Paris-Azərbaycan Evi ölkəmizi Fransada və dünyada tanıdır - Fotolar
Vətəndaşlarımızın
xoş sədası dünyanın dörd bir yanından eşidilməkdədir. Onlar getdikləri torpağa
özləri ilə kiçik bir Azərbaycan aparırlar. Yad torpaqda ölkəmiz naminə edilən
bütün haqsızlıqlara qarşı çıxır, Azərbaycan həqiqətlərini dünyaya çatdırmağı
özlərinə borc bilirlər.Onların
içərisində səsi ta Parisdən gələn Paris-Azərbaycan Evinin sədri, Azərbaycanın
Dostları Assosiasiyasının baş katibi Mirvari Fətəliyeva da var. Azərbaycan
üçün etdiyi fədakarlığa görə müsahibimiz Dünya Azərbaycanlılarını Əlaqələndirmə
Şurasının üzvü təyin olunub. Bu Şuranın yeni tərkibində yüksək vəzifə tutan
hökumət və dövlət rəsmiləri, bəzi deputatlar, yazıçılar, alimlər, xaricdəki
diaspor rəhbərləri, tanınmış ictimai-siyasi şəxslər yer alır.Mirvari
xanımla söhbətimizdə Parisdə Azərbaycan mədəniyyəti, xalqların münasibəti və
adət-ənənələrdən danışdıq.
- Uzun
müddətdir Fransada yaşayırsınız, artıq oranın insanlarına, mədəniyyətinə
bələdsiniz. Fransızlar Azərbaycan haqqında nə qədər məlumatlıdırlar?
- Bəli, 16
ildir ki, Fransada yaşayıram. Bu ölkənin vətəndaşı olmaqla yanaşı, mədəniyyəti,
adət-ənənəsi ilə yaxından tanışam. Fransaya gəldiyim ilk illərdə ölkəmizi başqa
ölkələrlə səhv salırdılarsa, indi bu kimi hallarla rastlaşmırıq. Bu illər
ərzində Heydər Əliyev Fondunun, ölkəmizin Fransadakı səfirliyinin, burada
fəaliyyət göstərən təşkilatların həyata keçirdiyi müxtəlif böyük və kiçik
miqyaslı tədbirlər Azərbaycanın zəngin mədəniyyətinin, tarixi həqiqətlərinin
Fransada tanıdılmasına böyük təkan vermişdir. Əvvəllər bütün tədbirlər yalnız
Parisdə keçirilirdisə, son illərdə coxsaylı əhalisi olan digər şəhərlərdə də
müxtəlif tədbirlər təşkil edilir. Heydər Əliyev Fondunun təşkil etdiyi
"Azərbaycan-Qafqazın Mirvarisi”, Parisin görkəmli yerlərində təşkil edilən "Azərbaycan
şəhərciyi” adlı layihələr sözügedən şəhərlər və meriyalarla sıx əlaqələrin və
dostluq münasibətlərinin yaranmasına və bu əlaqələrin davam etdirilməsinə bir
vasitə oldu. Baş katibi olduğum Azərbaycanın Dostları Assosiasiyası və
rəhbərlik etdiyim Azərbaycan Evi təşkilatı artıq 5 ildir ki, bu ənənənin davamı
olaraq fərqli şəhərlərin meriyaları və yerli təşkilatlarla birgə ölkəmizin
adət-ənənəsini özündə əks etdirən müxtəlif səpkidə tədbirlər təşkil edir. Bu da
fransız publikasının böyük marağına səbəb olur. Buna misal olaraq, artıq 3
ildir ki xalqımızın ən mühüm bayramlarından biri olan Novruzu müxtəlif
şəhərlərdə meriyaların dəstəyi ilə keçirməklə, bu şəhərlərlə sıx əlaqələrin
yaranmasına, ölkəmizin tanıdılmasına xidmət edirik. Layihə bayramı əks etdirən
foto və rəsm sərgisindən, bayram ənənənəsini ictimaiyyətə tanıdan geyim
evlərindən və milli rəqsdən ibarətdir. İndiyə qədər Novruz layihəsi Paris,
Evian, Altkirch, Montoro, Arkashon, Ruayan kimi şəhərlərdə həyata
keçirilmişdir. Eyni zamanda, festivallarda, beynəlxalq tədbirlərdə ölkəmizi
təmsil edir, onun zəngin mədəniyyətini, tarixini, adət-ənənəsini fransız
ictimayətinə tanıdırıq. Bütün sadaladıqlarım bu layihələrin nəticəsində artıq
ölkəmiz burada daha yaxşı tanınır və yerli əhali tərəfindən böyük maraq
göstərilir.
- Fransa ilə
Azərbaycan mədəniyyətlərinin oxşar cəhətləri varmı? İki ölkə, iki ayrı
mentalitet, insanların dünyagörüşü...
- Sualınız
çox maraqlıdır, amma geniş bir mövzunu əhatə edir. Çalışacam ki, bir necə misal
ilə əsas fərqləri izah edim. Əlbəttə, həm mədəniyyət, həm də mentalitet
cəhətdən çox fərqli cəmiyyət olmaqla yanaşı, insanların dünyagörüşləri də cox
fərqlidir. Təbii ki, bunun da səbəbləri var, həm dini, həm mədəni amillər bu
fərqi izah edə bilər. Məsələn, ən qabarıq nəzərə çarpan ailə münasibətlərini
götürsək, onlar bizim qədər ailəyə bağlı olmur, təbii ki, biz bunu öz
böyüdüyümüz mühitin təsiri ilə ölçürük. Fransızlar uşaqların təlim-tərbiyəsinə
çox ciddi və məsuliyyətlə yanaşır. Uşaqların tam sərbəst, müstəqil fikirli
böyüməsi, özünə inamın artması üçün müxtəlif dərsdən kənar fəaliyyətlərlə
məşğul olmasını təmin edirlər. 16-17 yaşa qədər uşaqlara nəzarət olunur,
yetkinlik çağına çatdıqdan sonra əksəriyyət ailələr onları tam da olmasa,
müəyyən dərəcədə sərbəst buraxırlar. Belə gənc bir yaşda cəmiyyətə alışmaq, iş
tapmaq, fakturalarını ödəmək kimi məsuliyyətli öhdəliklər arxasında qalan
gənclər öz sərbəstliklərini bir daha təsdiq etmiş olur və ailədən
asılılıqlarını ortadan qaldırırlar. Fransaya gəlişimin ilk illərində, tanıdığım
varlı bir ailənin övladı kiçik işlərdə çalışır və təhsil haqqını ödəyirdi. Bunu
mən də edirdim, çünki ailəmin təhsil haqqımı ödəyəcək gücü yox idi. Amma onun
belə işlərdə çalışmasını başa düşmürdüm. Eşidəndə ki o öz ailəsinə məxsus evdə
qalır və ata-anasına kirayə haqqı ödəyir, cox təəccüblənmişdim. Bəlkə də bu
bizim oxucular ücün anlaşılmayan bir yanaşma olacaq, amma illər ötdükcə anladım
ki, gənclərin sərbəst və cəmiyyətə daha xeyir gətirəcək bir nəsil kimi
yetişdirilməsi, ailəsindən maddi asılılığı ortadan qaldırmaq və ən əsası, öz
gələcəyini özünün qurması üçün bu, cox mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
- Bildiyimiz qədər, Fransada güclü erməni diasporu
var. Azərbaycan diasporu onların təxribatçı fəaliyyətlərinə anında cavab verə
bilirmi?
- Güclü erməni
diasporundan daha cox, düzgün qurulmuş sistemləri var - demək daha uyğun
olardı. Onlar say etibarilə çoxluq təşkil edən, zaman baxımından da əsrlər boyu
burada məskunlaşan bir icmadır. Bu icma
cəmiyyətə tam inteqrasiya olub və müəyyən təbəqələrdə yer tutublar. Hər hansı
bir qurumda erməni çalışırsa və ətrafinda onu sevən və hörmət edən fransızlar
varsa, təbii ki "bu gün" gələn icmanın, yəni bizim sözümüzü deyil,
artıq əlaqədə olduğu, tanıdığı və dostluq etdiyi icmanın sözünə inanacaq.
Fransada fəaliyyət göstərən erməni təşkilatları fəaldırlar. Həyata kecirdiyimiz
hər hansı bir tədbirə mane olmağa çalışsalar da, buna həmişə nail ola
bilmirlər. Beynəlxalq aləmin işğalçı kimi tanıdığı bir ölkənin numayəndəsi
kimi, illər boyu Fransa səhnəsində tək monoloq söyləyən erməni icması utanmadan
bizi haqsız çıxarmaqla, fransız
ictimaiyyətinə Dağlıq Qarabağ münaqişəsi haqqında yalnış informasiya, tarixi
saxtalaşdırılmış məlumatlar verməklə məşğul olublar. Lakin indi biz diaspor
olaraq artıq onların təşkil etdiyi tədbirlərə qatılır və cəfəngiyyat dolu
çıxışlarına qarşı çıxa bilirik.
Azərbaycan gənc bir dövlət olduğu kimi, diasporu da
gəncdir. Güclü diasporun
formalaşması ücün zaman, təcrübə və ən əsası isə, düzgün qurulmuş strategiya, eləcə də cəmiyyəti yaxşı
bilən, mənimsəyən, inteqrasiya edən həmyerlilərimizin fəallıq göstərməsi
lazımdır. Amma təəssüf ki, burada
yaşayan azərbaycanlı ailələrin muhüm bir hissəsi inteqrasiya prosesində fəal
iştirak edə bilmir. Müəyyən yaşdan sonra burada məskunlaşan ailələr daha cox
turkdilli və rusdilli icmalar ilə əlaqə saxlayır və o mühitdə özlərini təbii ki, daha sərbəst hiss edirlər. Bu da inteqrasiya
prosesinin inkişafına mane olur. Gənc nəsil yavaş-yavaş bu prosesdə iştirak
etməyə başlayır, burada böyüyən, dili sərbəst danışan gənc nəsil üçün isə
inteqrasiya daha sürətlə gedir. Hətta bəzən assimilyasiya ola bilir. Avropada
fəlaiyyət gostərən diaspor təşkilatlarının əsas problemi maliyyə olsa da,
onların bir çox hissəsinin fəaliyyətinin həvəskar və qeyri-peşəkar olması
səbəbindən bizə edilən hücumlara anında cavab verə bilmək imkanlarımız azalır.
-Təbliğat-təşviqat işlərində sosial medianın
imkanlarından yararlanırsınızmı?
- Əlbəttə, sosial media bu gün ən aparıcı qüvvələrdən
biridir. Artıq neçə illərdir ki, sosial mediadan istifadə edir və bu vasitə ilə
ölkəmiz haqqında ictimaiyyəti
məlumatlandırmağa çalışırıq. Eyni zamanda, bu vasitə ilə digər təşkilatlarla
əlaqələr qurur, dünyada fəaliyyət göstərən Azərbaycan təşkilatlarının
fəaliyyətlərini izləyir, hər hansı vacib bir məsələnin yayılması və təbliği
üçün bir-birimizə dəstək olmağa çalışırıq.
- Əsas fəaliyyət istiqamətiniz nələrdən ibarətdir?
- Əsas fəaliyyət istiqamətimiz ölkəmizin
mədəniyyətini, tarixi həqiqətlərini təbliğ etmək, elm, təhsil, turizm sahəsində
müxtəlif layihələr həyata kecirmək, xususilə Ermənistan-Azərbaycan, Daglıq
Qarabağ münaqişəsi barədə ictimaiyyətə həqiqətlərin çatdırılması üçün böyük
səylər göstərməkdir. Ölkəmizin tanıdılması prioritet olmaqla yanaşı, diasporumuzun inkişafı da bizim üçün çox muhümdür. Burada
məskunlaşan azərbaycanlıların cəmiyyətə inteqrasiya olması nə qədər vacibdirsə,
bu ölkədə doğulub-böyüyən gənc nəslin assimilyasiyaya uğrama təhlükəsi də o qədər böyükdür. Bunun
üçün ölkəmizin Fransadakı sefirliyinin dəstəyi ilə artıq 4 ildir ki, 2 sinifdən
ibarət həftəsonu dərsləri təşkil edirik. Əlbəttə ki, həftədə saatyarım dərslə
mükəmməl Azərbaycan dilini öyrədə bilməsək də, onlar yazmaq, oxumaq, ölkəmiz
haqqında ümumi məlumatlara yiyələnmə imkanı qazanırlar. Bu dərslər hazırda
yalnız Paris şəhərində keçirilir, amma çox istərdik ki, azərbaycanlı
icmalarının sıx məskunlaşdığı şəhərlərdə də bu dərslər təşkil edilsin. Təbii,
bunun ücün öncə həmvətənlərimizin sıx məskunlaşdığı şəhərlərdə mövcud
təşkilatların fəaliyyətlərinə təkan vermək və ya təşkilat olmayan şəhərlərdə
yeni təşkilatların təsis edilməsi ilk
şərtlərdən biridir.
- Paris-Azərbaycan Evi olaraq hansı mühüm layihələri
həyata keçirmisiniz?
- Paris-Azərbaycan Evi 25 il öncə Ramiz Abutalıbov,
Timuşin Hacibəyli tərəfindən yaradılan Fransada ilk Azərbaycan təşkilatlarından
biridir. 2012-ci ildə biz bu təşkilatı yenidən canlandırmağı qərara aldıq və bu
illər ərzində bir çox böyük layihələrə imza atdıq. 5 il ərzində görülən mühüm
tədbirlər kimi Xocalı soyqırımının,
Dağlıq Qarabağ həqiqətlərininin tanıdılması üçün müxtəlif etiraz aksiyaları,
deklarasiyalar, müxtəlif şəhərlərdə konsert, sərgi və konfranslar təşkil
etmişik. Bundan başaqa, tanınmış beynəlxalq festivallarda iştirakımızı,
həftəsonu Azərbaycan dili dərsləri kimi layihələri misal gətirə bilərəm.
-
İşlərinizə görə,
Prezident İlham Əliyev tərəfindən mükafatla təltif olunmusunuz. Bu mükafata
qədərki və mükafatdan sonrakı yol sizə necə görünür?
- Prezident tərəfindən mükafatla təltif olunmazdan
öncəki və sonrakı yol əslində eynidir, sadəcə məsuliyyət
daha çoxdur. Əlbəttə, gördüyümüz
işlər mükafat üçün deyil. Fransa kimi vacib bir ölkədə Azərbaycanımızın layiqli
təbliğ olunması çox önəmlidir. Sözsüz ki, dövlət rəhbərinin fəaliyyətimizə
göstərdiyi bu yuksək diqqət qürurverici olmaqla yanaşı, çox mühüm bir əhəmiyyət
kəsb edir. Əməyimizə verilən bu diqqəti yüksək dəyərləndiririk, bu etimadı
doğrultmağa hər zaman çalışacağıq. Fürsətdən istifadə edərək fəaliyyətimizi
dəstəkləyən yüksək qurumlara, Heydər Əliyev Fonduna, Diasporla iş üzrə Dövlət Komitəsinə, Mədəniyyət və Turizm
Nazirliyinə, xüsusilə fəaliyyətimizin ilk günündən bizə diqqət göstərən və milli diaspun inkişafina
dəstək olan ölkəmizin Fransadakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Elçin
Əmirbəyova dərin təşəkkürümü bildirirəm.
Xəyalə Rəis