Köhnə bazarda yeni marşrutlar
Azərbaycanda Rusiyanın kurort və sanatoriya
sektoruna maraq ta sovet dövründən var. İnsanlarımız hər il xüsusən Şimali
Qafqazdakı Mineralnıye Vodı kurortlarında, Yessentukidə, Nalçikdə,
Kislovodskdə, Jeleznavodskda istirahət etməyi və müayinə olunmağı xoşlayırlar.
Ənənə bu gün də davam edir. Elə rusiyalı tərəfdaşlarla Azərbaycan Turizm
Agentliyinin ortaq layihələr barədə danışıqları bu ənənənin daha da
möhkəmlənəcəyindən xəbər verir. Belə ki, Agentliyin
İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin müdiri Kənan Quluzadənin mətbuata verdiyi
açıqlamada tərəflərin Şimali Qafqaz istiqamətində birgə pilot layihələr
yaratmaq üçün mümkün variantları nəzərdən keçirdikləri bildirilir. Hazırda
tərəflər qarşıdan gələn ilin sonuna qədər başlaya biləcək birgə layihələrin
təfərrüatlarını müzakirə edirlər: "Hər iki tərəf, xüsusilə bu günə qədər
istifadə edilməmiş böyük potensialı nəzərə alaraq turizm sahəsində sıx
əməkdaşlıqda maraqlıdır. Layihələr Azərbaycan və Rusiya arasındakı yeni turizm
marşrutlarının yaradılmasına, həmçinin kurort və sanatoriya istiqamətinin
inkişafına yönəlib”.
Qeyd edək ki, Şimali Qafqazda Azərbaycan
sərmayələri ilə tikilən bir neçə sanatoriya var. Bunlardan biri Essentukidəki
müasir "İstoçnik”(Mənbə) sanatoriyasıdır ki, bu layihəyə qoyulan ümumi sərmayə
1,5 milyard rubl təşkil edib. Bundan əlavə, tərəflər Kislovodskda bir sıpa
kompleksi və Jeleznovodskda bir sanatoriya inşa etmək üçün ortaq bir layihə
üzərində işləyirlər. Bu obyektlərin istismara verilməsi 2020-ci ilə
planlaşdırılıb.
Rusiya ilə ortaq turizm layihələrinin reallaşmasının
iki ölkə arasında əlaqələrin daha da sıxlaşmasına təkan verəcəyi şəksizdir. Bəs
bu əməkdaşlığın yerli turizmin inkişafına hansı dəstəyi olacaq?
Azərbaycan
Turizm Assosiasiyasının (AzTA) sədrinin müşaviriMüzəffər Ağakişiyevyeni turizm marşrutlarının yaradılması üçün Rusiya ilə yeni
layihələrin həyata keçirilməsi istiqamətində danışıqları müsbət qiymətləndirir.
O mənada ki, Rusiya böyük turizm bazarıdır:
"Onsuz da Azərbaycandan Rusiyaya çoxlu sayda turistlər gedir. Mineralnıye vodı,
Kislavodsk, Pyatiqorsk kimi kurortlara istirahətə gedənlər çoxdur. O istirahət
mərkəzlərində demək olar ki, hər iki nəfərdən biri azərbaycanlı olur”.
M.Ağakişiyev həmçinin rusiyalı turistləri ölkəmizə cəlb etmək üçün layihələrin
həyata keçirilməsini vacib hesab edir: "Rusiyadan nə qədər çox turist Azərbaycana
gəlsə, ölkəmizin iqtisadiyyatına daha çox gəlir qazandırar. Qonşu ölkədən Azərbaycana
daha çox turist gətirmək üçün onları Qalaaltı, Naftalan, Duzdağ kimi kurort
mərkəzlərinə, yəni Rusiyada olmayan məkanlara cəlb etməliyik. Duzdağ kimi astma
xəstəliyini müalicə edən kurort yeri sovet dövründə yalnız Ojqorodda idi. Bu da
Ukrayna ərazisinə aid olduğu üçün indi ruslar ora getmirlər. Ona görə biz tövsiyə
edərdik ki, Rusiyadan Azərbaycana daha çox turist cəlb etmək üçün qarşılıqlı layihələr
həyəta keçirilsin”.
Ekspertin sözlərinə görə, bizim Rusiya ilə dəmiryolu, hava yolu
və avtomobil yolu ilə əlaqələrimiz olduğu üçün turizm əlaqələrini inkişaf
etdirmək üçün münbit şərait var: "Xüsusən qatar turizmini inkişaf etdirib Şimali
Qafqaz istiqamətində bu tip layihələri inkişaf etdirmək olar. Keçmiş sovet dönəmində
də bu istiqamətdə xətlər inkişaf etmişdi. Nalçik, Vladiqafqaz və Şimali Qafqazdan
Azərbaycana həm avtobusla, həm də qatarla çoxlu turist gəlirdi. Bu istiqamətləri
yenidən bərpa etmək, Azərbaycana daha çox
turist gətirmək lazımdır”. M.Ağakişiyev hesab edir ki, gəlmə turizmi turizm sektorunda
çox önəmlidir. Bu turizm Azərbaycana çox böyük valyuta qazandıra bilər: "Həmçinin,
turizm inkişaf etdikcə, ölkədə yeni iş yerlərinin də sayı artacaq. Əgər qarşılıqlı
layihələrdə bu amillər diqqətə alınarsa, bizim ölkənin də mənafeyinə daha çox uyğun
olar. Bizim yeni mineral mənbələrimiz var. Bu baxımdan yeni kurort məkanları aşkar
oluna, otellər tikilə bilər. Bu, həm ölkəyə turistlərin cəlbi, ölkənin
tanıdılması, həm iqtisadiyyatın inkişafı, həm də əhalinin məşğulluğunun təmin
olunmasıdır».
Turizm eksperti Ceyhun Aşurovhesab
edir ki, Rusiyanın Şimali Qafqaz turistik marşrutu Azərbaycan bazarında ənənəvidir.
Belə ki, hər il Azərbaycandan xeyli insan Şimali Qafqaza səyahət edir. İstirahət
və müalicə məqsədi ilə məhz bu məkanları seçirlər: "Eyni zamanda da oradakı tələbatı
nəzərə alaraq, Azərbaycanın bəzi sərmayədarları, iş adamları müəyyən sağlamlıq mərkəzləri,
otellər, sanatoriyaların inşasında iştirak ediblər. Bu sahədə Azərbaycan kapitalı
var. Bu mənada danışıqlar maraqlı hesab edilərək həm Azərbaycan, həm də Rusiya tərəfdən
müzakirələr açılıb”. Ekspert Rusiya turizminə marağın artmasını heç də ölkə
daxilində turizm məqsədi ilə maraqlı investisiyalara şəraitin olmaması və yaxud
daha qazanclı ola bilməməsi ilə əlaqələndirmir: "Ola bilər ki, orada gələcəkdə hansısa
güzəştlər, xüsusi şərtlər nəzərdə tutulsun ki, azərbaycanlı sərmayədarları iş görməyə
daha da cəlb etsin. Bu, bir layihə ola bilər. Təbii ki, Şimali Qafqazın Azərbaycan
və Rusiya arasında ticari əlaqələri və digər sahələrdəki müxtəlif müştərək münasibətlərini
nəzərə alaraq, bu, bir müzakirə mövzusudur. Hal-hazırda iş adamları müəyyən sərmayələr
qoyaraq biznes yaradıblar. Dünyada sağlamlıq turizmi artan, yəni gəlirli sahədir.
Qalma müddəti daha uzun müddətlidir və Rusiya ilə Azərbaycan arasında vizanın olmaması,
coğrafi yaxınlıq, orada tələbatın çox olması, dünyada sağlamlığın bir trend olaraq
ildən-ilə artan payı bu layihəni maraqlı edə bilər. Həm iş adamlarını, həm ora təşrif
buyuran pasient və turistləri cəlb edə bilər”. Ekspertin fikrincə, iqtisadi mühit
və investisiya iqlimi daha çox şeyi həll edəcək: "Ortaq layihələr ətrafında
danışıqlar və yaxud aidiyyəti qurumlar arasında müzakirə mövzusu da bununla əlaqədar
və bunun nəticəsində olacaq.
"Millenium
Turizm Konqres DMC” şirkətinin rəhbəri Ruslan Quliyev Azərbaycanla
Rusiya arasında birgə turizm layihələrinin inkişaf variantlarının öyrənilməsini
təqdirəlayiq hal hesab edir: "Azərbaycan üçün sovet dövründən başlayaraq Rusiya
böyük bazar olub. Paralel olaraq bu variantların öyrənilməsi zamanı müxtəlif arxivləri
qaldırmaq olar. Mövcud ənənələrin birgə öyrənilməsinə böyük ehtiyac var”. Turizmçinin
fikrincə, məqsəd bu yatırımlar və layihələrin qarşılıqlı olmasına xidmət
etməlidir: "Necə ki, Azərbaycan tərəfi 1,5 milyard rubl Şimali Qafqaza sərmayə qoyub,
rusiyalı iş adamları da Bakı, Abşeron və bölgələrimizə yatırımlar həyata keçirə
bilsinlər. Bu da gələcəkdə rus turistlərinin etibarlılıq şəraitində Azərbaycana
gəlməsinin inkişafına kömək edər. Təbii ki, bundan qazanan ancaq Azərbaycan və
Rusiya olacaq. Hesab edirəm ki, bütün bunlar Azərbaycan-Rusiya əlaqələrinə
böyük töhfədir”.
Təbii ki, əgər ölkəmizdə turizmin
inkişafından danışırıqsa digər ortaq layihələrlə yanaşı, gəlmə turizminin
inkişafı üçün də layihələr həyata keçirilməlidir. Azərbaycanlı iş adamları
kimi, rusiyalı sərmayəçilərin də Azərbaycan turizminə
yatırımlarının faydasını görmək qarşılıqlı münasibətlərin inkişafına daha da
təkan vermiş olar.
Təranə Məhərrəmova