Siqaret qadağası restoranların fəaliyyətinə necə təsir edəcək?
Bu günlərdə Milli Məclisdə yeni hazırlanmış "Tütün məmulatlarının
istifadəsinin məhdudlaşdırılması haqqında" qanun layihəsi birinci oxunuşda
qəbul edilib. Əmək və sosial siyasət komitəsinin sədri Hadi Rəcəbli qeyd edib
ki, layihənin hazırlanması sosial tələbatdan irəli gəlir: "Azərbaycanda son illər
qadınların siqaretə marağı artaraq 1 faizi keçib. Kişilərin 67,5, qadınların
52,5 faizi tütünün təsirindən əziyyət çəkir. Dözülməz hal odur ki, bunun nəticəsi
narkotik aludəçiliyinə gətirib çıxarır. Bu məsələlər də cəmiyyətin narazılığına
səbəb olur. Sevindirici haldır ki, layihə son günlər mətbuatda müzakirəyə
çıxarılıb və cəmiyyət tərəfindən dəstəklənib”.
Komitə sədri deyib ki, Azərbaycanın tütün məhsullarına xaricdə maraq
çoxalıb və layihənin qəbulu tütünün istehsalını heç də azaltmayacaq. Qanun
layihəsində ölkədə tütündən (siqaretdən) istifadənin qadağan olunduğu yerlər,
tütün əleyhinə tədbirlər və sair bu kimi məsələlər yer alıb. Qanun layihəsi 17
maddə, 3 fəsildən ibarətdir. Yeni qanun layihəsinə əsasən, təhsil və tərbiyə müəssisələrində,
habelə onların ərazilərində, səhiyyə, reabilitasiya və sanatoriya-kurort müəssisələrində,
onların ərazilərində, mülkiyyət növündən və təşkilati-hüquqi formasından asılı
olmayaraq bütün müəssisə, idarə və təşkilatlarda, iş yerlərində, idman yarışları
və başqa kütləvi tədbirlərin keçirildiyi zallarda, restoranlar, kafelər, barlar
daxil omaqla ictimai iaşə obyektlərində (açıq məkanlar sitisna olmaqla), ticarət
və məişət obyektlərində, sosial xidmət müəssisələrində, mehmanxanalarda, teatr
və kinoteatrlarda, sərgilərdə, oxu zallarında, kitabxanalarda, muzeylərdə,
habelə digər mədəniyyət obyektlərində tütündən istifadə qadağan ediləcək, eyni
zamanda, yerüstü və yeraltı piyada keçidlərində, müntəzəm şəhərdaxili
(rayondaxili), şəhərlərarası (rayonlarası) və beynəlxalq marşrutlar üzrə hərəkət
edən avtobuslarda və taksilərdə, metropoliten stansiyalarının vestibüllərində,
keçidlərində və platformalarında, vaqonlarda da bu qadağa keçərli olacaq.
Belə bir qanunun qəbul edilməsi təbii ki, müsbət haldır və yalnız
alqışlana bilər. Lakin qanunun qəbul
edilməsindən daha vacib bir məqam varsa, o da bu qanunun icra mexanizmidir. Qeyd
etdiyimiz kimi, siqaretin qadağan edildiyi yerlərdən biri də kafelər,
restoranlar və ictimai iaşə obyektləridir. Bundan sonra belə məkanlarda siqaret
çəkənlər İnizbati Xətalar Məcəlləsinə əsasən təyin edilən məbləğdə cərimə ödəyəcəklər.
Bu günə kimi hər birimiz kafe və restoranlarda siqaretin çəkildiyinin dəfələrlə
şahidi olmuşuq. Bir çoxları bundan narahat olub sərt reaksiya bildirsə də, digərləri
səsini çıxarmadan tüstünü ciyərlərinə çəkməyə məcbur olurdu. Düzdür, bəzi məkanlara
siqaret çəkilən və çəkilməyən zallar ayrı olsa da, tüstünün ümumi ab-havaya təsir
etdiyini heç kim inkar etmir. Bəs görəsən restoran və kafelərin bu qanun layihəsinə
münasibəti necədir? Yeni qanun ticarət dövriyyəsinə və müştərilərin sayına təsir
edəcəkmi? Suallarımıza cavab tapmaq üçün şəhərin mərkəzində yerləşən bir neçə
kafe və restoranlar arasında kiçik sorğu keçirdik.
"Meating
Point” restoranının administratoru ilə söhbətləşdik. O,
qeyd etdi ki, restoranda müştərilər üçün nəzərdə tutulan iki zal var: "Bunlardan
biri siqaret çəkən müştərilər üçün nəzərdə tutulub ki, digərlərinə mane
olmasın.Lakin düşünmürəm ki, bu qanun bizim müştərilərimizin sayına və ümumi
dövriyyəyə mənfi təsir göstərsin. Əksinə, fikirləşirəm ki, qanunun qəbulu bundan
sonrakı fəaliyyətimizə daha da müsbət təsir göstərəcək. Çünki bizim əksər müştərilərimiz
xanımlar olur. Həmçinin ailəvi olaraq öz körpə uşaqları ilə məkanımıza gələnlərin
sayı da xeylidir və onlar siqaretin əleyhinədirlər. Bu baxımdan, hesab edirəm
ki, qanunun qəbulu bizim üçün faydalı
olacaq. Yaxşı olardı ki, bütün zallarda siqaret çəkilməsi qadağan edilsin”.
"Cafe 1953”lə də əlaqə saxladıq. Kafedən bildirildi ki, onlarda siqaret çəkən
müştərilər üçün xüsusi zal ayrılıb: "Bunun üçün xüsusi zal ayrılıb. Lakin müştərilərimizin
əksəriyyəti anlayışlı davranaraq adətən siqareti çöldə çəkirdilər. Bu baxımdan,
qanun layihəsinin fəaliyyətimizə mənfi təsir edəcəyini hesab etmirəm”.
"Cafe City”nin adminstratoru fikirləşir ki, əsas olan restoranın nüfuzudur: "Bizdə
iki zal var. Aşağı zal siqaret çəkən müştərilər üçün nəzərdə tutlub. Yuxarıda
isə siqaret çəkməyən müştəriləri qəbul edirik. Amma təqribən iki gündür heç bir
zalda müştərilərə siqaretin çəkilməsinə icazə verilmir. Hələlik qanunun bizim
iş fəaliyyətimizə necə təsir edəcəyini demək üçün çox tezdir. Çünki qanun yeni
qəbul olunub. Qeyd etdiyim kimi, bizdə də cəmi iki gündür belə bir qadağa tətbiq
edilir. Amma siqaret çəkən müşətrilər kafedə əyləşirlər. Onlar siqaret çəkmək
istədikləri zaman adətən çölə çıxırlar. Amma siqaret qadağa edildiyinə görə
restoranı tərk edən müştəri hələ ki olmayıb. Məncə, bu problemin həlli üçün əlavə
nə isə etməyə ehtiyac yoxdur. Siqaret çəkmək istəyən və istəməyən müştəri də
bundan sonra yenə gələcək. Burada mühüm olan kafenin nüfuzu və keyfiyyətidir.
Bizim kafenin nüfuzuna görə gələn müştərilərimiz var. Mən inanmıram ki, sırf
siqaretə görə bundan sonra onlar bizi seçməkdən imtina etsinlər”.
"Araz Kafe”nin idarəçilərinə də öz sualmızı ünvanladıq. Kafedən
sualımıza qısa cavab verildi: "Müştərilərimiz üçün siqaret çəkilən və çəkilməyən zallar təklif
olunur. Kim harda sitəsə, əyləşə bilər. Bu qadağanın işimizə necə təsir edəcəyi
haqda hələ ki nəsə deyə bilmərik”.
"Fairplay Pub-Kafe”nin
adminstratoru Bəhruz Əliyev bizimlə söhbətində bildirdi ki, belə bir qanunun qəbul
edilməsi onların bundan sonrakı fəaliyyətinə neqativ təsir edəcək: "Hesab edirəm
ki, yeni qanun müştərilərin sayına və ümumi ticari dövriyyəyə mənfi təsir göstərəck.
Çünki bura pub-kafe olaraq fəaliyyət göstərdiyinə görə, müştərilərin əksəriyyəti
siqaret çəkməyə üstünlük verir. Düzdür, seçimnən asılı olaraq siqaret çəkilən və
çəkilməyən zallar var. Amma siqaret çəkilən zal digəri ilə müqayisədə həmişə daha
dolu olur. Bu baxımdan da qanun layihəsinin iş fəaliyyətimizə təsir edəcəyini
düşünürəm. Problemi həll etmək üçün yəqin ki, nə isə bir şey fikirləşərik. Məsələn,
müştərilər üçün nəzərdə tutulan xüsusi zibil qutusu qoya bilərik. Yaxud da
alternativ bir şey fikirləşməli olacağıq”.
"Firuzə” restoranından Eldar bəylə əlaqə saxladıq. Onun
sözlərinə görə, artıq restoranda siqaretin çəkilməsi ləğv edilib: "Qanunun müştərilərin
sayına və ümumi ticari dövriyyəyə hansısa formada təsir edəcəyini düşünümürəm. Çünki
müştərilərimiz də buna öyrəşib. Əvvəllər zalın biri siqaret çəkənlər üçün nəzərdə
tutlmuşdu. İndi isə ümumiyyətlə ləğv edilib”.
Şəbnəm
Mehdizadə