Zaqatalada xalq teatrı da varmış - Fotolar
Davamlı olaraq mətbuatda bölgələrdə fəaliyyət göstərən
dövlət teatrları ilə bağlı xəbərlərə rast gəlirik. Ancaq onlarla bərabər, bölgələrdə
özünəməxsus xalq teatrları da var. Onlar öz bölgələrinin mövcud durumuna uyğun
şəkildə fəaliyyət göstərir, özfəaliyyət halında çalışırlar. Əsasən də Mədəniyyət
evlərinin nəzdində fəaliyyət göstərirlər.
Zaqatalada xalq teatrı
Budəfəki söhbətimiz Zaqatala Xalq Teatrı
haqqındadır. Zaqatala rayon Mədəniyyət Mərkəzinin direktoru Aybəniz Heydərova
ilə teatrın yaranma prosesindən, Zaqatalada Mədəniyyət evinin fəaliyyətindən
danışdıq. Daha sonra Mədəniyyət evinin nəzdində fəaliyyət göstərən Zaqatala
xalq teatrın ilə bağlı ətraflı məlumat əldə etmək üçün teatrın rejissoru Bayram
Qurbanovla söhbət etdik.
Bayram müəllim uzun müddətdir ki, bu teatrda
çalışır. Əsil teatr fədaisidir. O, bildirdi ki, sovet hakimiyyəti qurulduqdan
sonra öz ideologiyasını yaymaq üçün teatrı əsas təbliğat vasitəsi kimi genişləndirməyə,
inkişaf etdirməyə başlayıblar: "Kolxoz quruculuğu dövründə kolxoz və sovxoz
teatrları yaradılıb, teatr tamaşaları hazırlayıb əhali arasında göstərirdilər. Bununla
da əhali arasında fikir formalaşdırmağa müvəffəq olurdular. Zaqatala Dövlət
Teatrı 1947-ci ilin iyul ayında yaradılıb. Və İbrahim İsfahanlı bu teatra
rejissor təyin olunub. İbrahim İsfahanlının 1934-cü ildə Azəri və Osmanlı türklərinin
yaşadıqları Adigün rayonunda səyyar kolxoz və sovxoz teatrının yaradılmasında da
böyük rolu olub. Məlik Dadaşov və Sofiya xanım Hüseynova Zaqatala Dövlət
teatrına aktyor təyin ediliblər. M.Dadaşov burada işləyən müddətdə
S.S.Axundovun "Eşq və intiqam”, "Namus” əsərində, "S.Vurğunun "Vaqif” əsərlərində
Əlimərdan, Seyran, Vaqif rollarında çıxış edib. Ancaq bu dövlət teatrının ömrü
uzun olmur. Müharibədən çıxmış dövlətimizin iqtisadiyyatı zəif olduğu üçün SSRİ
hakimiyyətinin qərarı ilə 1948-ci ilin sonunda bütün teatrlar özünü maliyyələşmə
(təsərrüfat hesablı) iş üsuluna keçir. Azərbaycanda bir-birinin ardınca, Şəmkirdə, Şamaxıda, Şəkidə,
Qazaxda, Ağdamda, Füzulidə, Ağdaşda, Salyanda, Sabirabadda, Lənkəranda,
Zaqatalada, Ordubadda, Göyçayda, Şuşada dövlət teatrları fəaliyyətini
dayandırmağa məcbur olurlar”.
"Xalq teatrı”-na keçid
Bayram müəllim qeyd etdi ki, Zaqatalada teatr təsərrüfat
hesabına keçdikdən sonra dram dərnəyi formasında fəaliyyət göstərib: "1960-cı
ildən "Xalq teatrı” kimi fəaliyyət göstərmişik. Zaqatala teatrının
yaranmasının, inkişafının öz tarixi var və bu teatrın inkişafında müstəsna rol
oynayan şəxslər olub. Onlardan biri də mənəm.
Ömrümün 48 ilini Zaqatala Xalq Teatrının inkişafına həsr etmişəm. Ömrünə
yazılmış bu illər, bu illərin zəhməti hədər getməyib. Teatr yolunda çəkdiyim əməyim
Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən qiymətləndirilib. Belə ki, 2014-cü ildə Azərbaycan
Mədəniyyətinin inkişafındakı xidmətimə görə, "Azərbaycan Respublikasının Əməkdar
Mədəniyyət işçisi” adına layiq görülmüşəm”.
Bayram müəllim Zaqatala xalq teatrının yaradıcılıq
yoluna C.Cabbarlının "Sevil” əsəri ilə
başladığını və repertuarına müasir həyatımızın tələblərinə cavab verən,
xalqımızın həyatını, əməyini, xalqlar dostluğunun dövlət və qüdrətini tərənnüm
edən əsərlər daxil edildiyini deyir: "Bu əsərlərdən Georgi Xuqayevin – "Arvadımın əri”, "Elburus evlənir”,
Seyfəddin Dağlının "Adı sənin, dadı mənim”, Mehdi Hüseynin "İntizar”, İsi Məlikzadənin
"Gəl qohum olaq”, İsa Əlimovun "Xəyanət”, Şəmistan Əsgərovun "Son Ələk”, Salam
Qədirzadənin "Gurultulu məhəbbət”, Süleyman Rüstəmin "Gəldi gedər”, Üzeyir
Hacıbəyovun "Ər və arvad”, Məhərrəm Əlizadənin "Şeyx Rəhmətullah”, Cəfər
Cabbarlı "Solğun çiçəklər” və başqalarını göstərmək olar”.
Söhbət əsnasında məlum olur ki, tarixə nəzər
yetirdikdə yarandığı ildən çox keçmədən Zaqatala xalq teatrı 1962 və 1965-ci
illərdə xalq teatrlarının I və II
Respublika baxışlarında uğurla çıxış etmiş və ikinci dərəcəli diploma layiq
görülmüşdür. Xalq teatrının kollektivi az bir müddət ərzində Ü.Hacıbəyovun "Ər və arvad”, "Əsli və Kərəm”,
S.Rəhmanın "Toy”, "Xoşbəxtlər” əsərlərini tamaşaçılara göstərə bilmişdir. Zaqatala rayon Xalq teatrı çoxillik səhnə fəaliyyəti sayəsində böyük nailiyyətlər
əldə etmiş, haqlı olaraq geniş xalq kütlələrinin hörmətini qazanmışdır. "Teatr
- 77”
Respublika baxış müsabiqəsində Zaqatala
xalq teatrı da müvəffəqiyyətlə çıxış etmiş, son turda Bakıda Aktyorlar evində çıxış etmək hüququ
qazanmışdır. Kollektivimiz S.S.Axundovun "Laçın yuvası” əsərini göstərmişdir.
Kollektivin uğurlu çıxışına görə 3 nəfər aktyora pul mükafatı, 2 nəfər aktyora
qiymətli hədiyyələr verildi. Mən ən yaxşı kişi rolunun ifasına görə mükafata layiq görüldüm.
Zaqatala xalq teatrı ilə əmək adamlarının ünsiyyəti ildən ilə möhkəmləndi. Xalq
teatrının tamaşlarında iştirak edən həvəskar aktyorlar heç də peşəkar artistlər,
incəsənət ustaları deyil, xüsusi təhsili olmayan müxtəlif peşəli sadə zəhmət
adamlarıdır. Onların gündüzlər istehsalatda, iş növbəsində çalışır, məktəblərdə
tədris müəssisələrində oxuyur, axşamlar isə öz istirahətlərini ən sevimli işə -
incəsənətə sərf edirlər. Zaqatala rayon Xalq teatrının ilk həvəskarlarından Nəbi Qədirov, İlham Əsədov, Əli Süleymanov, mərhum
Xurşud Abbasova, Münəvvər Məmmədova, İbrahimxəlil Butdayev, mərhum Kamil
Babayev, mərhum Həbib Xeyrullayev, Nərgiz Hacıyeva, Fikrət Məmmədov, mərhum Əjdər
Lələyev, Dilqəm Əzimov, Valeh Həsənov, Xatın Əhmədova, Samirət Hümbətova və
başqalarını göstərmək olar. Xalq teatrında həvəskar aktyorlara səhnə sənəti
ustalığı, nitq mədəniyyəti-diksiya, səhnə hərəkəti öyrədilir, faydalı rejissor
məsləhətləri verilir. Teatr sənətinə aid maraqlı söhbətlər aparılır. Teatrda
olan həvəskar aktyorlar öz yaradıcılıq estafetini teatrımızın özəyini təşkil edən
gənclərə vermişlər. Bu gənclərin qüvvəsi ilə xalq teatrında bir çox samballı,
maraqlı tamaşalar hazırlamışdır. Bu gənclərdən, Namiq Məmmədov, Rafiq Butdayev,
mərhum Hacıramazan Butdayev, Ramazan Məmmədov, Oruc Məmmədov, İradə Hüseynova,
Gülşad Xəlilova, Şahin İsayev, Kənan Şəkərov, Müqəddəs Yekayev, Qaragöz Məmmədova,
Bayram Qurbanov, Günel Mehdiyeva, Tahirə Pirimova, Samirət Hümbətova, Aysel
Yusubova, Fərid Əzimov, Çingiz Məmmədov, Kənan Rəhimov, Nazən Bulacova və
başqalarını göstərmək olar.
"Sən öl, mən ölümlə” birtəhər biletləri təşkil
edirik
Bayram Qurbanov qürurla Zaqatala rayon Xalq teatrının
Respublikada keçirilən bütün teatr festivallarında müvəfəqiyyətlə iştirakından
və yüksək naliyyətlər əldə etməsindən danışır: "Teatr yarandığı gündən indiyədək
150-dən çox iri və xırda həcmli əsərə səhnə həyatı vermişəm. Kollektivimiz
respublikamızın əksər rayonlarında qastrol səfərlərində olmuşdur. Qonşu
Gürcüstan Respublikasının azərbaycanlılar yaşayan bütün rayonlarında olmuş,
tamaşaçı hörmətini qazanıb. Qarabağ müharibəsi dövründə kollektivimiz cəbhənin
Tovuz, Ağdam, Goranboy, Ağdərə bölgələrində hospitallarda olub, döyüşçülər və
yaralılar qarşısında çıxışlar edib. Teatrımız bu gün də işini günün tələbləri səviyyəsində
qurur, belə ki, kollektivimiz 2016-cı ildə Hüseynbala Mirələmovun "Vicdanın
hökmü” pyesini səhnələşdirib. Əsər Qarabağ mövzusundan bəhs edir. Teatrımız
balaca tamaşaçılarımızı da unutmayıb. 2017-ci ilin yanvar ayında qış tətili
günlərində balaca tamaşaçılarımıza "Tıq–Tıq xanım”, Novruz bayramı ərəfəsində
"Göyçək Fatma” nağılını səhnələşdirib təqdim
edib. 2017-ci ilin iyul ayında Zaqatala rayon Xalq Teatrı Bakı şəhərində
keçirilən II Respublika Xalq Teatırı festivalında 2-ci yerə layiq görülüb. İki
nəfər həvəskar aktyor ən yaxşı qadın roluna görə və ən yaxşı kişi obrazı
ifasına görə mükafat alıblar. 2018-ci ildə Məmməd Səid Ordubadinin və Səid Rüstəmovun
"5 manatlıq gəlin” adlı musiqili komediyası tamaşaçılara təqdim olunub”.
Bayram müəllim Zaqatala tamaşaçılarını kifayət qədər
teatral tamaşaçı hesab etmir: "Məktəblərə
bilet satmağı qadağan ediblər. "Sən öl, mən ölümlə” birtəhər biletləri təşkil
edirik (gülürük)”.
Rejissorla söhbətimizdə bildirdi ki, Zaqatala Xalq
teatrı hər il iki əsər təhvil verir: "İndi bir böyük, iki kiçik həcmli əsər təhvil
vermişik. Yaradıcı heyəti öz ətrafımıza toplayır və onları yetişdiririk. Heyətimiz
gənclərdən ibarətdir. Rayonda məni çox tanıyırlar, mən də öz xətir-hörmətimə həvəskarları
teatra cəlb edirəm”.
Xəyalə Rəis