Paşinyan “DQR”də istəyinə nail olacaq?
İzvestiya:
"Separatçılar onu hələ də siyasi lider
kimi qəbul etmir”
Qondarma
Dağlıq Qarabağ Respublikasında "seçki”ləri analiz edən Rusiyanın "İzvestiya” qəzeti
mövcud durumun gərgin olduğu qənaətinə gəlib. Nəşrin gəldiyi nəticə budur ki,
"seçki” tamaşasında Nikol Paşinyanın üstünlük verdiyi namizəd qalib gəlsə də,
bölgədə vəziyyət onun istədiyi kimi inkişaf etməyəcək. Müəllif yazır ki, martın
31-də tanınmamış qurumda keçiriləcək şounun üç favoriti mövcuddur - qondarma
qurumun "xarici işlər naziri”, keçmiş "baş nazir” və "Təhlükəsizlik Şurası”nın
keçmiş rəhbəri. "İzvestisiya” yazır ki, "seçki”lər Ermənistan və separatçı
qurum nümayəndələri arasında ən gərgin fonda keçir və bu səbəbdən də ekspertlər
səsvermənin nəticələrinin necə sonuclanacağını proqnoz etməyin çətin olduğunu
bildirirlər. Müəllif yazır ki, Ermənistanla
separatçı qurum arasında ziddiyyətlər 2018-ci il "məxməri inqilab”dan sonra
start götürüb: "Buna qədər Ermənistanı Qarabağ klanının nümayəndələri Robert
Koçaryan və Serj Sarkisyan 20 il idarə ediblər. Lakin 2018-ci ildə
qarabağlıları hakimiyyətdən uzqlaşdırdılar və baş nazir postunu müxalifətçi
Nikol Paşinyan tutdu. Hökumətin tərkibini dəyişərək, növbədənkənar parlament
seçkiləri keçirdi. Onun tərəfdarları iri şəhərlərdə, o cümlədən Yerevanda rəhbərliyi
ələ keçirdilər. Lakin separatçı qurumda təmsil olunan əvvəlki rəhbərlik
hakimiyyətdə mövqelərini qoruyub saxlaya bildi və yeni hakimiyyətin başlatdığı
məhkəmə təqiblərinə qarşı çıxdılar. Xüsusən də eks-prezident Robert Koçaryanın
həbsinə qarşı sərt formada etiraz etdilər. Koçaryanı 2008-ci il aksiyası zamanı
konstitusiya quruluşunu devirmək cəhdində ittiham ediblər. O zaman aksiyalara rəhbərlik
edən Paşinyan iki il müddətinə həbsə alındığından, başladılan cinayət işlərini
qisas cəhdi adlandırırlar”.
Məqalə
müəllifi yazır ki, Qarabağ hakimiyyət orqanları Koçaryanın müdafiəsinə
qalxdılar. Hətta separatçıların indiki və keçmiş "prezidentləri” - Bako Saakyan
və Arkadi Qukasyan 2019-cu ilin mayında Ermənistan baş prokurorluğuna məktubla
müraciət edərək həbs olunan şəxsin azadlığa buraxılmasını xahiş ediblər. Lakin
rədd cavabı alıblar. Ardınca da 2 min dollar girov qoyaraq Koçaryana şəxsən
zamin durduqlarını bildirdilər. Koçaryanı azad etdilər, lakin ardınca Nikol Ermənistan
boyu bütün məhkəmə binalarının boklanmasına çağırış etdi. Təzyiqlərə dava gətirməyən
hakimlər, bir ay sonra yenidən Koçaryanın həbs olunması barədə qərar
çıxardılar. Rusiya nəşri yazır ki, Paşinyanın Azərbaycan prezidenti ilə
apardığı danışıqlar da separatçı qurumda narazılıq doğurdu: "DQR” da iki ölkə cəmiyyətlərinin
sülhə hazırlandığı barədə fikirlər ciddi tənqid olundu. Məsələn, separatçıların
tanınmış nümayəndəsi, "təhlükəsizlik şurası”nın keçmiş katibi Vitali Balasanyan
"sülhə hazırlıq nə deməkdir, sülh müqaviləsi yoxdursa, nədən söhbət gedə bilər?
Mən indi sual verirəm, xalq, sülhə hazırsanmı?”- deyə ironik şəkildə bildirib.
Ardınca da gərginlik o həddə çatdı ki, Balasanyanı tələm-tələsik qovdular. Bako
Saakyan da növbəti dəfə namizədliyini irəli sürmədi. Gərginlik o həddə çatdı
ki, Paşinyan qondarma qurumun əks-inqilabın məskəni kimi qələmə verilməsindən çəkinməyə
çağırdı. "Əgər kimsə, Qarabağı əks-inqilabın ocağına çeviməyə çalışırsa,
Qarabağ əhalisi oranı inqilabın məskəninə çevirəcək”, - deyə Rusiya nəşri Paşinyandan sitat gətirib.
Beləliklə,
31 mart "seçki”lərində 14 namizəd qeyd alınıb və əsas favoritlərdən biri "XİN”
rəhbəri Masis Mailyandır. O, biznesi dövlət strukturundan ayırmağı, separatçı
qurumu tərk edib gedənləri geri qaytaracağını vəd edir. Bir çoxları onun
separatçı müharibədə iştirak etmədiyini və döyüş təcrübəsinin olmadığını irəli
sürürlər. Bu səbəbdən də opponentləri onu mülki namizəd adlandırırlar. Ona görə
də, Mailyana separatçı qurumun keçmiş "müdafiə naziri” Samvel Babayanın dəstəyi
zəruridir.
İkinci
favorit isə oliqarx, "Azad Vətən” partiyasının lideri Araik Arutunyandır. Bu şəxs
Paşinyanı və yeni hakimiyyəti dəstəkləyir. Üçüncü "namizəd” isə Vitali
Balasanyandır. "İzvestiya” yazır ki, "köhnə qvardiya”nın namizədi olan
Balasanyan Koçaryana qarşı irəli sürülən ittihamların gülüş doğurduğunu,
Paşinyanı isə Qərbin təyin etdiyi şəxs adlandırır. O bildirir ki, Ermənistanda
hakimiyyət bütün səviyyədə zorla ələ keçirilib, 2018-ci il parlament seçkiləri
isə qanunsuz idi: "Baş nazirin atdığı bütün addımlar cinayət tərkiblidir. Onun
məhkəmə binalarını mühasirəyə almaq çağırışı isə konstitusiya quruluşunun
devrilməsi cəhdidir. Vaxtı gələndə hamı atdığı qanunsuz addımlara görə məsuliyyət
daşımalı olacaq”. Balasanyan yeganə namizəddir ki, mövcud danışıqlar prosesinə
narazılıq edir. O, qondarma qurumun danışıqlar prosesində iştirakını tələb
edir.
"İzvestisiya”
onu da yazır ki, indiki "seçkilər” qondarma qurumun idarəçilik sisteminin dəyişməsinə
gətirib çıxaracaq. "DQR” qarışıq prezident-parlament sistemindən prezident üsul
idarəsinə keçəcək. Ekspertlər qəzetə bildiriblər ki, qondarma seçkilərdə ən
şanslı iki namizəd – Masis Mailyan və Araik Arutunyandır. Erməni siyasi şərhçisi
Ayk Xalatyan bu qənaətdədir ki, "qalib” ikinci turda müəyyən olunacaq. Onun qənaətincə,
Mailyanın idarəçiliyi dövründə keçmiş məmurlara qarşı cinayət işləri
qaldırılacaq. Onların əmlaklarının müsadirə olunması prosesi başlayacaq.
"Arutunyanın qalibiyyəti isə proseslərin bir qədər yumşaq gedəcəyinə səbəb
olacaq”. Bunu isə "İzvestiya”ya politoloq Artur Atayev bildirib. Onun qənaətincə,
"DQR” hələ də Paşinyanı siyasi lider kimi qəbul etmir. "Qurumda hərbi sindrom
xarakterikdir – döyüş təcrübəsi olmayan siyasətçi nüfuzlu şəxs hesab edilmir.
Bu mənada "məxməri inqilab” Ermənistanı DQR-dən ayırıb. Seçkilər respublikada
yeni mentalitetin formalşıb-formalaşmayacağını üzə çxaracaq. Əgər Mailyan qalib
gələrsə, onda DQR və Ermənistan arasında münasibətlər yenidən əvvəlki tək
olacaq. Əgər Arutunyan qalib gələcəksə, onda Qarabağ bir qədər müstəqil
olacaq.”
Azər
NURİYEV