Nəzakət Məmmədova: “Ermənistan satellit rolunda çıxış edir”
Politoloq:"Bir qayda olaraq başqa qüvvələrin köməyilə hakimiyyətə gələn Paşinyan kimi siyasətçilər xarici qüvvələrin iradəsini həyata keçirir, onlara verilmiş təlimat üzrə hərəkət edirlər”
Ermənistanın hökumət başçısı Nikol Paşinyan bu
yaxınlarda Xankəndinə gələrək orada təşkil edilən mərasimdə çıxış edib. Erməni
baş nazir Azərbaycan torpaqları hesabına "birləşmiş” erməni dövlətinin
yaradılması ideyasını – separatizmi dəstəklədiyini dilinə gətirməklə bərabər,
"Qarabağ Ermənistandır” kimi sərsəm bəyanatlar da səsləndirib. Bununla o, Azərbaycanın
Dağlıq Qarabağ bölgəsinin və ətraf rayonların Ermənistan tərəfindən işğal
olunduğunun açıq şəkildə etiraf edib. Belə sərsəm fikirlərin, Azərbaycanı təxribata
çəkmək, sülh danışıqlarını pozmaq cəhdlərinin davamı olaraq cəbhə xəttində, həmçinin
Azərbaycan-Ermənistan sərhədinin Qazax ərazisindən keçən hissəsində erməni əsgərləri
tərəfindən atəşkəs dəfələrlə pozulub, hərbi qulluqçularımız yaralanıb. Təbii
ki, bütün hallarda düşmən cavab atəşi ilə susdurulub. Üstəlik, Ermənistan
silahlı bölmələri tərəfindən törədilən təxribatlar və onların Azərbaycan ərazilərinə
doğru hərəkət etmək istəyinin qarşısını almaq məqsədilə, qabaqlayıcı tədbirlər
görülüb, bir sıra istiqamətlərdə strateji əhəmiyyətli yüksəkliklər, yeni mövqelər
tutulub. Bu mövqelərin tutulması Ermənistan silahlı bölmələrinin döyüş
postlarını və postlara gələn yolları nəzarətdə saxlamaq üçün daha optimal
imkanlar yaradıb. Düşmən tərəfinin aramsız atəşi altında mühəndis işləri
aparılıb. Sərsəm fikirlərlə gündəmdə qalmağa çalışan Ermənistan rəsmiləri isə
bu dəfə erməni tarixçi və hərbçi ekspert Artur Yegizaryanın "Facebook” səhifəsi
vasitəsilə bildiriblər ki, guya "erməni hərbçilər Azərbaycanla sərhəddə 140 hektar
torpaq azad etməyə nail olublar”. Bütün bu mövzularla bağlı "Kaspi” qəzetinin
suallarını politoloq Nəzakət Məmmədova cavablandırır.
- Nəzakət xanım, Ermənistan
baş naziri N.Paşinyanın separatizmi və işğalçılığı açıq-aşkar dəstəkləməyə
hesablanmış fikirlər səsləndirməsinə səbəb nə idi?
- Ehtimal etmək olar ki, Qarabağ məsələsi ilə bağlı
Ermənistan baş nazirinin qızışdırıcı bəyanatlarının arxasında Atlantik okeanın
hər iki tayından müəyyən qrupların Paşinyana verdiyi dəstək dayanır. Biz bunu
bütövlükdə Amerika, yaxud Fransa, digər Qərb hökumətlərinin mövqeyi kimi qəbul
edə bilmərik. Çünki həmin ölkələrdə xarici siyasət qərarlarına təsir edə biləcək
güclü lobbi qrupları və qərar qəbuletmə mərkəzləri var. Ola bilsin ki, onların
təhriki ilə Paşinyan belə bəyanatlar verir və bunun şəxsən özü, iqtidarı və ölkəsi
üçün nəticələrindən də narahat deyil. Xatırladım ki, bir müddət əvvəl Ermənistan
siyasi elitasının təmsilçiləri ABŞ-da bir sıra konqresmenlərlə, digər şəxslərlə
görüşlər keçirdilər. Bu görüşlərdə Ermənistanın bu cür mövqe tutması barədə
razılıq əldə olunması ehtimalı istisna edilməməlidir. Məqsəd danışıqlar
prosesini pozmaq, indiki status-kvonun əsas qarantı olan Rusiyaya təzyiq göstərmək
və onu diskreditasiya etməklə, Qarabağ məsələsində proseslərdə müdafiə mövqeyinə
çəkilməyə məcbur etmə məqsədi güdür. Ermənistan Azərbaycanı müharibəyə təhrik
etməklə danışıqlar prosesində Rusiyanın müəyyən etdiyi indiki nə hərb, nə sülh
vəziyyətini dəyişməyi, status-kvoya zərbə endirməyi planlaşdırır. Ermənistan hər
zaman olduğu kimi bu məsələdə də satellit rolunda çıxış edir. Bundan başqa,
müharibəyə başlama səbəbinin məsuliyyətini Azərbaycanın üstünə atmaqla Ermənistan
bir neçə məqsəd güdür. Müharibə başlayarsa, Ermənistanın uduzacağı məlumdur.
Bununla regionda Rusiyanın yaratdığı status-kvo pozulur, Qarabağ klanının nəzarətində
olan Ermənistan ordusu məğlub olur və Paşinyan daxili rəqibləri ilə haqq-hesab
çəkmək üçün ikinci Aprel məğlubiyyəti sindromu əldə etmiş olur.
- Rəsmi İrəvanın bu
cür bəyanatları, işğalçı olduqlarını açıq bildirməsi ATƏT-in Minsk qrupunun
münaqişəni sülh yolu ilə həll etmə missiyasını şübhə altına salmırmı? Ümumiyyətlə,
Ermənistan rəsmilərinin belə bəyanatları fonunda həmsədrlər nə üçün susurlar?
- Ermənistan rəsmilərinin danışıqların pozulmasına
yönəlmiş bəyanatlarına Minsk qrupu indiyədək heç bir reaksiya vermirsə, bu,
onların da məsuliyyətini artırır. İşğal cinayətinin nəticələrinin aradan
qaldırılması ilə məşğul olmağa mükəlləf olunmuş beynəlxalq təşkilatın bu
prosesi pozan destruktiv tərəfə - yəni Ermənistana irad bildirmək, Paşinyanın bəyanatlarını
pisləmək əvəzinə, işğalın legitimləşdirilməsinə yönəlmiş çağırışlara dair
lazımi tədbirlər görməməsi Minsk qrupu həmsədrlərinin də beynəlxalq hüquqa və
öz üzərinə götürdüyü vəzifələrin icrasına ən azından səhlənkar, məsuliyyətsiz
yanaşması deməkdir. Minsk qrupuna həmsədrlik edən dövlətlərin hazırda dünyanın
bir sıra bölgələrində, Latın Amerikasında, Yaxın Şərqdə, Mərkəzi Asiyada, Cənubi
Qafqazda güc savaşı uğrunda mübarizə aparması və burada bütün səylərin Qarabağ
münaqişəsinin həllinə yönəlməsi deyil, münaqişə tərəflərindən öz maraqları
naminə istifadəyə cəhd etməsi belə bir vəziyyət ortaya çıxarıb. Bir sıra beynəlxalq
problemlər kimi Qarabağ münaqişəsi də Cənubi Qafqazı öz təsir dairəsinə daxil
etmək istəyən böyük güclərə hər üç bölgə ölkəsi ilə anlaşmanı labüd etdiyindən,
həmsədr dövlətlər Ermənistanın məlum bəyanatlarına münasibət bildirmək istəmirlər.
- İşğalçı Ermənistanın
davamlı olaraq qeyri-konstruktivlik nümayiş etdirməsi, beynəlxalq hüquqa zidd bəyanatları
Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin ədalətli həllinə necə təsir edir?
- Cənubi Qafqaz regionunun böyük dövlətlərin
geostrateji planlarında yer alması, Atlantizm və Avrasiyaçılıq arasında ziddiyyətlərin
toqquşduğu məkanlardan biri olması, Orta Şərq və Mərkəzi Asiyaya yaxın bölgə
olaraq dünyanın diqqət mərkəzində olan bölgələrdən biri olması buradakı proseslərin
tək bölgə xalqlarına və dövlətlərinə deyil, bütün dünyaya və xüsusilə də burada
marağı olan böyük dövlətlərin siyasətinə təsirsiz ötüşməməsini labüd edir.
Dünya o qədər qloballaşıb ki, bir bölgədə baş verən münaqişə bu və ya digər
formada bütün beynəlxalq münasibətlər sistemində təsir edir. Qarabağ münaqişəsi
kimi bir problem öz ədalətli həllini tapmayınca, heç bir böyük güc mərkəzi
regionda öz maraqlarını sabit və etibarlı şəkildə təmin edə bilməz. Azərbaycan
prezidenti bəyan edib ki, biz öz xarici siyasətimizi milli maraqlar prinsipi əsasında
qururuq. Bizim xarici siyasətimiz qarşılıqlı faydalı əməkdaşlığa söykənir, Ermənistandan
fərqli olaraq biz heç bir gücün forpostu deyilik. Münaqişəni başlayan və onun həllinə
imkan verməyən tərəf Ermənistan olduğundan problem 30 ildən çoxdur ki, öz həllini
tapmamış qalmaqdadır. Ermənistan qeyri-konstruktiv bəyanatlar verməklə münaqişənin
həllinə imkan verməməyə, vaxt udmağa çalışır. Onlar hesab edir ki, guya vaxt nə
qədər çox uzansa, zaman onların xeyrinə işləyə bilər və onlar daha çox vaxt
keçdikcə dünya ictimaiyyətini fakt qarşısında qoya bilərlər. Buna görə də
münaqişəyə hər vəchlə mane olurlar. Təbii ki, bu cür mövqe danışıqlar prosesini
pozur və onun hərbi yolla həllini qaçılmaz edir.
- Bütün bu hadisələr
fonunda Ermənistan silahlı birləşmələri cəbhə xətti ilə yanaşı, sərhəd ərazilərdə
də atəşkəsi pozur, hərbçilərimizi yaralayırlar. Buna cavab olaraq Dövlət Sərhəd
Xidməti hərbçilərinin Qazax istiqamətində bəzi mövqelərdə irəliləməsini necə dəyərləndirirsiniz?
- Sərhəd xətlərinin irəli çəkilməsi və yeni sərhəd
məntəqələrinin yaradılması Azərbaycanın döyüş əzmini bir daha nümayiş etdirdi.
Buna həm də düşmən tərəfin son zamanlardakı təxribatları təhrik etdi. Məsələn,
bu ilin iyulun 31-də Dövlət Sərhəd Xidmətinin Sərhəd Qoşunlarının "Qazax” əlahiddə
sərhəd diviziyasının Azərbaycan-Ermənistan dövlət sərhədində təmas xəttində
yerləşən sərhəd döyüş mövqelərinə qarşı düşmən tərəfinin təxribatları baş
vermiş, döyüş mövqelərimiz düşmən tərəfindən atəşə tutulmuşdu. Atışma
zamanı döyüş növbəsində xidmət aparan Sərhəd Xidmətinin 1 hərbi qulluqçusu
yaralanmışdı. Bununla yanaşı, Paşinyanın Xankəndidəki məlum təxribarçı bəyanatından
sonra iki ölkə arasında müharibə ehtimalını gücləndiyindən Azərbaycanın müvafiq
dövlət orqanları işğalçı qoşunlarla təmas xəttində və Ermənistanla dövlət sərhədində
fəaliyyətlərini genişləndirdilər. Dövlət Sərhəd Xidmətinin Qazax rayonunda yeni
məntəqələr yaratması və düşmənin strateji obyektlərini nəzarət altına alması
bunu sübut edir. Azərbaycan təkcə işğal olunmuş ərazilərdə qoşunların təmas xəttində
deyil, həmçinin Azərbaycan-Ermənistan dövlət sərhədində təxribatlara qarşı hazırlığını
artırmış oldu. DSX-nin son tədbirləri bu baxımdan Azərbaycanın Ermənistana
uğurlu demarşı sayıla bilər.
- Azərbaycan sərhədçilərinin
Qazaxdakı addımından sonra erməni tarixçi və hərbçi ekspert Artur Yegizaryan
özünün Facebook səhifəsində status paylaşaraq iddia edib ki, guya ermənilər də
Azərbaycanla sərhəddə 140 hektar torpaq azad etməyə nail olublar. Ermənistan cəmiyyətində
baş verənləri internet üzərindən izləyən politoloq kimi deyə bilərsinizmi, sərhədçilərimizin
irəliləməsi erməni cəmiyyətinə necə təsir edib?
- Sərhədçilərimizin irəliləməsi, müdafiə naziri
general-polkovnik Zakir Həsənovun cəbhəboyu zonada tikilən hərbi hospitalın
açılışını etməsi, daha sonra isə onun Rusiyaya səfər etməsi, Paşinyanın təxribatlarına
vaxtında verilmiş kəsərli, doğru cavab oldu. Təbii ki, bütün bunların əsasında
Azərbaycan Prezidentinin üstün iradəsi, dünyada bir lider kimi şəxsi nüfuzu,
ölkəmizin qüdrəti dayanır. Azərbaycana diplomatik demarş nümayiş etdirməyə cəhd
edən Paşinyan bununla onsuz da zəif ölkəsini sonunun məğlubiyyət olacağını
bildiyi mənasız avantüraya sürüklədiyinin fərqindədir. Öz dövlətinin rifahını,
tərəqqisini yalnız müdrik, xalqını sevən, sülhpərvər dövlət başçısı düşünə bilər.
Paşinyanın nə şəxsi, nə işgüzar keyfiyyətləri, nə də keçdiyi həyat yolunun
qısamüddətli təcrübəsi ona bu imkanları verməyib. Bu şəxs Qərbin təsir
agentidir. Onun məqsədi Ermənistanı inkişaf etdirib, işğalçı damğasından xilas
etmək yox, Rusiyanın forpostundan Qərbin forpostuna transfer etməkdir. Onun
bütün fəaliyyəti bunu sübut edir. Ölkəsinin indiki şəraitdə məğlub olacağını
bildiyi halda Azərbaycanla müharibəyə təhrik etməsi ilk növbədə onun öz dövlətinə
xəyanətdir. Lakin bir qayda olaraq başqa qüvvələrin köməyilə hakimiyyətə gələn
siyasətçilər xarici qüvvələrin iradəsini həyata keçirir, onlara verilmiş təlimat
üzrə hərəkət edir, qalan məsələlər, o cümlədən öz ölkəsinin məğlubiyyəti onları
narahat etmir. Odur ki, ali baş komandanın nəzarət edə bilmədiyi ordunun hər
hansı ərazi tutması cəfəng iddiadır. Status-kvonu ən son olaraq 2016-cı il
Aprel döyüşlərində, daha sonra Naxçıvanda Günnüt ərazisində torpaq tutmaqla, ən
son günlərdə isə Qazaxda sərhəd xətlərini irəli çəkməklə Azərbaycan dəyişib!
Rufik İSMAYILOV