıdır. Prezident İlham Əliyevin məlum səfəri
çərçivəsində keçirdiyi görüşlərdə İtaliya tərəfindən Azərbaycanın çox vacib və çətin
bir regionda yerləşməsinə baxmayaraq, çox uğurlu siyasət aparması və qonşu
ölkələrlə sıx münasibətlər qurması, habelə ölkəmizin dünyəvilik ənənələri vacib
amillər kimi qeyd olundu. İtaliya ikitərəfli müstəvidə Azərbaycanın strateji
tərəfdaşı olmaqla yanaşı, çoxtərəfli müstəvidə də sıx əməkdaşlıq etdiyimiz
vacib ölkədir”.
Rufik
İSMAYILOV