Bakı 14°C
Şeirə bürünmüş İstanbul - REPORTAJ
Şairlərlə tanışlıq söhbətləri ədəbiyyat
müzakirələrinə çevrilirdi. Həm çağdaş dünya ədəbiyyatı, həm texnoloji erada
şeirin rolu xüsusunda, həm də milli ədəbiyyatların parlaq simaları barədəki
fikirlər sarıdan bu cür müzakirələrin çox böyük əhəmiyyəti var.
Ötən ilin 20-25 dekabr tarixlərində XIII Beynəlxalq
İstanbul Şeir və Ədəbiyyat Festivalında iştirak etdim. Festivalın fəxri rəhbəri
Doğan Hızlan, direktoru Adnan Özer, təşkilati rəhbəri Həsən İşıq, təşkilatçıları
Rüstəm Aslan, Sərdar Çelik, qrafik quruluş verəni isə Cəbrayıl Oxçu idi.
Festivala Almaniyadan Sabine Schiffner, İraqdan Əli-Əl-Şalah, Makedoniyadan
Yuliana Veliçkovskaya, Erol Tufan, Fələstindən Najvan Dərviş, Misirdən Əhməd Zəkəriyyə,
Gürcüstandan Eka Kevanaşvili, Türkiyədən Mətin Cəlal, Serhan Ada, Şərafəttin Qaya, Zeynəb Tuğçə Qaradağ, Çingizxan Oraqçı, Səlahəddin Yolgedən, Nihat Özdal, Güven Adıgözəl, Raşit Ulaş, İsmayıl Orxan Sönməz, Nailə Dirə
qatılmışdı.
Festivalın simpoziumlarını Əli Şükrü Çoruq, Baki
Asiltürk, Erol Gökşen, Oktay Taftalı, Özge Şahin, Alphan Akgül, Bahanur Garan,
Məhməd Samsaçı, Metin Cəlal, Rüstəm Arslan kimi elm, ədəbiyyat və mədəniyyət
adamları idarə edirdilər.
Bir qədər rəsmi məsələlər
Bu il ilk dəfə festivalda ədəbiyyat ilə musiqi
qovuşmuşdu. Və tədbirin daxilində "FEST/MEST” adlı festival təşkil olunmuşdu.
"Fest/Mest” – Məkandan İlhama İstanbul”
adlı festivalda gənc yazar və bəstəkarların görüşməsi reallaşdı. Bu tədbirin
iştirakçıları isə Bilen İşıqtaş, Sercan Xəlili, Barış Müstəcaplıoğlu, Məhməd
Erhan Tanman, Yasəmən Olur, Nəğmə Yarkın, Nuhan Nəbi Çam, Baturay Yarkın, Boğatay Köprülü və sair idi. Festival Beykoz
Bələdiyyəsinin təşkilatçılığı ilə baş tutdu.
Tədbirlər... Tədbirlər...
Festivalın açılışı "Atlas” kinoteatrında baş tutdu.
Festivalın direktoru Adnan Özer qonaqları salamladı və pandemiya səbəbi ilə iki
il festivallara ara verildiyini bildirdi. Sonra S.Ada, M. Cəlal, Ə.Şalah,
Y.Veliçkovska, İ.O.Sönməz, N.Özdal, E.Kevanaşvili, Z.T.Qaradağ şeirlərini
oxudular. İ.O.Sönməz və S.Ada isə şeir mükafatları aldılar. Festivaldan sonra
E.Merallı, Sevingül Bahadur, Cihan Özkanın ifalarında "Çağdaş xalq ozanları:
Barış Manço və Cem Qaraca – mahnıları”
adlı konsert baş tutdu.
Növbəti gün Atilla İlhan Vəqfində
S.Ada. E. Kevanaşvili, N.Dire, G.Adgüzel, E.Tufan, R.Ulaş, N.Özdal şeirlərini
oxudular. Axşam isə Şeir Məktəbi/Beykoz Atolyesində Y.Veliçkovskaya, S.Yolgedən,
Z.T.Qaradağın şeir saatları təşkil edildi.
22 dekabrda "Fest/Mest "festivalının
açılışı oldu. Tədbirdə M.Erhan, M.E.Tanman, S.Xəlili, Y.Olur nitq söylədilər.
Ulduz Texniki Universitetində baş tutan bu tədbir də maraqla qarşılandı. Həmin
gün S.Sciffer. R.Ulaş, C.Oraqçı şeirlərini səsləndirdilər.
23-dekabrın əsas tədbiri "Ud qardaşlığı” adlı şeir
gecəsi AKM Kitabxanasında baş tutdu. Ud sədaları altında A.Özer, Ə.Şalah, N.Dərviş,
Ə.Zəkəriyyə və bu sətirlərin müəllifi şeirlər oxudular.
Sonrakı gün "Şeir və tarix” adlı simpozium təşkil
edildi, daha sonra Məhmət Akif Ərsoy Şeir Muzeyində gürcü şairi E.Kevanaşvili və
bəndənizin şeir müzakirələri saatı baş tutdu.
Nəhayət, Beykoz Vəqfində 25 oktyabrda festivalın
bağlanış mərasimi oldu. Həmin tədbirdə oxuduğum "Şuşa, qayıtdıq” adlı şeirim isə
sürəkli alqışlarla qarşılandı. Türkiyənin sözümüzə və özümüzə olan mənəvi dəstəyini
duymaq çox gözəldir...
Festivalın ilk kitabı
Bu ildən başlayaraq festival çərçivəsində hər il
bir əcnəbi şairin şeir kitabının nəşri nəzərdə tutulurdu. İlk dəfə olaraq
"Vapur” nəşriyyatında mənim "Yaddaş ilanı” adlı şeir kitabımı çap etmişdilər.
Kitabın, İstiqlal Caddəsində yerləşən "İnsan” kitab evində təqdimat mərasimi
keçirildi.
Bir-birindən maraqlı şeirlər...
Festival günlərində dinlədiyim, yaxud oxuduğum bəzi
şeirləri ölkəmizə qayıdandan sonra dilimizə çevirdim. Məsələn, makedoniyalı
şairə Yuliyananın "Axan su” effekti doğuran "Su” şeiri, misirli şair Əhmədin əcnəbi
dil öyrənərkən tək-tək əxz etdiyimiz sözlərin həqiqi mənalarına varmaq fürsəti
barədəki poetik nümunəsi, gürcüstanlı Ekanın şeirindəki "yaddaş melanxoniyası”,
iraqlı şair Əli Əl-Şalahın "modern mühacir düşüncələri”, türkiyəli şair
qardaşım S.Qayanın poetik təlqinindəki "qatı ironiyası”, Fələstinin Avropada
kifayət qədər şöhrət qazanmış sənətkarı Najvan Dərvişin nikbin təsəvvürə
qapılanda dünyanın "Böyük Vətən”, "tünd qaranın canına daraşaraq” fikirləşəndə
isə "Vətənsizlik Yurdu” kimi dərk olunmasını ehtiva edən şeirləri diqqətimi çəkdi...
Festival gecələri...
6 gün ərzində şeirlə yaşadıq. İstanbul şeirə
bürünmüşdü. Tədbirlərdən sonra otelin restoranında əcnəbi şairlərlə baş tutan
tanışlıq söhbətləri, həmişəki kimi hərlənib-fırlanıb ədəbiyyat müzakirələrinə
çevrilirdi. Həm çağdaş dünya ədəbiyyatı barədə, həm texnoloji erada şeirin rolu
xüsusunda, həm də milli ədəbiyyatların parlaq simaları barədəki fikirlər
sarıdan bu cür müzakirələrin çox böyük əhəmiyyəti var. Bu cür ədəbi söhbətlər
şairləri biri-birinə həm yaradıcı, həm də dünyagörüşü baxımından daha yaxın
edir. Əlbəttə, mən də öz növbəmdə ölkəmizdə "Nizami Gəncəvi İli”, "Vaqif
Poeziya günləri”, beynəlxalq forumlar barədə məlumat verəndən sonra ədəbiyyatımızın
seçkin simalarından, çağdaş şeirimizdən, ədəbi mətbuatımızdan və sair məlumat
verdim. Eyni zamanda festivalda oxunan bəzi şeirlər barədə fikirlərimi
bölüşdüm. Bu ədəbi dostluqlar artıq yeni üfüqlərə, yeni əməkdaşlıqlara, layihələrə
yol açır. Zamanı qabaqlamaq istəmirəm deyə açıqlamıram, yaşayarıq, görərik...
Əsas olan ədəbiyyatımızın, Azərbaycan insanının ədəbi sözünün dünyada
tanıdılması, layiq olduğun dəyəri almasıdır...
Fərid Hüseyn
