Min bir dərdin dərmanı – biyan kökü

30.10.19 16:56 6972

Oktyabrın 28-də Ağdaşda "Biyan Products” MMC-yə məxsus Biyan Sənaye Parkının açılışı olub. Prezident İlham Əliyev açılışda iştirak edib. Biyan Sənaye Parkının direktoru Ramin Məmmədov prezidentə məlumat verib ki, bu park Azərbaycan brendi ilə istehsal olunan məhsullara yeni nümunələr əlavə edəcək.
Müəssisənin yaradılmasında məqsəd müasir texnologiyalardan istifadə edərək, emal olunmuş biyan kökü və biyandan hazırlanan 100 faiz bitki mənşəli, bioloji fəallığa malik qida əlavələrini dünya bazarına çıxarmaqdır. Ümumi sahəsi 11 hektar olan Biyan Sənaye Parkının ərazisinə biyan tədarükü və emalı zavodu, bitki ekstraktı və sirop zavodu və digər yardımçı binalar daxildir. Müəssisə saatda 2300 kiloqram biyan kökü emal etmək gücündədir. Zavodda Türkiyənin "Bigtem” şirkətinin istehsalı olan müasir avadanlıq quraşdırılıb. Biyan kökü həm mexaniki üsulla, həm də əllə seçilir, təmizlənir, yuyulur, müxtəlif formada və ölçüdə doğranır, qurudulur və qablaşdırılır.
Biyan Sənaye Parkının nəzdində fəaliyyət göstərən bitki ekstraktı və sirop zavodunda bioloji fəallığa malik qida əlavələri istehsal olunur. İstehsal edilən məhsullar elmi patentlər əsasında hazırlanır. Bu patentlərdən biri 2019-cu ildə Koreya Respublikasında keçirilən Beynəlxalq İxtiraçı Qadınlar Forumunda xüsusi mükafat və qızıl medal qazanıb. İstehsal olunan müalicəvi şərbətlər öskürək, iltihab, qrip və zökəm əleyhinə, bəlğəmgətirici, immuniteti, hemoqlabini artıran, sinir sistemini sakitləşdirən təsirlərə malikdir. Məhsulların başlıca üstünlükləri 100 faiz bitki mənşəli olması, xammalın ekoloji təmizliyi, tərkibində kimyəvi maddənin - konservant, dadverici və rəngvericilərin olmamağıdır. Xəttin illik istehsal gücü 350 min ədəddir. Bütün istehsal prosesi boyu məhsul nümunələri müasir avadanlıqlarla təchiz olunmuş laboratoriyada yoxlanılır. İstər doğranmış biyan kökünə, istərsə də biyan tərkibli bitki mənşəli şərbətlərə həm daxili, həm də xarici bazarda böyük tələbat var. Məhsulun ilk nümunələri İrana göndərilib. Gələcəkdə məhsulların ABŞ, Koreya, Hindistan, Misir və Avropa ölkələrinə ixracı da nəzərdə tutulur. Biyan Sənaye Parkında ildə 7500 ton biyan kökünün və 100 min ədəd biyan şərbətinin "Made in Azerbaijan” brendi ilə ixracı planlaşdırılır.

Maraqlıdır, biyan kökü necə bitkidir, faydaları nələrdir, ondan hansı xəstəliklərin müalicəsində istifadə etmək olur, kənd təsərrüfatı sahəsində nə kimi üstünlükləri olduğunu öyrənməyə çalışdıq.

İmmunitet sistemini qüvvətləndirər

Biyan kökü yabanı yerlərdə yetişən bir bitki növüdür. Boyu 50 ilə 200 santimetr arasındadır. Yarpaqları isə qanad şəklini alır. Tüklü olan yarpaqları sarımtıl yaşıla qaçan rəngdədir. Öskürək, bəlğəm və səsin xırıldamasını aradan qaldırar. İmmunitet sistemini qüvvətləndirər.

Bədənin hüceyrələrində yaranan ağrılara, qaraciyər və serroz xəstəliklərinə faydalıdır və temperaturu salmağa təsirlidir. Qastrit, xora kimi mədə narahatlıqlarında və sidik kisəsinə faydalıdır. Ayaq və bədən kramplarına eyni zamanda qəbizlik problemi yaşayanlara verilir.
Böyrəküstü vəzilərində yaranan xəstəliklərdə istifadə edilir. Hormon pozuqluğuna kömək edir. Qışda təməl narahatlıqlarından ola qrip, soyuqdəymə, bronxit və soyuqdəymə zamanı çayı dəmlənib içilə bilər.
Ədviyyat kimi də istifadə edilir

Qida sənayesində biyan kökünün ədviyyat kimi də yararlılığı çoxdur. Onun ətrindən və dadından istifadə Yaponiya, Çin, Misir, Monqolustan, İngiltərə, Skandinaviya və s. ölkələrin mətbəxində geniş yayılıb. Çin mətbəxində bu ədviyyatdan müxtəlif şorbalara qatılır. Ondan ədviyyat vasitəsi kimi həm tək, həm də qarışım şəklində istifadə olunur. Biyan kökünün tərkibi B qrup vitaminlərlə zəngindir. Bu xüsusiyyətinə görə o enerji mənbəyi hesab edilir. Biyan enerji mübadiləsinin, orqan və sistemlərin normal işləməsinin, zülalların sintezinin, maddələr mübadiləsinin yaxşılaşmasında yaxından iştirak edir. Biyan kökündən hazırlanan siropları azyaşlı uşaqlara öskürək zamanı vermək mümkündür. Tərkibində şəkərin olmasına baxmayaraq, biyan kökü şəkərli diabet xəstələrinə heç biz ziyan vermir. Mədənin yara və qastrit xəstəlikləri zamanı biyan kökündən hazırlanmış siropu içmək çox faydalıdır. Onkoloji xəstəliklərin müalicəsi zamanı biyan kökündən istifadə eləmək xəstəliyin orqanizmə verdiyi zərərin miqdarını azaldır.

Siropu mədəaltı vəzin funksiyasını yaxşılaşdırır.

Biyan kökünün zərərli xüsusiyyətləri

Su-duz balansı pozulmuş adamlara, böyrək xəstələrinə və təzyiqi yüksək olanlara biyan kökündən çox istifadə etmək olmaz. İki yaşına qədər uşaqların da biyan kökündən istifadəsi məsləhət deyil. Hamiləlik zamanı və iki yaşına qədər olan uşaqlara biyan kökünü yalnız həkimin göstərişi ilə tətbiq etmək mümkündür. Biyan kökünün həddən artıq qəbulu orqanizmdə kaliumun miqdarının azalmasına səbəb olur. Kaliumun çatışmazlığı isə əzələ zəifliyinə gətirib çıxardır.

Miopatiya, kəskin böyrək xəstəliklərindən əziyyət çəkənlərin həkim məsləhət olmadan biyan kökündən istifadə etmələri xəstəliyin əlamətlərini artıra bilir.

Kənd təsərrüfatında üstünlükləri

Kənd Təsərrüfatı üzrə ekspert Nicat Nəsirli qeyd edir ki, kəndlilər artıq bu bitkinin biznesi ilə məşğuldur: "Bu bitki yabanı halda bitir. Hələ ki mədəni bitkilər sisteminə daxil olmayıb. Çox qiymətli bitkidir. Həm əczaçılıqda, həm kosmetologiyada faydaları genişdir. Həmçinin əsas olaraq onun tullantılarından heyvandarlıqda əlavə qida yemi kimi istifadə edilir. Biyan kökü bitkisinin yayılma arealına gəlincə isə təxminən 18-19 rayonda, xüsusilə də aran rayonlarında əkilir. Şəxsən həmin rayonlarda olanda dəfələrlə şahidi olmuşam ki, kəndlilər artıq bu bitkinin biznesi ilə məşğuldur. Səhərdən axşama kimi biyanı yığdıqdan sonra qəbul məntəqələrinə verirlər və qarşılığında müəyyən qədər ödəniş alırlar. Dünya bazarında olan trendlərə nəzər salsaq, demək olar ki, biyan son illər ən qiymətli kənd təsərrüfatı məhsulları sırasına daxil olub. Xüsusilə də Çin bu bitkinin idxalına böyük önəm verir. Biyanın istehsalı, emalı üçün elə də ciddi investisiya lazım deyil. Çünki yabanı bitir, özü yayılır. Onun yetişdirilməsi üçün nə kəndlidən, nə də sahibkardan əlavə vəsait tələb edilmir. Sadəcə ilkin məhsul halından sonrakı halına çevirmək üçün texnoloji qurğu lazımdır”.

Aqrar məsələlər üzrə ekspert Qadir Bayramlının sözlərinə görə biyan kökü kənd təsərrüfatında ölkəmiz üçün perspektivlidir: "Azərbaycan təbii şərait etibarı ilə zəngin bitki örtüyünə malikdir. Amma çox təəssüf ki, bu potensialın çox cüzi bir hissəsindən istifadə edilir. Xarici ölkələrdə Azərbaycanda yetişən biyan kökünə və başqa çoxsaylı dərman bitkilərinə böyük maraq var. Bu bitkilər xaricdə geniş bazara malikdir. Bunu etiraf etmək lazımdır ki, bir çox dərmanın hazırlanmasında bu kimi bitkilərdən istifadə edilir. Biz bu potensialımızdan istifadə edərək bəzi dərmanları istehsal edə bilərik. Biyan kökü bir çox bölgələrdə yetişir. Ondan daha böyük gəlir götürmək üçün yetişmə arealını daha da genişləndirməliyik. Həmçinin biyana xüsusi yanaşmaq lazımdır. Belə ki, o, müəyyən bir dövrdə dərman xüsusiyyətinə sahib olur. Həmin dövrdə yığıldıqda və müəyyən texniki üsullarla qurudulduqda daha faydalı olur”.

Günel Azadə