Bakı 23°C
Müharibəyə hazırlaşırlar?
Ermənistanda yeni yaradılan
POGA təşkilatı gənclərə faşist ideologiyası aşılayır
Görünən odur ki, növbədənkənar parlament seçkiləri də erməni
cəmiyyətinə nizam-intizam, sabitlik gətirmədi. Xaos və qarşılıqlı ittihamlar,
hakimiyyətsizlik fonunda ara-sıra revanşist bəyanatlar da davam edir. Ən
acınacaqlısı da odur ki, bu tip bəyanatlar ölkənin ən ali tribunasında oturan
şəxslərin dilindən səslənir. Məsələn, prezident Armen Sarkisyan bir qrup
müxalifətçi və siyasi fəalla görüşündə növbəti müharibənin süni intellektlə
müşahidə olunan müharibə olacağını deyib. Belə aydın olur ki, ermənilər yenə də
istək və arzularını, xəyallarını reallıq kimi qəbul edirlər. 44 günlük
müharibədə ordusu məhv edilən, siyasi böhran, iqtisadi tənəzzül, dərin sosial
problemlər bataqlığında çabalayan Ermənistanın bu cür revanşist fikirlər
səsləndirməsi, sadəcə gülüncdür. Maraqlıdır ki, Ermənistan prezidenti bir
tərəfdən süni intellektlə idarə olunan silahlardan dəm vurur, digər tərəfdən
isə müharibədə ölənlərin ailələrinə, yaralılara pensiya verməyə, yardım
göstərməyə pul tapmadıqlarını bildirir. Görəsən, pensiya verməyə vəsait
tapmayan bir ölkə süni intellektlə idarə olunan silahları hansı pulla alacaq?!
Əhalisini xaricdən gələn ianələr hesabına yaşadan bir ölkəyə belə bahalı
silahları almağa kim bu qədər pul verəcək? Yaxşı olar ki, ermənilər belə
mənasız xülyalara qapılmaq əvəzinə düşdükləri dərin böhrandan çıxmaq haqqında
düşünsünlər.
Yeri gəlmişkən, 44 günlük biabırçı məğlubiyyətdən nəticə çıxarmayan
revanşist xətt tərəfdarları son vaxtlar sərhəddə təxribatçı addımlar da
atırlar. Bu da onu deməyə əsas verir ki, erməni cəmiyyət hələ də 90-ların
eyforiyasından ayılmayıb. "Bəlli olduğu kimi, Qarabağdakı hərbi əməliyyatları
dayandıran üçtərəfli bəyanatın imzalanması Ermənistanda birmənalı qarşılanmadı.
Cəmiyyətdə sürətlə yayılan dezinformasiya xəbərləri xaosa gətirib çıxardı.
Siyasi böhrandan da müxalifət nümayəndələri öz maraqları naminə istifadə
etdilər. Mövcud hökuməti "xain" adlandıraraq ətraflarına radikal millətçiləri
topladılar və onların köməyi ilə hakimiyyəti qəsb etməyə çalışdılar. Üstəlik,
avanqardda "Daşnaksütyun" kimi millətçi siyasi hərəkatlar var idi”.
Bu fikirlər Qərbin nüfuzlu "EU Reporter" nəşrində dərc olunan
məqalədəndir. Müəllif maraqlı məqamlara toxunur. Bildirir ki, bölgədəki yeni
reallığı qəbul edə bilməyənlər yeni müharibələrə hazırlaşır. "Azərbaycanda
üçtərəfli bəyanatın məqamlarına əsaslanaraq bölgədə kommunikasiyaların açılması
və yeni iqtisadi əlaqələrin qurulmasından danışırlar, lakin Ermənistan fərqli
bir yanaşmaya sadiq qalır. Gənclər arasında təbliğat və Qarabağ uğrunda
mübarizə çağırışları təhlükəli nəticələrə səbəb ola bilər", - deyə müəllif
yazır.
POGA gənclərə Njdenin
təlimini yeridir
Və erməni cəmiyyətində revanşist cəhdlərə misal kimi, 2021-ci ildə
hərbi-vətənpərvərlik məktəbi adlanan POGA-dan söhbət açılır. Bu qrup Ermənistanda müxtəlif yaş qruplarına mənsub
insanları öz yanına dəvət edərək fəaliyyətə başlayıb. Oğlan və qızlara hərbi
texnika ilə işləmək, atıcılıq, alpinizm, ilk tibbi yardım, hərbi taktikalar
öyrədilir. Təlimə qatılanlar, ən əsası, psixoloji təlim də alırlar.
"Məktəb"in fəaliyyəti radikal millətçilik və antitürk təbliğatına
əsaslanır. Təşkilatın "Facebook” səhifəsi mütəmadi olaraq Garegin Njde və Monte
Melkonyan kimi "qəhrəmanlardan" sitat gətirir. Demək olar ki, hər bir
yazıda müharibə çağırışları var: "Düşmən dəyişməyib",
"Dincəlməyə haqqımız yoxdur", "Böyük bir güc olacağıq və məğlub
olmadığımızı bütün dünyaya sübut edəcəyik", "Xalqın ordusu olmaq üçün
daha güclü olmalıyıq". "Məktəbdə" təhsilin pulsuz olması suallar
doğurur. Hərbi təlim böyük xərclər tələb edir: personal üçün silah və digər
avadanlıqların təchizatı, səyahət xərcləri, yemək və s. POGA-nın maliyyə
mənbələri barədə kifayət qədər məlumat olmasa da, təşkilatın erməni
diasporundan dəstək aldığı məlumdur. "Facebook”da yerləşdirilən yazılardan
birində təşkilatçılar Amerika ermənisi Vrej Qriqoryanın dəstəyinə görə
minnətdarlıqlarını bildirirlər. Təlim Yerevanda və digər yerlərdə aparılır. May
ayında Tavuş və Lori bölgələrindəki təlimlərdə təxminən 300 nəfər iştirak edib.
Təlimin növbəti mərhələsinin Dilican Milli Parkında keçirilməsi planlaşdırılır.
POGA hansı problemlər
yarada bilər?
Məqalədə müəllif maraqlı bir məqama da toxunur. Qeyd olunur ki,
gənclərin radikal millətçi baxışlarla böyüməsi və gənc şüurun təbliğatla
zəhərlənməsi bölgə üçün təhlükəlidir: "Cənubi Qafqazda müharibədən sonrakı yeni
siyasi reallıq bölgədəki bütün ölkələr üçün böyük imkanlar yaradıb. Ermənistan
və Azərbaycan Cənubi Qafqazda davamlı bir sülh yaratmaq naminə bu imkanlardan
istifadə etmək üçün böyük addımlar atmalıdır. Bununla birlikdə, "Daşnaktsütyun”
və daşnaklarla ittifaqa girən keçmiş prezident Robert Köçəryan kimi siyasətçilər
və POGA kimi təşəbbüslər qonşu ölkə ilə münasibətlərin bərpasını qəti şəkildə
rədd edir. POGA ideologiyası ilə yetişən gənclər, Ermənistan və Azərbaycan
arasında dialoqun qurulmasının qarşısını almağa və nəticədə xalqlar arasında
münasibətlərin normallaşmasına mane olmağa çağırılır.
Ermənistanın özü üçün də
təhdiddir
POGA kimi təşkilatlar tərəfindən gənclərin hərbi təlimlərə cəlb
edilməsi, ilk növbədə, Ermənistan üçün təhlükəlidir. Ölkədə siyasi böhran davam
etdikdə, vətəndaşlar arasında fikir ayrılıqları olduqda, radikal millətçi
düşüncəli gənclərin silahla işləmək üçün öyrədilməsi, yaxın gələcəkdə
Ermənistan cəmiyyətində problemlərə yol aça bilər. POGA ideologiyası ilə
yetişən gənclər fərqli düşünən, müharibə yox, sülh istəyən ermənilərlə qarşılaşacaqlar.
POGA məzunları bu erməniləri özlərinə düşmən sayacaqlar. Tarixdə bənzər
hadisələr çox olub. Birinci Dünya Müharibəsi dövründə də Osmanlı İmperiyasında
"azadlıq mübarizəsinə" başlayan ermənilər, Erməni Kilsəsinin əmri ilə
təkcə müsəlmanlar arasında deyil, onlara qoşulmayan ermənilər arasında da
qırğın törətdilər. Başqa bir nümunə "Sasna Tsrer” kimi radikalların hərəkətləridir
- 2016-cı ildə Yerevanda polis alayına hücum edən bu qrup üzvləri
hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşlarını öldürdülər. Milliyyətçi ideologiyanın
təsiri altında hərbi təlim keçən qadınlar daha çox təhlükəlidirlər. Onlar
sonradan övladlarını da bu ruhda böyüdəcəklər. Ermənistan hökuməti mövcud
vəziyyəti diqqətlə nəzərdən keçirməlidir. Müharibə, yoxsa sülh? Hansı seçim
Ermənistan üçün daha yaxşı bir gələcək vəd edir? Radikal millətçi
münasibətlərin təsiri altında yetişən və növbəti müharibəyə hazırlaşan gənclər ölkəyə
hansı töhfəni verəcəklər?
Azər NURİYEV
