• cümə axşamı, 28 mart, 17:54
  • Baku Bakı 16°C

“TÜRKÜN GELİŞİ” haqqında

18.01.16 10:38 1905
“TÜRKÜN GELİŞİ” haqqında
“Kaspi” qəzetinin təsisçisi, şairə Sona Vəliyevanın poeziyası haqqında Türkiyə “İnsan hakları” platförmünün başkanı Müjgan Suverin Türkiyə mətbuatında – “Gözlem” qəzetində dərc olunmuş mməqaləsini aydın dildə və dürüst üslubda olduğunu nəzərə alaraq Türkiyə türkcəsində təqdim edirik.

İyi ki Varsın Suna Valiyeva

Azerbaycanlı şair - yazar Suna Valiyeva`yı yıllardır tanırım. Eşi ile birlikte, aile dostlarımız arasındadır.
Suna, dur otur demeden oradan oraya koşturan, başladığı her işi başarıyla tamamlayan, gazetecilikten eğitime, eğitimden estetiğe uzanan iş yaşamına paralel, eşine çocuklarına ve evine düşkün müşfik bir eş, iyi bir anne, ahlaklı bir Müslüman ve onurlu bir Türk`tür. Bunca yeteneği mütevaziliğin sınırlarına hapsetme gayretlerine rağmen değerlendirmelerindeki derinlik, yorumlarındaki enginlik, o sınırları yıkar geçer, karşınızda mütevazi bir şair değil, bir derya, bir deniz olduğunu anlarsınız.
Size yukarıda birkaç cümleyle tanıtmaya çalıştığım Suna, yeni bir şiir kitabı yayınlamış. Araz Yayınları`nda Türkiye Türkçesi ile yayınlanan bu kitabı, Bakü`deki buluşmamızda "yolda okursun" diyerek verdi.
İstanbul`daki zamansızlık arasına sıkıştırılmış bir anda okumak için elime aldığım ve sayfalarına şöyle bir göz atıp tadını almadan masama bıraktığım "Türk`ün Gelişi"ni anlamak ve anlatmak bugüne kısmetmiş.
Siyasi gündemin kasvetiyle geçen bir yılın yılgınlığı ve yılın son günlerini yaşamanın hüznü arasında sıkışan ruhum bir kaçış ararken, elime tekrar aldığım bu şiir kitabı beni birden tazeledi, canlandırdı, umutlandırdı. Şiirin unuttuğum güzelliklerini tekrar yaşattı. Mısralarda acı gerçekle iç içe girmiş umut tomurcukları, sözlerdeki zenginlik, anlatımdaki zarafet, felsefedeki derinlik beni şaşırttıkça şaşırttı.
Kitaba adını veren "Türk`ün Gelişi" şiirinde Suna, ait olduğu halkın yüceliğini, geleneklerini vurgularken köklerine duyduğu hayranlık ve sadakat beni duygulandırdı. Şiirin mısralarında bulunan;
"Haqq məndədi, mən haqdayam
Yaxındayam, uzaqdayam
Ölçüsüz vaxt taxtındayam
Zamanla ölçüldüm gəldim"
- - -
İlkdə sonam, sonda ilkəm"

mısralarına yüklenmiş anlam, beni Yunus Emre ve Aşık Veysel`deki derin düşünceyle buluşturdu.
"Məni Özümdən Soruş" şiirinden aldığım;
"Can da ki əmanətdi, borcdu,
Tanrım nə vaxt istəyəcək
Ömür almasız nağılmış
Sonda ayrılıq düşəcək"

anlatımında karşılaştığım derin hüzün, türkülerdeki deli dalgaların duvarlara vurup geri çekilmesindeki yenilgi kadar gerçek, Cahit Sıtkı`nın "Yaş 35" şiirindeki; "Neylersin ölüm herkesin başında - Uyudun uyanamadın olacak" mısralarındaki gibi kaçınılmaz sonun kabullenişi değil mi?
Ve yine aynı şiirde yer alan şu dörtlük;

"İş - gücümü soruşursan
Ürəkdən söz qazıram
Tanrı əllərimdən tutub,
Öz yazımı yazıram."

diyerek şairin ve şiirin en yalın anlatımı olarak karşımıza çıkıyor. Kitabı okudukça, sayfaları çevirdikçe her şiirde, her mısrada yaratıcılığın verimli toprağı, duygu dalgalanmaları vuruyor gönlünüze.
Şair, geçen yıllara, değişen zamanlara rağmen hiç değişmeyen bir toplumsal sorun olan kadınlara yönelik haksızlıklara da dikkat çekiyor. Geleneğin bilincinde olup geleceğin değerlerine sahip çıkan Suna Valiyeva, kadınların bitmeyen eşitlik mücadelesine de destek veriyor. Kadınları anlamak, anlatmak, benliğinin bir parçasıdır. Aldatılan kadınların duygularına yandaş, acılarına ortak oluyor.
Şüphe şiirinin bir dizesinde;
"Şübhə olmuştan betər
O, evi şübhə yıxdı"

derken aynı şiirin son dörtlüğünde;
"Sararan solan ülfətdi
Adiləşən məhəbbətdi.
İtən dözüm, dəyanətdi,
Yetər, şübhələr yetər!"

diye haykırır!
"Varını, yoxunu,
İnamını, qürurunu taladılar.
Ömrünu yalana satdılar.
əvəzində əyarı
ucuz bir həyat verdilər sənə
Göz yaşların gecələr
Ömrünü yudu,
Guya rahatlandın,
Sabahları bəxtəvər görünəsən deyə"

Yukarıda "İçinden Talanan Qadın" şiirinden aldığım bu mısralarda anlatılan mutsuz kadın tablosunu, Suna`dan başka hangi ressam böyle güzel çizebilirdi?
Suna, "Əziz Qardaşım Kefi İsgəndərə" isimli üç bölümlük şiirinde de, bütün değerlerin kaybolduğu günümüzde, paranın ve kültürsüzlüğün yaşam tarzlarını nasıl etkilediğini muhteşem bir hicivle ortaya koyuyor.
"Əziz qardaş, xəbərin var?
Xudayar bəy kəndxudalıqdan
milyonerə dönüb.
Neylədi, latın əlifbasını
öyrənə bilmədi,
İndi kitab yazdırıb,
Professor olmaq eşqinə düşüb.
- - -
Xəbərin var,
Xudayar bəy kirli
arxalığını çıxarıb,
İndi `zilli` geynir
Zəmanə dəyişib axı"
- - -
Bax, köhnə, sağalmaz dərddir
`Anlamaq dərdi`
sən çox fikir eləmə"

Suna, genelde dünyanın bir çok yerinde özelde kendi ülkesinde aynı halkı ikiye bölen zoraki sınırların iki yakasında kalan insanların parçalanmışlık duygularını, anlatırken bölünmüşlüğün acısını onlarla birlikte yaşıyorsunuz.
Sərhəd İnsanları
Ürəyi bütöv dəyil,
Sərhəd adamlarının.
Sərhəd adamarı fərqli,
Sərhəd adamları dərdli
Duyğularının tən ortasından,
Çəkilib tikanlı məftillər
Sağ qolu o yanda,
Sol qolu bu yanda,
Sağ ayağı sol ayaqla görüşsə
Tikanlı məftillər didəcək.
Sağ gözü o yanı
Sol gözü bu yanı səvəcək
Ruhusa bütöv yurd həsrəstilə,
göynəyəcək

Şiirden şiire geçtikçe ruhunuz çalkalanacak, sarsılacak, bazen gülecek, bazen üzülerek ufuka bakıp derin derin düşüneceksiniz.
Kitabın son sayfasını kapatırken gönlünüzün dolduğunu, ruhunuzun zenginleştiğini hissedeceksiniz.
Ve sonra eminim ki, şiirleri ne elinizden, ne dilinizden düşürmeyeceksiniz.
İyi ki varsın Suna!
İyi ki varsın, iyi ki şairsin ve bu duygusuz yaşama inat hâlâ şiir yazabiliyorsun.
banner

Oxşar Xəbərlər