Pandemiya dövründə turizmin beynəlxalq günü
Turizm sahəsi böhranlardan
sonra daha güclü inkişaf etmək qabiliyyətinə malikdir
Hər kəsin, yaşadığı dünyanın gözəlliyindən zövq almaq hüququ var.
Turizm sənayesi bu fürsəti insanlara təqdim edir. Dünya Turizm Günü bu baxımdan
səyyahlar və mütəxəssislər üçün bir bayramdır. Ümumdünya Turizm Günü hər il 27
sentyabrda qeyd olunur. Turizm sahəsində çalışan bütün turizm şirkətlərinin
əməkdaşları, muzey işçiləri, mehmanxana komplekslərinin rəhbərləri və işçi
heyəti – peşəkar səviyyədə rahat və təhlükəsiz istirahəti təmin edən hər bir
kəs bu günü qeyd edir. Bu baxımdan, Dünya Turizm Günü mədəni təcrübə mübadiləsi
üçün güclü bir vasitə olaraq turizmə diqqət çəkmək, beynəlxalq əlaqələri
möhkəmləndirmək və iqtisadiyyata əhəmiyyətli töhfə verən bir hədəf olmaq
məqsədi ilə yaradılıb.
Bu tarix Azərbaycan da daxil olmaqla dünyanın 150-dən çox ölkəsində
qeyd olunur. Məqsəd, turizmin təbliği, onun iqtisadiyyata təsirini
genişləndirməkdir. Pandemiya zamanı olsa da, 2020-ci ildə böyük şəhərlərdə
keçiriləcək tətil şərəfinə ənənəvi və lokal tədbirlər planlaşdırılıb. Qeyd edək
ki, bayramın şüarı hər il seçilir və həmin gün keçirilən tədbirlərin mövzusunu
müəyyənləşdirir. Mütəxəssislər sənayenin nailiyyətlərini və problemlərini müzakirə
edir və gələcək işlərə istiqamət verirlər.
Həmin gün sərgi, konfrans və turizm sektorunun ən yaxşı işçilərini
mükafatlandırma mərasimləri keçirilir, səyahətçilərlə seminarlar və görüşlər
təşkil olunur. Dünya Turizm Gününün hətta öz rəsmi rəngi var - mavi. Bu rəng
bayram tədbirlərinin dizaynında təkrarlanır.
Azərbaycanda turizmin
inkişafı üçün
Azərbaycanda Ümumdünya Turizm Günü 2001-ci ildən, Azərbaycanın
Beynəlxalq Turizm Təşkilatına üzv olan vaxtdan qeyd olunur. Belə ki, 2001-ci ilin sentyabr ayının 25-də Cənubi
Koreya Respublikasının paytaxtı Seul şəhərində Ümumdünya Turizm Təşkilatının
(ÜTT) XIV Baş Assambleyasında Azərbaycan Respublikası bu beynəlxalq turist
təşkilatına üzv olub. Ölkəmizdə turizmin inkişafı üçün Prezident İlham Əliyevin
təsdiq etdiyi turizmin inkişafına dair Dövlət Proqramına uyğun olaraq çoxsaylı
layihələr həyata keçirilir. Proqramın başlıca məqsədi ölkədə yüksək iqtisadi,
sosial və ekoloji tələblərə cavab verən müasir turizm sahəsinin
formalaşdırılmasıdır.
Azərbaycanda fəaliyyət göstərən mehmanxana və mehmanxana tipli
müəssisələr, müasir hotellərin sayı da getdikcə artır. Hazırda ölkəmizdə
700-dən çox otel fəaliyyət göstərir. Ötən 7 ildə hotellərin sayı 2 dəfə
çoxalıb.
Turizm sahəsində çalışanların peşə hazırlığının artırılması məqsədilə
2006-cı ildə ölkədə Turizm İnstitutu yaradılıb, onun nəzdində müxtəlif peşələr
üzrə daimi fəaliyyət göstərən kurslar açılıb. 2002-ci ildən başlayaraq Bakıda
hər il beynəlxalq və ümumrespublika turizm sərgiləri keçirilir.
Ölkə başçısının 2016-cı il sentyabrın 1-də imzaladığı sərəncama
əsasən, 27 sentyabr - Dünya Turizm Günü, həmçinin Azərbaycanda turizm
işçilərinin peşə bayramı günü elan edilib.
Pandemiyanın zərəri
BMT-nin Ümumdünya Turizm Təşkilatının COVID-19 pandemiyasının turizm
sektoruna təsiri ilə bağlı açıqladığı "Beynəlxalq turizmin barometri” adlı
hesabatında qeyd olunub ki, bu ilin yanvar-iyun aylarında dünya üzrə
turistlərin sayı 65%, beynəlxalq turizmdən əldə edilən gəlirlər 460 milyard ABŞ
dolları azalıb. Təşkilat hesab edir ki, bu, 2009-cu ildə qlobal iqtisadi böhran
zamanı turizm sektorunun itkilərindən 5 dəfə çoxdur. Hesabata görə, turistlərin
sayı təkcə iyun ayında ötən illə müqayisədə 93% azalıb. Bu ilin ilk yarısında
isə turist sayı 440 milyon nəfər azalıb.
Son illər respublikamızda turizm sahəsində dövlət siyasətini həyata
keçirən aidiyyəti qurumlar tərəfindən ölkəmizin mövcud turizm potensialının
beynəlxalq aləmdə tanınması, turistlərin Azərbaycana çoxsaylı səfərlərinin
təşkili, turizmin müxtəlif növlərinin inkişaf etdirilməsi, hüquqi-normativ
aktların qəbul edilməsi, turizm sahəsində orta və kiçik sahibkarlığın inkişaf
etdirilməsi, müasir turizm infrastrukturunun yaradılması sahəsində məqsədyönlü
işlər görülməkdədir. "Bu müddətdə həm daxili turizmin inkişafı, həm də
Azərbaycanın beynəlxalq turizm bazarına inteqrasiyası, ölkəmizə daha geniş miqyasda
xarici turist səfərlərinin təşviq edilməsi diqqət mərkəzində olub”.
Azərbaycanda turizm müasir həyat tərzinin və mədəniyyətin mühüm atributu,
beynəlxalq əlaqələrin bir forması kimi inkişaf etdirilir. Agentlik öz
fəaliyyətini turizm sənayesinin bütün üzvlərinin prosesə cəlb olunması, daha
uzunmüddətli inkişaf üçün araşdırma və statistikanın yaxşılaşdırılması, müvafiq
sahəyə aid dövlət proqramlarını və inkişaf konsepsiyalarını hazırlanması, əsas
turizm bazarlarının müəyyənləşdirilməsi məqsədi ilə bazar araşdırmaları
aparılması, müvafiq ölkə və regionlardan turistlərin cəlb edilməsi üçün
təbliğat-təşviqat tədbirlərinin icrası istiqamətində qurur: "Həmçinin
regionların və ayrı-ayrı şəhərlərin marketinq və kommunikasiya planlarını
hazırlamaq və icrasının təmini, turizm təhsilinin inkişaf etdirilməsi, turizmdə
innovasiyalar və müasir texnologiyaların imkanlarından maksimum istifadə
edilməsi, dövlət-özəl biznes əməkdaşlığının genişləndirilməsi, infrastruktur
layihələri ilə bağlı yeni inkişaf planlarının hazırlanıb icra olunması əsas
məqsədlərdəndir. Turist məmnunluğunun artırılması, turistlərin qalma müddətinin
uzadılması və mövsümiliyin aradan qaldırılması üçün yeni turizm məhsullarının
işlənib hazırlanması, ölkəmizin tanıdılması üçün əsas hədəf bazarlarda daimi
turizm nümayəndəliklərinin yaradılması kimi prioritet sahələr üzrə işlər həyata
keçirilir”.
COVİD-19 pandemiyasının bütün dünyanın turizminə vurduğu zərər, təbii
ki, bizim ölkəmizdən də yan keçməyib. Dövlət Turizm Agentliyinin məlumatına
görə, 2020-ci ilin yanvar-may aylarında Azərbaycana dünyanın 152 ölkəsindən
563,9 min və ya əvvəlki ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 1,9 dəfə az əcnəbi və
vətəndaşlığı olmayan şəxs gəlib. Koronavirus (COVID-19) pandemiyası ilə bağlı
yaranmış vəziyyət digər ölkələrdə olduğu kimi, Azərbaycanın da turizm sektoruna
təsirsiz ötüşməyib. Belə ki, mart ayından başlayaraq bu sahədə ciddi tənəzzül
yaşanıb. Sərhədlər bağlı olduğundan,
ölkəmizə turistlərin gəlişi dayanıb. Bu isə turizmin bütün sahələrinə böyük
ziyan vurub: otellər boş qalıb, kənd turizmi iqtisadi ziyanla üzləşib, turizmin
digər növləri fəaliyyətsiz vəziyyətə düşüb.
Geriyə dönüş olacaq
Hazırda ölkə turizmində inkişafla bərabər, problemlər də az deyil.
Dövlət Turizm Agentliyi post-pandemiya dövründə ilk növbədə daxili turizmin
inkişafını prioritet istiqamət sayır. Agentliyinin
sədri Fuad Nağıyevin sözlərinə görə, ortamüddətli planda daxili turizmin
inkişafı üçün xüsusi proqramların qəbul edilməsi nəzərdə tutulur: "Turizmdə
normallaşma prosesi dörd mərhələdə nəzərdə tutulub. İlkin mərhələdə təlimlərin
keçirilməsi, yeni onlayn platformanın yaradılması, xarici marketinq
strategiyasında dəyişiklik, ölkədaxili turizm kampaniyasının təşviq edilməsi və
sənayenin dəstəklənməsi, ikinci mərhələdə daxili turizmin bərpası, üçüncü və
dördüncü mərhələdə isə sərhədlərin, ilk növbədə qonşu və daha sonra digər
ölkələrlə açılması planlaşdırılır”.
Ekspertlər hesab edirlər ki, turizm, böhranlardan sonra hər zaman
daha güclü inkişaf etmək qabiliyyətinə malikdir, bu baxımdan tezliklə əvvəlki
inkişaf sürətinə geri qayıdacaq.
«Luna Travel” Turizm
Agentliyinin direktoru, Turistlərin hüquqlarının müdafiəsi komitəsinin sədri
Rəhman Quliyev turizm sahəsində vəziyyətin tezliklə düzələcəyinə
ümidini itirmir: "Hər il 27 sentyabr Beynəlxalq Turizm Günü bu sektorda çalışanlar
üçün bir hesabat vaxtı olmalıdır. "Biz indiyə qədər nə etdik , növbəti tarixə
qədər hansı planları qarşımıza məqsəd qoymalıyıq” və s. kimi işləri
planlaşdırmalıyıq. Təəssüf ki, artıq bir necə aydan sonra bir ili tamam olacaq
ki, sözügedən sektorda ciddi durğunluq yaşanır. İş yerlərinin itirilməsi ilə
üz- üzə qalan turizm sektorunda, ölkə rəhbərliyinin göstərişinə əsasən bir neçə
aylıq işçilərin məvacibinin ödənilməsi təmin olundu. Həqiqətdə bu, maddi
dəstəklə bərabər, mənəvi dəstək olmaqla
da böyük stimul yaratdı.
Turizm sənayesi əməkdaşları adından bizə göstərdiyi diqqətə görə
Prezident İlham Əliyevə və
Birinci vitse-Prezident Mehriban xanım Əliyevaya dərin təşəkkürümüzü
bildiririk”. Ölkə başçısı və birinci xanım bu son ayların ağır günlərində,
epidemiya ilə mübarizə apardığımız bir dönəmdə xalqla bərabər bir əsgər rolunu
oynadılar. Biz turizmçilər inanırıq ki,
Ali Baş Komandanımızın yürütdüyü siyasətin nəticəsi olaraq növbəti illərdə turizm günündə Qarabağımızda, Şuşada, Xankəndində turizm sərgiləri təşkil edəcəyik, festivallar
keçirəcəyik”.
Təranə Məhərrəmova