Bakı 12°C
Koronavirus orqanizmə daxil olduqdan sonra nə edir?
Çinin Vuhan şəhərində ortaya çıxan və Covid-19 xəstəliyinə səbəb olan yeni tip koronavirus səbəbilə 4 min 750-dən çox insan ölüb. Dünyadakı hadisələrin sayı təxminən 130 minə çatıb.SİA-nın araşdırmalarına görə, yeni tip koronavirus, həkimlərin çox yaxşı bildikləri koronavirus ailəsindən gələn 7-ci tip virusdur. Lakin Covid-19, 2002-ci ildə MERS və 2012-ci ildə SARS olaraq ortaya çıxan sürətli bir şəkildə yayılan və ölümcül bir xəstəlikdir.
Bəs yeni növ koronavirus canlıların bədəninə daxil olduqdan sonra hansı təsir göstərir? Hüceyrələri necə ələ keçirir və nəticələri nədir?
Yeni növ koronavirus hüceyrələrə necə hücum edir?
Covid-19 xəstəliyinə səbəb olan yeni "SARS-CoV-2" korovirus növü gözlər, burun və ya ağız vasitəsilə bütün canlıların bədəninə daxil olur.
Əvvəlcə orqanizmə daxil olan virus özünün ağciyər tənəffüs yollarında yerləşən və "ACE / 2" adlı protein istehsal edən hüceyrələrə yapışmağa çalışır.
Bunlardan birinə yapışdıqdan sonra koronavirus DNT-yə bənzər "RNA" adlı genetik material istehsal etməyə başlayır. Virusa yoluxmuş hüceyrələr, yaşamaq və çoxalmaq üçün immunitet sistemini uzaq tutmaq üçün zülallar istehsal edirlər. Eyni zamanda, bu hüceyrələr ölməzdən əvvəl milyonlarla nüsxə virus çıxarır, daha çox hüceyrənin yoluxmasına səbəb olur.
İmmunitet sistemimiz zəif olsa da, virusla mübarizəni davam etdirir. Buna görə bədəndə hərarət olur. Ancaq bu vəziyyət yaşlılarda və xüsusilə digər xəstəlikləri olan insanlarda ölüm riski yaradır.
Covid-19-un tənəffüs sindromu (SARS) və ya pnevmoniyaya qədər tənəffüs yoluxucu infeksiyalar kimi daha ağır xəstəliklərə səbəb olduğu bildirilir.
Koronavirusun simptomları hansılardır?
Məlumdur ki, Covid-19-un simptomları olmadan yoluxucu ola bilən 2-14 gün arasında bir inkubasiya dövrü var.
Koronavirusun ən çox görülən simptomları yüksək hərarət, halsızlıq və quru öskürəkdir. Bəzi xəstələrdə bu simptomlar boğaz ağrısı, axan burun, ağrı və ishal ilə müşayiət olunur. Koronavirusa yoluxmuş xəstələrin bəzilərində simptomlar görülməyə də bilər.
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı, virusa yoluxmuş xəstələrin təxminən 85 faizinin xüsusi müalicəyə ehtiyac duymadan sağalabileceğini söyləyir. Koronavirus ilə yoluxan hər 6 nəfərdən birində xəstəlik ciddi səviyyəyə çata bilər və nəfəs almaqda çətinliklər yaranır.
Covid-19 necə müalicə olunur?
Bu günə qədər yeni koronavirus üçün hələ də xüsusi bir müalicə metodu hazırlanmayıb.
Buna görə, nəzarət altında olan xəstələrə yalnız hərarət və öskürək kimi simptomları azaltmaq üçün müalicə olunur. Mütəxəssislər, Covid-19 virusdan qaynaqlandığı üçün heç bir antibiotikin xeyir verməyəcəyini xəbərdar edir. Antibiotiklər yalnız bakterial xəstəliklərdə təsirli olur.
Rəsmi məlumatlara görə, 12 mart 2020-ci il tarixi etibarilə virusa yoluxmuş 126 min 443 xəstədən 68 min 300-ü sağalıb. Sağalmış xəstələrin böyük əksəriyyəti virusun təsirindən yalnız istirahət etməklə yaxa qurtarıb.
Peyvənd işləri ilə əlaqədar olaraq, vaksinasiya koronavirus üçün təsirli olacaqmı?
Koronavirusa qarşı yaxın gələcəkdə hazırlanması gözlənilən vaksin, virusun insan hüceyrələrinə yoluxmasına mane olan antikor istehsal etməyə kömək edəcək. Hal-hazırda dünyada bir çox laboratoriya belə bir peyvənd üzərində işləyir.
Bu yaxınlarda İngiltərədəki bir klinika, dünyada yayılan ölümcül koronavirusa qarşı bir peyvənd hazırlamaq üçün könüllülər axtardığını açıqlayıb. Bununla birlikdə Çində isə virusa qarşı vaksin tədqiqatının davam etdiyini və klinik sınaq mərhələsinin apreldə başlayacağını açıqlayıb.
Covid-19 əleyhinə peyvəndlərin hazırlanması üçün ABŞ-da da, Çində də axtarışlar davam edir. Son həftələrdə ABŞ prezidenti Donald Tramp, Amerika dərman şirkətlərindən vaksinasiya işlərini sürətləndirmələrini istədiklərini bildirib.
