Bakı 23°C
“Dostuma dedim ki, dur gedək, bu, artıq qələbədir”
Səxavət Məmməd: "Gözümün qarşısında arzuladığım tarix canlanır”
Ordumuz yeni tarix yazır. Zəfər dolu günlər yaşayır, hər gün qələbə xəbəri ilə sevinirik. O, bu tarixi ana şahidlik edir... Qeydləri o qədər çoxdur ki, hələ müharibə bitməmiş bir kitabın mövzusunun artıq hazır olduğunu deyir: "Yazılanda, bir çoxları heyrət edəcək ki, belə bir döyüş, belə bir əməliyyat, belə bir ürəkmi olub”.
Müsahibimiz "Yeniçağ.az” saytının əməkdaşı, hərbi jurnalist Səxavət Məmməddir.
- Hərbi jurnalist olmaq, jurnalistikanın, bəlkə də ən çətin və təhlükəli istiqamətidir. Niyə məhz bu sahəni seçdiniz?
- Hər peşənin öz riskləri var. Hərb sahəsində insan həyatı daha çox risk altında olduğundan, təhlükəli hesab olunur. 4-5 yaşımdan müharibənin içində böyümüşəm. Bəlkə də bu səbəbdən hərb istiqamətinə yönəldim. Bu sahəni çox sevirəm. Cəbhə bölgəsində özümü daha rahat hiss edirəm. Yəni kompüter arxasında, ofisdə olanda bu rahatlığı tapa bilmirəm. İşimdən zövq alıram. Burda sanki öz ərazimmiş kimi, futbol dili ilə desək öz mövqeyim kimi oynayıram. Sevərək, istəyərək bu sahədəyəm.
- Bəs niyə hərbçi yox, jurnalist?
- Sərbəstliyi sevirəm. Hərbi xidmətdə olduğum dövrdə belə, heç vaxt özümü o qəlibdə görə bilməmişəm. Hər gün saç qırxmaq, üz təmizləmək, nizam-intizamda özümü təsəvvür edə bilmirdim. Ona görə hərbçi olmadım. Amma jurnalist olaraq hərb sahəsini çox sevdiyim üçün sırf bu sahə üzrə də ixtisaslaşdım.
- Ordumuzun uğurlu Qarabağ əməliyyatının ilk günlərindən cəbhədəsiniz. Sizin silahınız klaviatura və qələmdir. Həyatınız risk altındadır. Təhlükə ilə necə mübarizə aparırsınız?
- Mən müharibə başlanandan bir gün öncə, 26 sentyabrdan cəbhə bölgəsindəyəm. Yadınızdadırsa, o vaxt çox şayiələr, dezinformasiyalar yayılırdı. Bir gün qərar verdim ki, nə baş verdiyini izləmək üçün cəbhə bölgəsinə gedəcəyəm. 27-si səhər saat 6:30-dan sonra müharibə başladı. Mərminin dili, ağzı yoxdur. Bilmirsən haradan, necə gəlir. Hər an hər şey ola bilər. Təhlükədən qorunmaq üçün burada sahəni bilmək, ərazini düzgün seçmək lazımdır. Önəmli olan budur. Ola bilər mərmilər sənə tuş gəlsin. Amma mən seçdiyim ərazilərdə, özü də çox ön hissələr olub. Bir dəfə də olsun təhlükə ilə üzləşmədim. Çünki ərazini düz seçirəm. Ən əsas məsələlərdən biri odur ki, hətta özümün doğulduğum Ağdamda olanda belə, mütləq bələdçidən istifadə edirəm. Müharibə jurnalistikasının əsas xüsusiyyəti odur ki, dünyanın hansı ölkəsində olursan ol, ərazini nə qədər mükəmməl bilirsən bil, mütləq bələdçilərdən istifadə etmək lazımdır. Mən də rayonun ərazisində hər gedəcəyim bölgədə bələdçilər seçirəm. Müəyyən məsələlər var ki, bunu açıqlamaq olmur. Hərbidən bir qədər anlayışı olanlar düşmənin hansı istiqamətdən vuracağını hesablaya bilir. Məni burada qoruyan öz sahəmdə ixtisaslaşmağımdır. O bilgilərlə özümü hələ ki, qoruya bilirəm.
- Zəfər dolu bu əməliyyat ölkəmizin tarixinə qızıl hərflərlə yazılır. Bu tarixin cəbhədəki canlı şahidi olmaq sizin üçün nə deməkdir?
- Hələ müharibə bitməmiş burada bir kitabın mövzusu var. Qeydlərim o qədər çoxdur ki... Yazılanda, bir çoxları heyrət edəcək ki, belə bir döyüş, belə bir əməliyyat, belə bir ürəkmi olub... İnsanlar bunu görəcəklər. Mən qürur duyuram. Heç tələsmirəm. Bu müharibə şahmat oyunu kimidir. Bəzən vaxt apara bilər. Amma diqqətli, səbirli, təmkinli olmaq lazımdır. Gözümün qarşısında arzuladığım bir tarix canlanır və bundan həzz alıram.
- Cəbhədə ən çox təsirləndiyiniz xatirə və ya hansısa məqamı bizimlə bölüşə bilərsinizmi?
- Cəbhədə xatirələrim çoxdur. Suqovuşanın işğaldan azad olunması ərəfəsində bir yüksəklikdə özümüzə mövqe seçmişdik. Döyüşün gedişatını izləyirdik. Film kimi idi. Heç bir aksiyon filmlərində bunu görməmişdim. Artıq hava qaralırdı. Birdən dayandım, dostuma dedim ki, dur gedək, bu, artıq qələbədir, bura bizimdir. Gəldik. Təbii ki, yazmadım ki, Suqovuşanı işğaldan azad etdik. Bir cümlə yazdım ki, artıq Azərbaycan ordusu Madagizi vurmur... 1 gün sonra cənab prezident açıqladı ki, Madagiz bizdədir.
- Müharibə dövründə məlumatları paylaşırsınız, hansıları yox?
- Müharibə dövründə informasiya ilə işləmək vacib məsələdir. Mənim çərçivəm çox dardır. Ərazidə baş verənləri görürəm, onlarla bağlı informasiya alıram. Arxa cəbhədən informasiyam olmur. Ancaq zənglərlə əldə edirəm. Burada redaktorların üzərinə ciddi iş düşür. İnformasiyanın üzərində çalışan redaktorlardır. Bu sahədə anlayışı olması vacibdir. Müdafiə nazirliyi məlumat yayır ki, canlı yayım etməyin, foto, video paylaşmayın. Buna diqqət etmirlər. Canlı yayımla yer tapmaq çox asan və sadədir. Adi bir fotonun harda çəkildiyini bilmək üçün xüsusi xidmət orqanın əməkdaşı olmaq lazım deyil. Videoların çəkilmə, işlənmə qaydası var. Məsələn, bir əraziyə mərmi atıb, amma hədəfi tutdura bilməyib. Bəzi təcrübəsiz jurnalistlər bunu çəkib yayımlayıb, elə bir geniş planda çəkilib ki, düşmən anlayıb ki, yox, bura lazım deyilmiş, filan istiqamətə vursaq, iş bitəcək. MN-nin qadağaları kefdən irəli gəlmir. Bunun səbəbləri var. Foto, video paylaşmıram. Özüm üçün arxiv yığıram. Paylaşacağım foto da bir həftə öncənin olur. Cəbhədə cəmi 1 şəkilim var. Jurnalistin səlahiyyətində deyil ki, yazsın ki, Zəngilan işğaldan azad edildi. Ərazi tam möhkəmlənməli və döyüşləri aparan ərazi üzrə cavabdeh şəxs deməlidir ki, təhlükə yoxdur. Bu da Ali Baş Komandana açıqlanır. Bu, rəsmi şəxslərin görə biləcəyi işdir. Bu barədə tələsmirəm. Amma mən cəbhə bölgəsindəyəm, döyüşləri görürəm, istiqamətini bilirəm, Ermənistan hansı istiqamətdən atır , bizimkilər cavab verir, təbii ki, bunu rəsmi açıqlama gözləmədən yazıram.
Aygün Əziz
