Mötəbər tədbirə dəvətin əhəmiyyəti
Ekspertlərin fikrincə, G-20
sammitinə qatılan Azərbaycan Qoşulmama Hərəkatının üzvləri adından qürurla
çıxış edə bilər
Ötən ildən başlanan COVİD-19 pandemiyası dövründə risklər nəzərə alınaraq bir çox beynəlxalq tədbirlər təxirə salındı. Amma Qoşulmama Hərəkatının sədri kimi Azərbaycanın təşəbbüsü ilə koronavirusla mübarizə çərçivəsində BMT-nin beynəlxalq videokonfransı baş tutdu.
Sentyabrın 27-də Ermənistanın təxribatlarına cavab olaraq başlanan və
qələbə ilə bitən 44 günlük müharibə Azərbaycanın geosiyasi arenadakı yerini
bərkitməklə yanaşı, həm də dünya ölkələrinin diqqətini cəlb etdi. Heç şübhəsiz
ki, Azərbaycanın 37 ölkə ilə yanaşı, oktyabrın 30-31 tarixində Romada
keçiriləcək "Böyük iyirmilik” (G20) ölkələrinin zirvə görüşünə dəvət edilməsi
də qeyd edilənləri özündə ehtiva edir.
Qeyd edək ki, dünya əhalisinin 60 faizini, ÜDM-in isə 80 faizini
əhatə edən G20 qrupu cari ildə İtaliyanın sədrliyində "İnsanlar”, "Planet”, "Rifah”
deyə üç başlıqla ifadə olunan dayanıqlı və bərabər inkişaf, ətraf mühitin
mühafizəsi, yeni təhlükələrin qarşısını almaq kimi hədəflər qarşıya qoyur.
Zirvə görüşü ərəfəsində may-sentyabr ayları ərzində nazirlər
səviyyəsində 10 sahəvi (innovasiya və tədqiqat, iqtisadiyyat və maliyyə, kənd
təsərrüfatı, mədəniyyət və turizm, ətraf mühit, iqlim və enerji, ticarət, əmək
və təhsil, səhiyyə, xarici işlər və inkişaf, cari məsələlər) görüş keçiriləcək.Azərbaycanın belə bir mötəbər tədbirə qatılması nədən xəbər verir? Ölkəmiz üçün bu zirvə görüşünün əhəmiyyəti nədən ibarət olacaq?
Mövzu ilə bağlı məsələyə münasibət bildirən Milli Məclisin deputatı Bəhruz Məhərrəmov bildirdi ki, hər il
dünyanın ən böyük iqtisadiyyatına malik G-20 üzvləri ilə yanaşı, sammitə
müstəsna halda yalnız planetin iqtisadi-siyasi həyatında xüsusi rola malik
digər dövlətləri də dəvət olunur: "Bu il də "Böyük iyirmilik" üzvləri
ilə birlikdə sammitdə 37 dövlət iştirak edəcək ki, Azərbaycan da bunlardan
biridir. 200 dövlət arasından seçilən 17 ölkədən biri olmaq, əlbəttə,
qürurverici haldır və özlüyündə bir neçə mühüm məqamdan xəbər verir. İlk olaraq
qeyd edim ki, Azərbaycan 44 günlük Vətən
müharibəsində beynəlxalq hüququ, eləcə də BMT-ni böyük utancdan xilas edərək,
erməni işğalına son qoymuş, ərazi bütövlüyünü hərbi yolla bərpa etməklə, öz
gücünə Təhlükəsizlik Şurasının 28 ildir icra olunmayan qətnamələrinin icrasına
nail olmuşdur. Nəzərə alsaq ki, bu savaşda Ermənistan tək deyildi, deməli,
Azərbaycan bütövlükdə şər blokuna qalib gəlməklə, özünü yeni regional güc kimi
təsdiq etmiş, mövcud vəziyyət isə dünya gücləri tərəfindən qəbul edilmişdir.
Həmçinin 44 günlük müharibə nəticəsində Azərbaycan Cənubi Qafqazın deyil,
ümumilikdə Egeydən Orta Asiyaya qədər bütöv bir qurşağın gələcək siyasi və
iqtisadi simasını müəyyən edərək, yeni əməkdaşlıq platformasının əsasını
qoymaqla, bölgənin "xabı”na çevrilib. Bu isə o deməkdir ki, geosiyasi baxımdan
müstəsna strateji əhəmiyyətə malik regiona maraq göstərənlər, burada istənilən
kənar marağın hesablaşmalı olduğu əsas gücün Azərbaycan olduğunu qəbul edəcəklər”.
B.Məhərrəmov qeyd etdi ki, Azərbaycan Avropanı davamlı olaraq təhdid
edən, yaxud, Qərbin hərbi-siyasi və ideoloji konfliktlər yaşadığı digər
təchizatçılardan fərqli olaraq daha etibarlı enerji təminatçısı və beynəlxalq
münasibətlərin əsas prinsiplərinə sadiq qalaraq öhdəliklərinə vicdanla əməl
edən, getdikcə güclənən sağlam tərəfdaşdır: "Beynəlxalq münasibətlərin
kəskinləşdiyi bir dönəmdə, xüsusən Avropada islamafobiya meyllərinin qabardığı,
hətta iqtisadi nəticələrə belə yol açdığı bir dönəmdə dinlər və
mədəniyyətlərarası dialoqun mərkəzi kimi Azərbaycanın artan rolu və təcrübəsi
ilə hesablaşmamaq mümkün deyil.
Digər tərəfdən Azərbaycan 2020-ci ildə COVİD-19-la bəşəri mübarizədə
özünü beynəlxalq səyləri birləşdirən lider və təşəbbüskar dövlət kimi təsdiq
edib. Təsadüfi deyil ki, əvvəlcə Türkdilli dövlətlərin, ardınca Qoşulmama
Hərəkatı və yekun olaraq da BMT-yə üzv ölkələrin bu istiqamətdə mərkəzləşmiş
fəaliyyəti məhz Azərbaycan tərəfindən təşkil olundu. Habelə, Azərbaycanın özünü
qlobal donor kimi təsdiq edərək, qazandığı əhəmiyyətli siyasi tərəfdaşları
sayəsində beynəlxalq arenada siyasi proseslərə təsir imkanına malik iddiası
kifayət qədər ciddi qəbul olunmağa başlayıb.
Ən nəhayət, etiraf etməliyik ki, şəxsiyyət amili müasir dünya
siyasətinin kökündə dayanan meyarlardandır. Bu mənada, İlham Əliyev şəxsiyyəti
və onun şəxsi nüfuzu Azərbaycanın G-20-nin "Roma 2021” sammitinə dəvət
olunmasında vacib nüanslardan biri kimi nəzərdən keçirilməlidir”.
Beynəlxalq idarəetmə üzrə
araşdırmaçı Əhməd Əlili bildirdi ki, 2020-ci ildə Azərbaycanın işğal
edilmiş əraziləri azad etməsi, onu goesiyasi cəhətdən ən maraqlı ölkə edib:
"Düşünürəm ki, bu istiqamətdə hamının marağı var. Ona görə də, hamı istəyir ki,
Azərbaycan tərəfi mötəbər tədbirlərdə iştirak etsin. Müəyyən qədər dünya
liderləri ilə ünsiyyəti olsun ki, onların fikirləri Azərbaycana və həmçinin
ölkəmizin nə etmək istədiyi onlara çatdırılsın. O cümlədən, nəzərə almaq
lazımdır ki, G-20 zirvə görüşü koronavirusa dair keçirilir. Azərbaycan tərəfi
də həm BMT, həm də digər platformalar çərçivəsində koronavirusla ümumi
mübarizəyə qarşı çox aktiv çıxış edən ölkələrdən biridir. Azərbaycan hazırda
Qoşulmama Hərəkatının rəhbəridir. Ona görə də, Azərbaycan tərəfi çalışır ki,
koronavirusa qarşı mübarizədə inkişaf etmiş ölkələr, bu hərəkatda yer alan
inkişaf etməkdə olan ölkələri unutmasınlar və dünya üzrə vaksinin paylanması
bərabər şəkildə olsun. Ona görə də, çalışırlar ki, bu istiqamətdə addımlarda
Azərbaycanın da səsi eşidilsin. Çünki Azərbaycan göstərib ki, o dünyanın böyük
bir qisim ölkələrinin də maraqlarını nəzərə alır. Məhz bu səbəbdən Azərbaycanın
səsini bu istiqamətdə də eşitməyə hazırdırlar”.
Ə.Əlili vurğuladı ki, II Qarabağ müharibəsində sonra Azərbaycanın
beynəlxalq platformalarda, tədbirlərdə iştirakı mümkün qədər çox lazımdır:
"Çünki post-Qarabağ münaqişəsi dövründə öz siyasətini apara və hazırda
Qarabağla bağlı olan ziddiyyətli informasiyaları neytrallaşdıra bilsin.
Həmçinin də Azərbaycan bu istiqamətdə fəaliyyət göstərməklə, bir çox ölkələrin
adından qürurla çıxış edə biləcəyini bəyan etmiş olur. Təbii ki, bu da
Qoşulmama Hərəkatının üzvləridir. Hansı ki, Azərbaycan bu hərəkat ölkələrinin
adından danışa və bir çox təşəbbüslərə rəhbərlik edə bilər”.
BƏXTİYAR