Milli maraqlara söykənən uğurlu xarici siyasət kursu - Fotolar
Azərbaycanın yerləşmiş
olduğu region geosiyasi strateji və iqtisadi baxımdan dünyanın siyasi
xəritəsində əhəmiyyət kəsb edir. Bu baxımdan rəsmi Bakı həm qonşuluq
siyasətində, həm də digər region ölkələri ilə olan münasibətlərində
balanslaşdırılmış siyasət yürütməkdədir. Burada bütün dövlətlərlə eyni cür
məsafə saxlamaq, ilk olaraq Azərbaycanın milli maraqlarını önə çəkmək əsas
olaraq götürülür. Xarici siyasətimizdə əsas prioritetlər Azərbaycanın
müstəqilliyinə qarşı yönələn bütün təhlükələrin aradan qaldırılması, milli
təhlükəsizliyin təmin edilməsi, Ermənistan tərəfindən həyata keçirilən
separatizm və işğalçılıq siyasətinin qarşısının alınması, bu məqsədlə bölgədə
və dünyada müttəfiqlərin qazanılmasıdır. Ulu öndər Heydər Əliyevin əsasını
qoyduğu, hazırda Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla həyata keçirilən bu
xarici siyasi kurs nəticəsində Azərbaycan dünyanın 150-dən artıq dövləti ilə diplomatik
əlaqələr, qarşılıqlı maraqlara söykənən münasibətlər qurub. Sevindirici haldır
ki, diplomatik əlaqələr qurduğumuz dövlətlər arasında Azərbaycana dost-qardaş,
müttəfiq ölkələr çoxluq təşkil edir. Elə 2011-ci ildə BMT-də keçirilən səsvermə
zamanı bu mötəbər qurumun üzvü olan 192 ölkədən 155-i Azərbaycana səs verib.
Məhz bu səsvermə, bu dəstək sayəsində Azərbaycan BMT Təhlükəsizlik Şurasının
qeyri-daimi üzvü seçilib və 2012-2013-cü illərdə dünya nizamını tənzimləyən
təşkilatda üzərinə düşən vəzifəni layiqincə yerinə yetirib.
Azərbaycanın çoxvektorlu
xarici siyasəti bu gün də davam etdirilməkdə, öz bəhrəsini verməkdədir. Qeyd
edilənləri daha dərindən anlamaq üçün Prezident İlham Əliyevin 10 avqust
2018-ci il tarixdən indiyə qədər ötən bir aylıq müddətdə fəaliyyətini, xarici
ölkələrə səfərlərini, həmçinin Azərbaycana dövlət başçıları səviyyəsində edilən
səfərləri gözdən keçirmək kifayətdir. Misal üçün, avqustun 10-da Tacikistan
prezidenti Emoməli Rəhmon Azərbaycanda səfərdə olub. Səfər çərçivəsində
prezidentlərin təkbətək və nümayəndə heyəti ilə geniş tərkibdə görüşləri olub.
Prezidentlər arasında birgə bəyanatla yanaşı, rəsmilər tərəfindən müxtəlif
sahələri əhatə edən 10 sənəd imzalanıb. Prezident İlham Əliyevin vurğuladığı
kimi, Tacikistan və Azərbaycan iştirak etdiyi beynəlxalq təşkilatlarda ənənəvi
olaraq bir-birini dəstəkləyir və bu dəstək ölkələr üçün çox əhəmiyyətlidir.
Tacikistan Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin tənzimlənməsində
ölkəmizin mövqeyini dəstəkləyir, ərazi bütövlüyümüzün təmin olunmasına tərəfdar
çıxır. Təbii ki, bu, Azərbaycan üçün qarşılıqlı münasibətlərdə başlıca şərtdir.
Bu baxımdan Mərkəzi Asiya regionunun əsas ölkələrindən sayılan Tacikistanla münasibətlərin
yüksək səviyyədə saxlanılması Azərbaycana iqtisadi qazancla yanaşı, siyasi
dvidentlər vəd edir. Çünki, Tacikistan işğalçı Ermənistanın üzvü olduğu
Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatında (KTMT) təmsil olunur. Rəsmi Düşənbə
ilə əlaqələrin dərinləşməsi Ermənistanın özünə arxa hesab etdiyi KTMT-də güc
balansını Azərbaycanın xeyrinə dəyişmək imkanlarını daha da genişləndirir.
Avqustun 12-də Prezident
İlham Əliyev Xəzəryanı dövlətlərin dövlət başçılarının V Zirvə
toplantısında iştirak etmək üçün Qazaxıstanın Aktau şəhərində olub.
Dövlətimizin başçısının Aktauda Qazaxıstan və İran prezidentləri Nursultan
Nazarbayev, Həsən Ruhani ilə təkbətək görüşləri olub. Tərəflər qarşılıqlı
münasibətlərin səviyyəsi, gələcək inkişafını ətrafında fikir mübadiləsi
aparıblar. Elə həmin gün Aktau şəhərində Xəzəryanı ölkələrin dövlət
başçılarının V Zirvə toplantısı keçirilib. Toplantının sonunda prezidentlər Xəzər
dənizinin hüquqi statusu haqqında Konvensiyanı imzalayıblar. Təqdirəlayiq
haldır ki, Azərbaycan bütün Xəzəryanı ölkələrlə çox sıx etimada, qarşılıqlı,
bərabərhüquqlu maraqların nəzərə alınmasına, ərazi bütövlüyünə hörmətə və bütün
ölkələrin suverenliyinə əsaslanan münasibətlərə malikdir. Belə bir fonda Xəzər
dənizinin hüquqi statusu haqqında Konvensiyanın imzalanması da tarixi əhəmiyyət
daşıyır. Prezident İlham Əliyevin samitdəki çıxışında vurğuladığı kimi, bu
sənəd hər şeydən öncə Xəzər dənizində təhlükəsizliyin, sabitliyin qarantıdır.
Xəzəryanı ölkələr arasında indiyə qədər mövcud olan və bundan sonra da davam
edəcək yüksək səviyyədə əməkdaşlıq, etimad və qarşılıqlı fəaliyyət sözügedən
təhlükəsizliyi, sabitliyi daha da möhkəmlədəcəkdir.
İqtisadi qüdrətinə görə
Avropa İttifaqında birinci dövlət hesab olunan Almaniya Federativ
Respublikasının Federal Kansleri Angela Merkelin avqustun 25-də Azərbaycanda
rəsmi səfərdə olması da mühüm hadisədir. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və
Angela Merkel nümayəndə heyətlərinin iştirakı ilə geniş tərkibdə görüş keçiriblər.
Görüşdə ikitərəfli əlaqələrimizin demək olar ki, bütün sahələri, o cümlədən siyasi,
iqtisadi, ticari əlaqələr, regional məsələlər, xüsusən də
Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ problemi müzakirə olunub. Bundan başqa,
Heydər Əliyev Mərkəzində Prezident İlham Əliyev və Federal Kansler Angela Merkelin
iş adamları ilə görüşü də olub. Jurnalistlərin suallarını cavablandırarkən xanım
Angela Merkel deyib ki, Almaniyanın bu regionda Azərbaycanın simasında ən
böyük, ən vacib ticarət tərəfdaşı var. Bundan başqa, Almaniyanın Azərbaycanda
xarici ticarət palatası var, burada 150 alman müəssisəsi fəaliyyət göstərir. Almaniya
Azərbaycana iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi istiqamətində öz töhfəsini verə
bilər. A.Merkel bildirib ki, Cənub Qaz Dəhlizinin açılması Avropanın enerji
təminatında böyük rol oynayacaq. O, Azərbaycanda Bakı-Tbilisi-Qars dəmir
yolunun açılmasını da yüksək qiymətləndirib. Vurğulayıb ki, bu, Avropa ilə
ticarət əlaqələrini daha da genişləndirəcək, mübadilə aparılmasını
yaxşılaşdıracaq.
Prezident İlham Əliyevin
sentyabrın 1-də Soçiyə rəsmi səfər etməsi, həmkarı Vladimir Putinlə birgə
bəyanata imza atması, eləcə də hökumət üzvləri və şirkət rəhbərləri arasında
müxtəlif razılaşmaların əldə edilməsi Azərbaycan və Rusiya arasında
münasibətlərin inkişafına yeni bir təkan olacaq. Rusiya qeyri-neft sektorunda
idxala görə Azərbaycan üçün bir nömrəli tərəfdaşdır. Şimal qonşumuzun bir çox
şirkətləri Azərbaycanda uğurla işləyir. Energetika, maşınqayırma, kimya,
əczaçılıq sənayesi sahələrində kooperasiya dərinləşir. Cənubi Asiyanı və Yaxın
Şərqi Avropa ilə birləşdirəcək "Şimal-Cənub” qitələrarası nəqliyyat dəhlizinin
yaradılması üzrə birgə işlər də böyük beynəlxalq əhəmiyyət daşıyır. Həmçinin,
Azərbaycanın bilavasitə Rusiyanın regionları ilə fəal əməkdaşlığı diqqət çəkir.
Rusiya Federasiyasının 70-dən çox subyekti Azərbaycanla iqtisadi, mədəni
əlaqələr saxlayır. İki ölkənin hərbi-texniki əməkdaşlığı da daim inkişaf edir.
Azərbaycan tərəfindən Rusiyadan alınmış hərbi təyinatlı məhsulların dəyərinin 5
milyard dolları keçməsi bu sahədəki dinamizmin göstəricisidir. Bir sözlə,
ölkələrimiz arasında siyasi, iqtisadi, hərbi əlaqələrlə bərabər, elm, təhsil,
ədəbiyyat və incəsənət sahələrində çox geniş əməkdaşlıq münasibətləri
mövcuddur.
Sentyabrın 2-də Prezidenti
İlham Əliyev Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasının (TDƏŞ) VI Sammitində
iştirak etmək üçün Qırğızıstana səfərə gəlib, həmkarı Sooronbay Jeenbekov ilə
görüşüb, qarşılıqlı münasibətlərə dair fikir mübadiləsi aparıb. Sentyabrın 3-də
Qırğızıstanın Çolpon-Ata şəhərindəki Çingiz Aytmatov adına "Rux Ordo”
Mədəniyyət Mərkəzində TDƏŞ-in VI Zirvə görüşü keçirilib. Qeyd edək ki,
Azərbaycan bütün türkdilli dövlətlərlə sıx əlaqələr saxlayır. Bu əlaqələr
gündən-günə möhkəmlənir və genişlənir. Azərbaycanın türkdilli ölkələrlə
əlaqələri siyasi, iqtisadi, ticarət, energetika, nəqliyyat, humanitar sahələri
əhatə edir və bütün bu istiqamətlər üzrə gözəl nəticələr görünür. Ölkələrimiz
beynəlxalq təşkilatlarda da bir-birinə dəstək verir. Zirvə görüşündə çıxış edən
Prezident İlham Əliyev bütün bu reallıqları və əlaqələrimizin perspektivlərini
diqqətə çatdırıb.
Ən nəhayət, sentyabrın 5-də
Prezident İlham Əliyev Xorvatiyada rəsmi səfərdə olub. Rəsmi qarşılanma
mərasimindən sonra Azərbaycan və Xorvatiya prezidentlərinin təkbətək, ardınca
geniş tərkibdə görüşləri olub, Azərbaycan-Xorvatiya sənədləri imzalanıb.
Xorvatiya Prezidenti Kolinda Qrabar-Kitaroviç ölkəsi ilə Azərbaycan arasında
siyasi, iqtisadi, humanitar və digər sahələrdə əlaqələrin uğurla inkişaf
etdiyini vurğulayıb. Avropa İttifaqındakı fəaliyyətə toxunan Kolinda
Qrabar-Kitaroviç deyib ki, Xorvatiya güclü iradəyə əsaslanaraq Cənub və Mərkəzi
Avropa ölkələri ilə Xəzər hövzəsi arasında daha geniş əməkdaşlığın inkişaf
etdirilməsinə tərəfdardır. O, Azərbaycanın bu təşəbbüsü dəstəklədiyini dilə gətirib.
Qeyd olunub ki, Buxarestdə 2018-ci ilin sentyabrında bununla bağlı keçiriləcək
Zirvə görüşündə mühüm addımlar atılacağı gözlənilir. Xorvatiya prezidenti
Azərbaycanın NATO-nun mühüm tərəfdaşı olmasına da diqqət çəkib. Bildirib ki,
Azərbaycanın NATO-ya verdiyi töhfə vacibdir. Prezident İlham Əliyev də öz
növbəsində bildirib ki, Azərbaycanla Xorvatiyanın həm Avratlantik strukturlarla
əlaqələri, həm də ikitərəfli müstəvidə aparılan işlər ölkələrimizin sözün əsl
mənasında, strateji tərəfdaşlar olduğunu nümayiş etdirir.
Dövlət başçısı İlham
Əliyevin cəmi bir ay ərzində xarici ölkələrə etdiyi səfərləri, həmçinin dövlət
başçılarının, hökumət üzvlərinin Azərbaycana gəlməsi, əlaqələrin daha da
inkişaf etdirilməsi üçün müxtəlif sənədlərin imzalanması, razılıqların əldə
edilməsi həyata keçirilən çoxvektorlu siyasətin bəhrəsidir. Bu siyasət
sayəsində ikiqütblü dünyada Azərbaycan sabitlik adasını xatırladır. Azərbaycan
xarici siyasətində özünə "böyük qardaş” axtarmır, kimsənin yanında yer almır,
yalnız milli və bərabərhüquqlu qarşılıqlı maraqlara söykənən siyasət yürüdür.
Misal üçün, Azərbaycan Avropa İttifaqı ilə əməkdaşlıqda qoca qitənin iqtisadi,
siyasi, texniki nailiyyətlərindən bəhrələnir. Rusiya ilə münasibətlərdə isə bu
ölkənin Azərbaycan üçün böyük bazar olmasından faydalanır, yerli
istehsalçıların bu bazarlara çıxışını təmin etməklə qeyri-neft sektorunun, kənd
təsərrüfatının, ümumilikdə iqtisadiyyatın inkişaf etdirilməsinə çalışır. Eyni
zamanda, tarixi və milli kökləri olan türkdilli dövlətlərin əməkdaşlıq ideyasına
Türkiyədən sonra ən böyük dəstəyi məhz Azərbaycan verir.
Rufik
İSMAYILOV