Şeir, sənət aşiqiİ, yaxud da sadəcə Nehrəmli Kamil
11.02.19 12:23
2381
İllər öncə onu ter-tez şeir, sənət məclislərində
görərdim. Özünə məxsus məclis aparmaq qaydası vardı. Həmişə də heyrətlənərdim,
bu Kamil nə qədər şeir bilir. Avazı, şeir söyləmək qaydası xoşuma gələrdi. Onu
həyatda da, səhnədə də eyni səmimiyyətdə, təbəssümdə görərdim. Tale elə gətirdi ki, bir müddət onunla İTV kanalında iş yoldaşı oldum. Tez-tez
rastlaşar, salamlaşar, hal- əhval tutardıq.
Bu ünsiyyətin nəticəsində mən onu daha yaxından tanıdım. Kamil həm də
çox zarafatcıl bir adamdı. Özünün də etiraf etdiyi kimi Mirzə Cəlilin həmkəndlisi
necə ola bilər ki? Bəzən ən ciddi sözünü də zarafata salar, ən qəti iradını da
zarafatla səsləndirməyi ustalıqla bacarır. Ən başlıca məziyyəti isə vətənə,
torpağa bağlılığı, dostluğa sədaqəti, qələminə sirdaşlılığıdı.
Kamil Məhərrəmoğlu (Nehrəmli)
Naxçıvanın məşhur Nehrəm kəndində dünyaya göz açıb. Maraqlıdır ki, Kamil iki
ali məktəbdə təhsil alıb. 1982-ci ildə Azərbaycan Politexnik İnstitunun
mexanika, 2002-ci ildə ABU-nun jurnalistika fakültəsini bitirib. Mühəndis işləyibmi
və necə mühəndis olub – bu barədə məlumatım yoxdur. Bildiyim odur ki, Kamil əsil
söz adamıdır. 1989-cu ildən dövrü mətbuatda müxtəlif səpgili məqalələri ilə
çıxış edir. Tarixi abidələrimizlə bağlı silsilə tele-filmlərin müəllifidir.
Radio kanallarında maraqlı verlişlərin aparıcısı olub. Bu işini indi də Azərbaycan radiosunda davam
etdirir. Stolumun üstundə bir-neçə kitabı var. Ömrünün 60-cı baharına qədəm
qoymaqdadı. İstədim ki, bu mübarək günündə ona bir dost hədiyyəsi edim.
Jurnalistin də ən böyük hədiyyəsi elə əlahəzrət sözün özüdür. Unudulmaz
şairimiz Məmməd Aslan demişkən işimiz söz səpib-göyərtməkdir. Başqa nə gəlir ki
əlimizdən...
Akademik İsmayıl Hacıyevə məxsus
fikirdir "Bütün dövrlərdə nehrəmlilər dinə böyük hörmət və ehtiramla yanaşmış,
yasaq və qadağalara baxmayaraq dini inanclarını qoruyub saxlamağı bacarmışlar.
Hazırda da nehrəmlilər bu cəhətlərilə seçilirlər. Əslinə qalsa, nehrəmlilərin
orijinalığının əsas səbəbi onların imanında, əqidə bütövlüyündə, ətrafda baş
verən hadisələrə obyektiv yanaşmalarındadı”. O qədər dəqiq və dürüst dəyərləndirmədir
ki... Elə Kamil də bir övlad borcu ilə qələmə aldigi "Tarixi özündə yaşadan kənd”
adlı kitabı ilə Nehrəmin şanlı tarixi və şəxsiyyətləri haqqında əsil salnamə
yaradıb.
Üç fəsil və ön sözdən ibarət olan bu
kitab müəllifin doğma kəndi barəsində məhəbbətlə yaratdığı balladadır. Adam bir
nəfəsə oxuyub başa çatdırır. 2001-ci ildə Naxçıvanda Mirzə Cəlilin ev muzeyinin
açılışında iştirak və çıxış edən ulu öndər Heydər Əliyev Nehrəm kəndi haqqında
demişdir: "Mən bu kəndi həmişə sevmişəm, indi də sevirəm...” Müəllif məhz
kitabın ilk səhifələrində Heydər Əliyevin Nehrəmə və nehrəmlilərə olan sevgi və
ehtiramının miqyasını təsvir etməyə çalışıb. Maraqlı bir fakt mənim də diqqətimi
çəkdi. Ulu öndər söyləyir: "Erməni daşnaqları
Naxçıvana xaincəsinə hücum edərək dinc əhalini qıran zaman, Andronikin
ordusu buradan keçən zaman nehrəmlilər onun dərsini vermişdi. Bu kəndin xüsusi
mühiti var, qəhrəman insanlar kəndidir”.
Ötən əsrin əvvəllərində ermənilərin
nəqşi-cahanımızda törətdiyi vəhşiliklər nənələrimizin də ağı və bayatılarında
xatırlanır. Nehrəmlilərin qəhrəmanlığına
şeirlər, nəğmələr qoşulub. Nehrəmli Sona nənənin şeri də məhz o illərin
ab-havasından doğulub, bir əsrdir ki, yaddaşlarda yaşayır:
Baqratın
paslı zəngi vuruldu,
Andranık
qoşunu nizama durdu.
Hücum eylədilər
Nehrəm üstünə,
Nehrəm
cavanları igid çıxdılar,
Cəmdəyi
tökdülər cəmdək üstünə.
Yeri ha,
yeri, köpək əndiri
Nehrəmlilər
quşu göydən endirir.
Kitabın II fəslini müəllif "Cəlil Məmmədquluzadə
və Nehrəm” adlandırıb. Yenə də Ulu öndərin bir fikiri qürur doğurur: "Təkcə Cəlil
Məmmədquluzadə kimi böyük bir şəxsiyyəti dünyaya bəxş
etdiyinə görə Nehrəm kəndi xüsusi diqqətə və hörmətə layiqdir”.
Nehrəm Naxçıvanın ən böyük kəndlərindən
biridir. Müəllif yazır: "Naxçıvanda ilk məktəb 1885-ci ildə məhz burada təşkil
olunub. 1890-1897-ci ildə Cəlil Məmmədquluzadə bu məktəbdə müəllim işləyib”.
Mirzə Cəlil elə hörmət və inam qazanıb ki, məhz həmin dövrdə qızları da məktəbə,
təhsilə cəlb edə bilib. Hacı Zeynalabdin Tağıyev 1901-ci ildə Bakida müstəqil
qız məktəbi açdı. Faktlar təsdiqləyir
ki, məhz Hacıdan 8 il əvvəl "Cəlil Məmmədquluzadə Nehrəm kimi ucqar bir kənddə qızlar məktəbi
açmışdır”. Müəllif haqlı olaraq qürurla bildirir ki, Azərbaycanda qız təhsilinin
özəyi məhz Nehrəm məktəbindəki bu kiçik qrupdan başlayır.” Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının həqiqi
üzvü, millət vəkili İsa Həbibbəylinin müəllifə
verdiyi müsahibədə də bu fikirə bir aydınlıq gətirilib: "Bu mütərəqqi hadisəyə
görə İrəvan və Yelizavetpoldakı xalq məktəblərinin direktorluğu Cəlil Məmmədquluzadəyə
xüsusi təşəkkürünü çatdırmışdır”.
"...Nehrəm və nehrəmlilər Azərbaycan
yazıçılarının, elm adamlarının daim diqqət mərkəzində olub. Xüsusilə də Xalq
yazıçısı Anarın həm bədii, həm də publisistik əsərləri oxucular tərəfindən
maraqla qarşılanıb. Akademik İsmayıl Hacıyevə məxsus fikirdir: "Nehrəmlilərin
orijinalliğının əsas səbəbi onların imanında, əqidə bütövlüyündə, ətrafda baş
verənlərə obyektiv yanaşmasıdır”. Bax müəllifin özü də belə orijinal qələm
sahiblərindən biridir. Böyük məhəbbət və
dəqiqliklə Nehrəm kəndinin tarixi abidələrindən, tanınmış övladlarından,
burada yaşayan insanların adət-ənənəsindən, məşhur tayfalardan, öz valideynlərindən
maraqlı yazılar qələmə alıb. Atası Məhərrəm kişi də savadlı, ali təhsilli
jurnalist olub. Amma təəsüf ki, ağır xəstəlik nəticəsində dünyasını tez dəyişib.
Ailənin bütün qayğılarını Səkinə ana öz zərif çiyinlərinə çəkərək balalarını həyatın
sınaqlarından qalib çıxardıb, oxudub, onları əsil vətəndaş kimi yetişdirməyə
nail olub. Kamiln bir etirafı məni də
kövrəltdi. O, Xalq şairi Bəxtiyar Vahabzadənin
sevdiyi misraları ilə öz portretini yaradıb:
Özümü həkimə,
gah müəllimə,
Gah da mühəndisə
mən bənzədərdim.
Atamın hər
kiçik hərəkətini,
Böyük
bir həvəslə təqlid edərdim.
Əlbəttə, ataya oxşamaq istəyi həm dərin
məhəbbətin, həm də həsrətin diktəsidir. Doğulduğu kənd və onun ən qiymətli
varidatından – övladlarından məhəbbətlə, qürur və fəxarətlə söhbət açmaq,
oxucunu qiyabi də olsa o yerlərə səyahətə
apara bilmək əslində vətən sevgisi, vətəndaşlıq qayəsidir. Mənim qələm dostum,
qardaşım Kamil Məhərrəmoğlu (Nehrəmli) bunu çox ustalıqla bacarıb. İstedadla zəhmətin
nəticəsi olan bu kitab, doğurdan da Vətən haqqında bir balladadı.
Müəllifin "Azərbaycan türkünün daş
pasportu” adlı növbəti kitabı isə filologiya üzrə elmlər doktoru Seyfəddin Paşasoyun
fikirincə "Azərbaycan insanının inancla yoğrulmasının, müqəddəsliklə süslənməsinin,
mistika ilə kamilləşməsinin "dastanıdır”. Ona görə "dastan” ki, bu əsərin
janrını müəyyənləşdirmək çətindir.” Mənə elə gəlir ki, müqəddəs ünvanlardan,
ziyarətgahlardan yazanda ürəyinindən boşaltdığın sözlər heç zaman hansısa çərçivəyə
sığa bilmir. Çünki bu duyğuların ölçü-biçimi olmur. İlahi bir eşq, ilahi bir
sevda ruha hakim kəsilir. Sınaqlardan, müxtəlif olaylardan, quruluşların təzyiqlərindən
qalib şıxan, insanların inancına, ümidinə çevrilən Əshabi-Kəhf! Bizim çoxumuz
bu məhəbbətlə, inamla böyümüşük. Uşaqlığım yadıma düşür. Tez-tez nənəmin dilindən
eşidərdim: "Ya Allah, ya Əshabi-Kəhf...” Tez-tez də ziyarətə gedərdilər. Anam
son nəfəsində "nəzirim vardı, Əshabi-Kəhfə ziyarət etməli idim, sən mütləq gedərsən...”
Bu vəsiyyətdən 30 il keçir. Mən hər dəfə Əshabi-Kəhfi ziyarət edəndə anam mütləq
yuxuma girir. Nə isə... Mətləbdən uzaq düşdüm.
Ənənədən kənara çıxaraq sözümü bir
başa sənə ünvanlayıram, Kamil Nehrəmli! Elə təkcə bu kitabına görə sənə təşəkkür
edirəm. Hələ uşaqlıqdan üzü bəri, sənin sözün olmasın (lap olsun da) məngənəsində
sıxıldığım o qədər sualın cavabını tapdım ki... Məncə, bu kitabı təhlil etmək
yox, mütləq oxumaq və sevmək lazımdır. Bilirəm ki, hələ neçə-neçə kitabın işıq üzü görəcək, amma
elə bu kitabın bəs edər ki, sən ədəbiyyatımzda, jurnalistikamızda adını əbədi həkk
etdirə biləsən. Söz insanın içinin ətridir.
Bu kitabın sənin torpağa, vətənə sevgini, milli dəyərlərə sadiqliyini,
dinə-imana bağlılığını, sözə-sənətə aşiqliyini bir daha təsdiqlədi. Elə yazımı
da sənin sözlərinlə tamamlayiram. Qoy bilməyən də bilsin ki:
–...Əshabi-Kəhf
Uca Yaradanın möcüzəsi, dünyanın ən qədim ziyarətgahlarından biri, İnsanların
Tanrıya, Təkallahlığa sığındığı bir yerdir. Bu, heç də bir əfsanə deyil, əsrlərlə
insanların qan yaddaşlarında qorunub saxlanmış böyük Yaradana inamında yaşatmış
və nəhayət, müqəddəs Quranı-Kərimdə təsdiqlənmiş bir gerçəklikdir.
Kamil Məhərrəmoğlu (Nehrəmli)
ömrünün 60-cı baharını tamamlayır. Həmişə onu söz-sənət aşiqi kimi tanımış və təqdir
etmişik. Ona ən gözəl hədiyyə elə ürəkdən
gələn dost dualarıdır ki, Allahımız eşidə. Arzum budur, Əshabi-Kəhf sevgisi həmişə
qəlbinə hakim olsun. Tez-tez doğma yerləri məhəbbətlə, ehtiramla ziyarət edəsən.
Müqəddəs ünvanda olmaq qadadan-bəladan uzaq düşmək deməkdir. Qələm səni, sən də
qələmini yaşada biəsən. Bizi var edən də elə söz olacaq, çünki başqa umacağımız yoxdur. Ulu Füzulidən üzü bəri sözün tərifi və qiyməti
elə dürüst verilib ki, söz adamı olduğumuza həmişə fəxr etmişik. Ona görə də ürəklə
deyirəm ki, sözün həmişə var olsun, qardaş! Heç zaman da yerə düşməsin!
Bakı 24°C
