Kitabın “doğum evi”ndə
Və ya "Zəfər” kitabı hazırlanan nəşriyyatdan
reportaj
Bir ildən
çoxdur ki, bütün dünyanı "Covid-19”
pandemiyası bürüyüb. Bu karantin vaxtı bir çox çətinliklər, sosial qapanma,
müxtəlif məhdudiyyətlərlə üz-üzə qalsaq da, bir neçə gün öncə Operativ
Qərargahın qərarı ilə qaydalarda, xeyli yumşalmalar oldu. Və ən başlıcası,
Bakıda hərəkət etmək üçün əvəzsiz nəqliyyat olan metro, axır ki, uzun fasilədən
sonra fəaliyyətini bərpa etdi. Sərin və tərtəmiz qatar qaranlıq tuneldən "20
Yanvar” stansiyasının platformasına yaxınlaşır. "Bayatı-Şiraz”ın kövrək və
xatirələr oyadan melodiyası… Mümkün deyil ki, ruhun titrəməsin, içində qəribə,
adını tapa bilmədiyim hisslər oyanmasın. 20 Yanvar tariximizdə qanlı olsa da,
aydınlığa, azadlığa yol açan məvhumdur. Və mən yerin altından üstünə – işıqlı
dünyaya eskalatorun pilləsində qalxıram. Qalxdıqca – işığa doğru yüksəldikcə,
düşüncəmdə aydınlığın əsas sinonimi – kitablar canlanır. Dostoyevskinin bu
fikri də dərhal düşüncəmi tamamlayır: "Öyrənin və oxuyun. Ciddi kitablar
oxuyun. Qalan şeyləri həyat özü edəcək.”
İsraf etmə!
Və kitabla
bağlı götür-qoylarım məni "Qanun” nəşriyyatına gətirir. Həmin "Qanun”
nəşriyyatı ki, illərdir oxuculara xidmət edir. Qapıdan daxil olan kimi,
dəzgahların səsi, qaynar iş rejimi diqqətimi çəkir… Bəli, bura əsası hələ
qanlı-qadalı, ağır illərdə – 1992-ci ilin 18 yanvarında qoyulan "Qanun"dur. İlk addımlarında, əsasən hüquq və
tərcümə ədəbiyyatı çap edən bu məşhur nəşriyyatda indi 60-dan çox əməkdaş
çalışır. On minlərlə kitaba həyat, nəfəs verən və ölkədə ən çox tanınan bu
poliqrafiya mərkəzi, demək olar ki, bütün sahələrdə – fəlsəfə, tarix, uşaq
ədəbiyyatı, dini ədəbiyyat, inkişaf və motivasiya, psixologiya, siyasi-tarixi,
elmi-kütləvi, elmi-fantastika, tibbi, kulinariya və digər yönlü kitablar nəşr
etməklə fəaliyyətini ilbəil genişləndirir.
Nəşriyyatın
mətbəəsinə daxil oluram. Hər gün yeni bir kitabı gün işığına çıxaran bu məkanda
gərgin iş gedir. Burdakı qəhrəmanlar bu gün də yeni bir kitaba ömür bəxş edir.
Bu kitablar hazır olacaq, oxucularına qovuşacaq, kimlərsə orda öz taleyini
tapacaq, kimlərsə göz yaşları axıdacaq, kimlərsə gülümsəyəcək, kimlərsə həmin
əsəri oxuyub analiz edəcək, haqqında yazacaq, kimlərinsə taleyində dönüş
nöqtəsi olacaq, kimlərsə də, sadəcə bir dekor kimi kitab rəfinə qoyub, ona elə
kənardan tamaşa edəcək. Çap olunan hər bir nüsxənin də öz taleyi var.
Əməkdaşların başı işə möhkəm qarışıb. Burada ciddi iş atmosferi var. Divardakı
"İsraf etmə” nidası da gözümdən yayınmadı. Nə gözəl! İsrafçılıqdan yayınmaq da
bir mədəniyyətdir. İşə, peşəyə, əməyə hörmətdir...
Bir planet qədər fərq
Bu kitab
fədailərini burda işləri ilə baş-başa buraxıb qalxıram ikinci mərtəbəyə. Hər
yerində kitab ab-havası olan, kitab qoxusu, kitab sevgisi olan bir məkanda
olmaq da ürəyimi açır. Redaksiyada da hamı ciddi-ciddi işlə məşğuldur. Kimisi
yeni bir kitabın redaktəsi, kimisi korrektəsi, kimisi tərcüməsi, kimisi
tərtibatı, kimisi də dizaynı ilə məşğuldur. Aşağıdakı səs-küydən burda
əsər-əlamət yoxdur. Sakitlik hökm sürür. Sanki bir mərtəbə aşağı ilə buranın
arasında bir planet qədər fərq var. Amma onları birləşdirən, oxucunu
sevindirmək, yeni kitabı ərsəyə gətirmək amalıdır. Şahbaz bəy həmişəki kimi iş
başındadır. Koordinatorla nəyisə müzakirə edir. Şahbaz bəy bu nəşriyyatın illər
boyu ayaqda qalmasından ötrü həddindən çox əmək, ömür-gün sərf edib. 90-cı
illər kimi mürəkkəb, demək olar ki, bütün sahələrin sovet ittifaqı ilə birlikdə
dağıldığı, yenidən başlanması üçün imkanların kasad və bəlkə də, son dərəcə
əlçatmaz olduğu bir dövrdə yaranan bu nəşriyyata illər boyu rəhbərlik edib,
körpə uşaq kimi əzizləyib, inkişaf etməsi, böyüməsi üçün bütün qüvvəsini sərf
edib. Bugünkü "Qanun” onun gərgin zəhmətinin meyvəsidir. Şahbaz bəyin qeyd
etdiyi kimi, nəşriyyatın əsas işi dünya ədəbiyyatından maraqlı müəllifləri
keyfiyyətli tərcümədə və gözəl tərtibatda oxuculara təqdim etməkdir: "Dəbi
sevirəm, dəbin arxasında böyük bir tələbat var. Və bu tələbatı görməzdən gəlmək
düzgün deyil. Bəzən deyirlər ki, Den Braunu, Xalid Hüseyni, Paulo Koelyonu oxumuram,
Sartrı oxuyuram. Məncə, bu, düzgün yanaşma deyil. Ancaq hər ikisini oxuyub
həmin əsərlərin niyə bu qədər məşhur olduğunu, bu qədər böyük tirajla bütün
dünyada satıldığını anlamaq olar. Harri Potteri "ədəbiyyat deyil" deyib
oxumayan insanları da başa düşmürəm. Fikrimcə, bu da düzgün deyil. Əgər buna bu
qədər diqqət varsa, deməli, bu əsərin hansısa bir naxışı dəyəri, keyfiyyəti
var. Belə olmasaydı, buna bu qədər diqqət yönəlməzdi." Şahbaz bəy,
ümumiyyətlə, oxucunun birqütblü yox, çoxqütblü olduğunu və nəşriyyat olaraq hər
bir oxucunun tələbatını təmin etməli olduğunu düşünür. "Ən çox kitab
oxuyanlar qadınlardır. Amma ən az qadınlara yönələn kitablar buraxılır. Mən
istərdim ki, qadınlar üçün daha çox kitablar nəşr edilsin. Bundan başqa, hədəf
kimi uşaq böyütmə, uşağın düzgün tərbiyələndirilməsi, təhsil, ailə
münasibətləri haqqında öyrədici kitabların da nəşrini nəzərdə tutmuşam. Uşaq
tərbiyəsi ilə bağlı fransızlar artıq 200 il əvvəl kitablar yazıblar. Bununla
bağlı Amerika sistemi, Avropa sistemi, indi ayrıca Rusiya, yəhudi yanaşması,
yapon düşüncəsi var. Bunlar hamısı mütləq tərcümə olunub Azərbaycan cəmiyyətinə
təqdim olunmalıdır. Bu istiqamətdə xeyli kitab da, artıq hazırdır və işlər
davam etməkdədir".
Naşirdən məktub
Şahbaz bəy
çox maraqlı bir iş görür. Oxucu ilə dialoq qurmaq məqsədi ilə məktub yazır və
onu təsadüfi bir nüsxənin arasına qoyur. Və alıcı, kitabla birlikdə, özü də
bilmədən naşirdən məktub alır. Hər dəfə hansısa fərqli bir mövzuda məktub yazan
Şahbaz bəy, həmin mövzu ilə bağlı
oxucunun yararlana biləcəyi ədəbiyyat siyahısını da əlavə edir. Bu, oxucularda
xüsusi maraq doğurur. Və redaksiyaya naşirin məktublarına cavablar da gəlir.
Kitab çapı,
satışı işində həmişə müxtəlif problemlər, çətinliklər olub. Şahbaz bu
çətinlikləri, əslində, yeni bir imkanın, nailiyyətin üzə çıxması kimi
dəyərləndirir. Amma buna baxmayaraq, müəyyən problemlərin də olduğunu
vurğulayır: "Yeni dövrdə hər şey başqa cür inkişaf edir, biz müəyyən qədər
bu inkişafdan geri qalırıq. Çap avadanlıqlarının yenilənməsi, daha müasir
texnologiya, daha effektli çap günün tələbidir. İndi kitab hər tərəfdən
sıxışdırılır. Elektron kitab, kompüter, internet, telefonlar, səsli kitab və s
olduğu bir dövrdəyik". Naşirin fikrincə, bu gün kitabı qorumaqdan ötrü, onu
müxtəlif effektlərlə oxucu üçün daha maraqlı etməli, hətta yeni rəng, qoxu da
verilməlidir ki, kitab nəinki bir əsər kimi, həm də estetik cəhətdən gözəl
olsun.
Azərbaycanın
tarixinə qızıl hərflərlə yazılmış 44 günlük müharibənin şanlı zəfəri ilə bağlı da
layihə hazırlanıb. Müharibə bitən kimi nəşriyyat, Prezidentin çıxışları,
müsahibələri, "tvit"ləri, görüşlərini əhatə edən "Zəfər
yolu" adlı kitab çap edib. Bundan başqa, general Polad Həşimov haqqında
kitab da çap olunaraq oxuculara pulsuz çatdırılıb. Müraciət edənlərə, şəhidlər
haqqında kitablar təmənnasız çap edilib. Hal-hazırda "Qanun", sözün
geniş anlamında çox böyük bir iş üzərində işləyir. Nəşriyyatda 44 günlük
müharibədə şəhid olanlar haqqında ensiklopedik bir kitab – "Zəfər"
kitabı hazırlanır. Və artıq kitabın yekunlaşma işləri gedir. Bu kitab və buna
qədər çap olunan bütün kitablar Azərbaycanın böyük qələbəsinə diqqətdir.
Nəşriyyat
Nizami ilinə töhfə olaraq "Xəmsə"ni iki dildə – həm Azərbaycan, həm
də rus dilində olmaqla nəşr edir. "Leyli və Məcnun" və "Yeddi
gözəl" əsərlərinin isə uşaqlar üçün yeni və həm də çox nəfis versiyası
rəngarəng rəsmlər, gözəl tərtibatda və ən əsası, uşaqların rahat şəkildə
anlayacağı dildə hazırlanır. Və Nizami ilə bağlı nəşriyyatın digər layihələri
də olacaq.
Yeni layihə
kimi Azərbaycan ədəbiyyatı seriyasında Cəfər Cabbarlı və Mikayıl Müşfiqin
kitabları artıq çap olunub. Və bu seriyada bütün Azərbaycan ədəbiyyatının
klassiklərinin əsərlərin çapı da nəzərdə tutulub.
Hərbi qələbəmiz ədəbi qələbəmiz də olmalıdır
"Qanun”
nəşriyyatı son dövrlərdə, xüsusilə maraqlı layihələrlə oxucuları sevindirir. Bu
baxımdan çox məşhur olan mini klassika seriyasını xüsusi vurğulamaq istəyirəm.
Bu seriyada klassik yazıçıların povest və hekayələri çap olunur. Mirzə Cəlil,
Dostoyevski, Tolstoy, Abay Kunanbayev, Toni Morrison, Cek London, Maksim Qorki,
Franz Kafka, Turgenyev və digər müəlliflərin kiçik həcmli əsərləri artıq
oxuculara təqdim olunub. Həcmcə kiçik və qiymətcə ucuz olduğundan, bu kitablar
yaxşı alınır. Şahbaz bəy deyir ki, Tolstoy deyəndə, ilk növbədə onun böyük
əsərləri – "Anna Karenina", "Hərb və sülh" yada düşür. Amma
Tolstoy təkcə bu deyil axı və ya Dostoyevski təkcə "Karamazov
qardaşları", "Cinayət və Cəza" deyil... Onların çox gözəl
hekayələri var. Onları da mütləq oxumaq lazımdır.
"Qanun"da
çox gözəl inkişaf və motivasiya kitabları var. Bu kitablar insanı sağlam və
pozitiv düşüncəyə kökləyir. Bu istiqamətdə Robin Şarma, Napoleon Hill, Mümin
Sekman, Co Vitale, Rolf Dobelli, Larry Kinq, Valeri Sinelnikov və digər müəlliflərin
kitabları artıq işıq üzü görüb. Gənclərin xüsusən maraqlandığı və həvəslə
oxuduğu bu kitablar, onlarda ruh yüksəkliyi, özünəinam hisslərini yaratmaq
gücünə malikdir.
Şahbaz bəy
nəşriyyatla bağlı düşüncələrini, fikirlərini də mənimlə bölüşdü: "Azərbaycan
regionda güclü bir dövlətdir. Ədəbiyyat, adətən, hərbi gücü olan ölkələrdə
yaranır. Məsələn, Rusiyada, Fransada, Amerikada imperiya, hərb, güc-qüvvət
olmasaydı, Tolstoy, Heminquey da olmazdı. Məncə, Azərbaycan ədəbiyyatının da bu
gün - Zəfər əldə edildikdən sonra güclənməsi üçün zəmin yaranıb. Hərbi
qələbəmiz ədəbi qələbəmiz də olmalıdır. Ədəbiyyatımız indi daha çox canlanmalı
və qüvvətlənməlidir. Bundan başqa, eyni zamanda da ölkəmizə müasir çap
avadanlıqları gətirilməklə, nəşriyyat sahəsi gücləndirilməli və biz regionun ən
güclü nəşriyyat işini də öz üzərimizə götürməliyik. Düşünürəm ki, ətraf ölkələr
də kitablarını məhz ölkəmizdə çap etdirə bilərlər".
Bayaq da qeyd
etdiyim kimi, nəşriyyatda indi qədər 10.000-dən artıq adda kitab işıq üzü
görüb. Pandemiya dövründə bir çox çətinliklər, xoşagəlməz hadisələrlə üzləşsə
də, ayaqda qalmağı bacarıb. Yeni nəşriyyat işinə mayak olan "Qanun”a uğur
və çoxsaylı oxucu diləyib, qapıdan çıxıram. Çıxan kimi də kitab dünyasının
hüzurundan meqapolisin səs-küyünə, "qaynar qazan”ına düşürəm. Yolumuz davam
edir...
Hazırladı: Xanım Aydın